Ung mô̆ mnuih Rơ Ngao thâo mbruă hur har hŏng kdrăp pĕ tông djuê ana pô
Chủ nhật, 00:00, 23/03/2025 Pô mblang Y-Khem Niê/VOV Tây Nguyên Pô mblang Y-Khem Niê/VOV Tây Nguyên
VOV4.Êđê- Ti ƀuôn Kon Trang Long Loi, wăl krah Đắk Hà, kdriêk Đắk Hà, čar Kon Tum mâo ung mô̆ pô mbruă A Thui leh anăn Y Nhui, mnuih Rơ Ngao, sa êpul mơ̆ng mnui Bahnar jih ai tiê hŏng ênhiang mmuñ djuê ana. Hŏng klei khăp êlam kơ dhar kreh djuê ana, ung mô̆ anei amâo djŏ knŏng kriê pioh, hiu duah, mkra mjing, hiu mdah ôh ƀiădah lŏ mtô ênhiang mmuñ djuê ana kơ phung mda asei, đru răng kriê knhuah dhar kreh mnuih Rơ Ngao.

 

Mơ̆ng điêt mtam A Thui thâo khăp kơ klei tông čing, tông kŏk, ting ning, Klông pŭt… Mơ̆ng hlăk dôk mda ñu kreh nao hlăm dŭm knăm mơak, tông čing, pĕ brô̆ lehanăn mmuiñ klei djuê ana pô. Hlăm klei ƀuôn sang huă mnăm snăn klei djă yua kdrăp pĕ tông jing leh klei amâo mâo dưi kƀah ôh, ñu mđrĭng hŏng dŭm klei kưt muiñ djuê ana pô:

 “Kâo khăp kơ klei tông čing mơ̆ng kâo mrâo 10 thŭn, hlăk anăn kâo kreh tui tiŏ dlăng phung mduôn khua tông. Mơ̆ng leh kâo mâo 13 – 14 thŭn, hlăk anăn êlâo kơ mâo klei êngiê kâo dôk ti Kon Tum, kâo kčưm dơ̆ng hriăm tông čing mâo mnuih ktrâo atăt. Mơ̆ng anăn leh truh kơ prŏng, êdam lehanăn mduôn kâo amâo mâo mdei ôh tông čing mbĭt hŏng mnuih ƀuôn sang, kyuanăn kâo pral êmăt thâo tông čing”.

Amâo mâo djŏ knŏng thâo raih hlăm djăp kdrăp pĕ tông djuê ana, ñu lŏ dơ̆ng ksiêm duah, kriê pioh, lehanăn lŏ mkra mjing dŭm kdrăp pĕ tông, kyuadah hlăk dôk luič ram. Brô̆ ting ning, k’long put, kơni – jing dŭm kdrăp yuôm bhăn êdi hlăm klei pĕ tông mơ̆ng djuê ana Rơ Ngao – ñu thâo mkra hŏng klei jăk, dôk djă pioh kdrưh nik kdrăp đưm:

 “Mơ̆ng hlăk điêt kâo ƀuh phung mduôn dôk mkra mjing kdrăp pĕ tông, tưl truh kơ kâo mâo 55 thŭn dơ̆ng kčưm tui duah, lehanăn mkra K’lông pŭt,  T’rưng, ting ning lehanăn mgăl čing, kâo dưi ngă hŏng klei jăk sơăi. Kâo lŏ mtô bi hriăm mnuih ƀuôn sang thâo djă yua kdrăp pĕ tông. Kâo dôk bi mĭn kơ klei čiăng kriê pioh, mơ̆ng anăn gĭr tui hriăm lu ênhiang kưt muiñ djuê ana pô, leh kơ anăn lŏ dơ̆ng mtô bi hriăm kơ mnuih ƀuôn sang”.

A Thui brei thâo, ñu bŏ hŏng klei hur har, jih ai tiê mtô bi hriăm anak cô, amuôn adei lehanăn jih jang phung êdam êra hlăm ƀuôn bi tui hriăm, tơl digơ̆ khăp lehanăn thâo djă yua kdrăp pĕ tông djuê ana pô.

 “Ung mô̆ hmei gĭr mtô bi hriăm, snăn truh ară anei jing mâo bi hriăm truh kơ gưl tal 4 leh. Mtô bi hriăm mâo leh 10 thŭn hŏng anei, mơng thŭn 2013. Amuôn adei dôk hriăm ảă anei jing gưl tal 4 leh pŏk mơ̆ng mlan 9 thŭn dih, mtô bi hriăm kơ phung mda asei, jing amuôn adei pô hlăm ƀuôn. Mtô hŏng jih ai tiê, mtô bi hriăm ƀhĭ klĭ kơ grăp čô mnuih, snăn diñu tui hriăm pral lehanăn êmăt. Hlăm ƀuôn jih jang mnuih khăp kơ kâo mtô bi hriăm, ară anei kâo mduôn leh, snăn hlăm sa hrue kăm knŏng dưi mtô mơ̆ng 2; 3 tlam đuič”.

