Chu-ru – Djuê ana dôk kriê pioh dôk knhuah gru dhar kreh lăn dap kngư
Chủ nhật, 00:00, 30/03/2025 Pô mblang Y-Khem Niê/VOV Tây Nguyên Pô mblang Y-Khem Niê/VOV Tây Nguyên
VOV4.Êđê- Chu-ru jing sa hlăm dŭm djuê ana ƀiă mnuih hdĭp mda sui êdi ti krĭng lăn dap kngư, lu jing hdĭp ti čar Lâm Đồng lehanăn Ninh Thuận. Khădah ênoh mnuih amâo lu ôh ƀiădah mnuih djuê ana Chu-ru ăt kriê pioh kjăp dŭm knhuah dhar kreh jăk siam mơ̆ng djuê ana pô mbĭt hŏng dŭm klei bhiăn, knăm mơak lehanăn dŭm hjiê klei mmuñ, klei duê, klei yăl dliê đưm, klei khan, dŭm kdrăp tông ayŭ jăk siam mơ̆ng djuê ana.

Mnuih Chu-ru hdĭp hlue ƀuôn, lehanăn pô kŏ arăng bâo hlâo arăng yap jing mnuih mâo kơhưm, mâo jih jang mnuih ƀuôn sang mpŭ, lehanăn jing pô thâo lehanăn păn kjăp jih jang knhuah bhiăn ƀuôn sang. Mnuih Chu-ru kreh hdĭp hlăm sa găp djuê prŏng, hlăm anăn mâo mơ̆ng 3-4 gưl ênuk mnuih hdĭp mbĭt hlăm sa boh sang.

Klei ênưih thâo kral mơ̆ng kdrăp čŭt hơô mnuih Chu Ru jing êkei lehanăn mniê bi guêč čhiăm sơăi ti dlông boh kŏ. Hŏng phung êkei Chu-ru kreh hơô ao mâo êa mil kô̆, mâo čhiăm guêč ti mra anei hlŏng hyuă ti gŭ păl ak mra adih, čŭt čhum dlông, păn čhiăm dlông boh kŏ ăt êa kô̆. Kdrăp čŭt hơô anei kreh yua hlăm dŭm knăm bi kuôl ung mô̆, amâodah dŭm knăm ngă yang, thâo dah klei djiê brŭ… Bi hruĕ aguah tlam čŭt hơô tui si čiăng, čhum kô̆, ao kdrŭn dlông kô̆. Êjai anăn, phung mniê Chu-ru kreh hơô ao sơ mi lŏ guêč kơ êngao sa blah mnal, mnal guêč anăn êa kô̆ ăt kreh guêč hlăm dŭm knăm yuôm bhăn, bi êa mil jŭ jing kreh yua grăp hrue, bi mơiêng mâo êa mtah jŭ piơk.

Bi hŏng dŭm djuê ana ti lăn dap kngư, snăn mnuih djuê ana Chu-ru ti čar Lâm Đồng msĕ mơh, bŭng jing mnơ̆ng yua amâo mâo dưi kƀah ôh hlăm klei hdĭp aguah tlam mlam hrue. Hŏng mnuih ƀuôn sang Chu-ru, bŭng amâo mâo djŏ knŏng jing mnơ̆ng yua hlăm klei hdĭp đuič ôh, ƀiădah lŏ jing klei bi knăl kơ dhar kreh, hlăm klei hdĭp anak mnuih hŏng lăn ala dliê čư̆, klei hdĭp tui si klei thâo ƀuh, klei thâo săng mơ̆ng djuê ana pô.