Mô̆ A Thui, jing Y Nhui jing mnuih sa ai tiê hrăm mbĭt bi kriê pioh knhuah gru dhar kreh. Ñu yăl dliê leh kral ung ñu A Thui hlăm dŭm knăm ƀuôn sang mâo msĕ si lŏ nao bi mdoh pin êa, knăm huă êsei mrâo, knăm mơak sang roong. Kâo ƀuh mpŭ êdi kơ A Thui kyua jih klei ñu muiñ đnhiang djuê ana pô mâo klei muiñ bi hriêng yuôm bhăn, nao mđrĭng hŏng ênai čing, ênai brô̆, tinăn bi kđrăp knhuang dôk bi čhuang, êjai klei bi čhuang snăn yơh mâo klei bi khăp, jing ung, jing mô̆:

 “Mơ̆ng leh bi dôk, kâo ƀuh ñu mtô bi hriăm hjăn ñu, mơ̆ng anăn kâo đru ñu mtô bi hriăm phung nao hriăm. Kâo dôk mđing dlăng si klei ñu mtô bi hriăm tông čing, čiăng kơ kâo dưi tui lŏ ktrâo atăt phung hriăm snăn mơh, mơ̆ng anăn hmei duah mtô bi hriăm nanao snăn bi đru hdơ̆ng găp, lehanăn klei mtô bi hriăm amâo ktrŏ ôh.. Êngao anăn kâo lŏ thâo kdŏ čhuang mbĭt hŏng êpul tông čing. Ară anei hlăm ƀuôn amâo mâo lŏ lu ôh mnuih thâo tông čing, snăn mđrĭng hŏng anăn hmei lŏ mtô bi hriăm klei kdŏ čhuang kơ hđeh gưl mrâo, nâo mđrăm hŏng ênai čing, hlăm rĭng čing mâo 15 boh, tơdah hjăn ung kâo bi hriăm snăn amâo mâo dưi ôh, kyuanăn kâo đru ñu mtô bi hriăm mbĭt. Bi mmông amâo mâo wăn snăn kâo nao hưn hŏng phung hriăm mdei, lehanăn lŏ kčah hrue mkăn nao hriăm”.

Ung mô̆ A Thui lehanăn Y Nhui jing sa kruôp ung mô̆ amâo mâo dưi kƀah ôh hlăm êpul kdŏ muiñ ênhiang djuê ana čar Kon Tum grăp blư̆ mâo bruă dhar kreh prŏng. Dua ung mô̆ diñu mâo dru mguôp leh lu hlăm bruă dhar krh djuê ana pô, ba dhả kreh djuê ana pô truh hŏng jih jang djăp djuê ana hlăm lăn dap kngư lehanăn hŏng kluôm ala. Klei diñu mdah anăn jing djă ba ai êwwa klei hdĭp mơ̆ng djuê ana pô, jing leh sa klei myưng m’ang êdi kơ klei thâo khăp hŏng ƀuôn sang pô. A Thui brei thâo.

: “ktuê duor čư̆ prŏng kdrăm k’ah anei, mơ̆ng Thanh Hóa truh kơ nah dhŭngm, hmei tuôm nao mdah leh. Mrâo anei ti anôk mkŏ mjing knăm mơak ti Măng Đen hmei nao mdah klei tông čing čhar, bi lông tianăn mâo mă klei pah mni mrô sa. Hmei lŏ mâo klei hiu mdah truh kơ ala čar Lào tinăn mâo klei pah mni mơh, nao mdah truh kơ čar Điện Biên, mnuih ƀuôn sang Việt Nam drei lehanăn mnuih ƀuôn sang ti Lào mâo klei bi mguôp mbĭt dhar kreh, tinăn mâo klei mpŭ mni mơh”.

Hŏng dŭm klei đru mguôp leh prŏng prĭn, thŭn 2015, pô mbruă A Thui lehanăn Y Nhui myun mâo klei knŭk kna mđup brei klei pah mni “Mnuih mbruă hing ang” hlăm klei mdah, lehanăn kriê pioh knhuah gru dhar kreh djuê ana pô. Hŏng klei khăp jih ai tiê, lehanăn klei thâo uêñ hŏng knhuah gru dhar kreh aê aduôn pô đưm, ung mô̆ A Thui lehanăn Y Nhui jing leh mnuih mjhar nanao bruă kriê pioh dhar kreh amâo mâo luič ram ôh./.

Pô mblang Y-Khem Niê/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

 

Tiếng chuông ngân (Jingle Bells)
Ru em
27/11/2024
Vi yông ‘nhă kơ ba
11/11/2024
Bơto bơtê cau lòt lơh broă ngài
24/10/2023