 Amai Ma Hương, ƀuôn P'ré, să Phú Hội, kdriêk Đức Trọng, čar Lâm Đồng, brei thâo: Êa mil lehanăn klei mñam pŭ mna mơ̆ng bŭng bai mâo êa mil hrah, jŭ mă mơ̆ng klĭt kyâo, hla kyâo dliê mjing mă. Leh ruĕ mñam arăng kreh kƀah ti dlông pra pui lui hlăm sa wưng srăng mjing sa êa mil jiă gru khua hĭt, êdah klă yơh klei bi knăl kơ dhar kreh pô:

"Mơ̆ng amĭ ba ama ƀă, mâo leh klei aê aduôn pô mtô ba brei thâo bi mñam bŭng bai pioh yua hlăm klei hdĭp mda. Bŭng pioh nao gui êa, nao hma pưk gui ktơr hbei, thâodah gui êa nao kơ hma. Bŭng lŏ jing mnơ̆ng yuôm bhăn êdi hŏng djuê ana Chu-ru."

Mlan 2, mlan 3 ti lăn dap kngư jing ya mnga kphê čuh blang bŏ čư̆ čhiăng, snăn hlăm dŭm boh ƀuôn mnuih djuê ana Chu-ru ăt jing yan mtluk mtlak mơak mñai nao hlăm klei bi kuôl ung mô̆. Mnuih djuê ana Chu-ru ti lăn dap kngư hdĭp mă djuê tĭng kơ amĭ, kyua anăn yơh sang mniê mkŏ mjing klei bi kuôl ung mô̆. Tơdah mniê êra leh bŏ êmŏng prŏng hkue thâo kơ ung kjar, snăn sang tĭng kơ mniê čŏng nao êmuh lehanăn mkŏ mjing klei bi kuôl ung mô̆, sang tĭng kơ mniê iêo ba dăm drei adei pô nao êmuh ung. Tơdah sang tĭng kơ mniê truh hŏng sang êkei, snăn dăm dei bi băk añŭ, lehanăn krah bi čuôp, lŏ pia jing srí kơ mniê dôk ung, lehanăn hlŏng kơ̆ng mniê đĭ dôk ti sang êkei. Kyuanăn yơh, hŏng phung hđeh êdam mniê êra  Chu-ru, kreh hŏng prăk amâo mâo djŏ knŏng jing mnơ̆ng bi buh pioh bi msiam, ƀiădah lŏ jing ngăn yuôm bhăn pioh yua hlăm klei bi kuôl ung mô̆.

Čiăng dưi mâo sa hlâo krah djŏ klei bhiăn mnuih Chu-ru, mnuih mbruă thâo tuh mkra, hŏng lu kdrêč bruă yuôm bhăn čăng mjing bi leh sa aruăt krah. Ya Tuất, să Tu Tra, kdriêk Đơn Dương, čar Lâm Đồng, brei thâo:

"Kâo mkra krah tui si klei bhiăn muih Chu-ru êbeh leh hlăm 20 thŭn êgao. Êlâo dih kâo tui hriăm luič truh kơ 3 thŭn mơh thâo mkra hĕ krah jăk lehanăn siam. Anei jing bruă mơ̆ng aduôn knuê aê hđăp, kyuanăn hmei bi kriê pioh kĭr yua hlăm ƀuôn sang pô”.

Mnuih Chu-ru mâo klei duê, klei yăl dliê đưm, klei khan ăt dôk djă pioh lu, lehanăn ăt dôk djă pioh lu mơh kdrăp pĕ tông, lehanăn ayŭ, msĕ si čing knah,  r’tông, tenia.... Hlăm hrue mơak mñai, kreh ba yua hlue ênhiang Tamga, sa mta ênhiang mơ̆ng djuê ana, jih jang mnuih Chu-ru khăp sơăi. Mnuih Chu-ru mâo iklei bhiăn ngă yang kơ aê aduôn atâo atiêt, ngă yang bruă lŏ hma pla mjing, ngă yang kơ yang êa, yang hma yang mdiê, lehanăn mkŏ mjing klei huă êsei mrâo tơdah truh yan puôt êmiêt./.

Pô mblang Y-Khem Niê/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

 

Tiếng chuông ngân (Jingle Bells)
Ru em
27/11/2024
Vi yông ‘nhă kơ ba
11/11/2024
Bơto bơtê cau lòt lơh broă ngài
24/10/2023