Kdriêk knông lăn Tây Giang, čar Quảng Nam kbưi hŏng ƀuôn prŏng Đà Nẵng hlăm brô 110 km. Leh êbeh 3 mmông đĭ êdeh ôtô, phung tuê dưi truh ti krĭng lăn anei. Dliê Pơ Mu hŏng dŭm êtuh ana kyâo dưi bi mklă jing knhuah gru, Dliê Đỗ quyên đưm, dliê Lim mbĭt hŏng dhar kreh jăk siam mơ̆ng mnuih ƀuôn sang djuê ana Ktu…ngă kơ krĭng knông lăn Tây Giang jing leh anôk hiu čhưn ênguê mtah, hiu čhưn ênguê êpul êya jăk êdi.

      Lu thŭn êgao, phung tuê hiu čhưn ênguê hlăm lehanăn êngao ala čar amâo uêñ klei suaĭ êmăn, găn đĭ čư̆ čhiăng čiăng nao dlăng yang hruê ƀlĕ lehanăn nao dlăng buit knam ti dlông čŏng čư̆ Quế tây Giang, anôk dưi dlăng jing “Sapa ti krĭng lăn kwar Krah”. Amai Cheng Chi Lun, tuê hiu čhưn ênguê Đài Loan hơ̆k mơak hlăk dưi nao tui ksiêm kơ lăn aduê mbĭt hŏng knhuah dhar kreh jăk siam mơ̆ng mnuih Ktu ti krĭng lăn anei. Amai Cheng Chi Lun yăl dliê:“Mnuih ƀuôn sang tinei hưn hŏng hmei ƀrư̆ hruê ƀrư̆ mâo lu phung tuê hiu čhưn ênguê ala tač êngao truh ti Tây Giang. Hmei bi mnĭn tơdah bruă knŭk kna alŭ wăl mâo hdră mtrŭn mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê tŭ dưn snăn srăng mâo lu phung tue hriê hĭn, lehanăn mnuih ƀuôn sang ăt mâo klei găl mkra mđĭ hnư hrui wĭt mơh”.

         Êngao kơ 2 knhuah gru dhar kreh tar rŏng lăn, čar Quảng Nam dôk mkŏ mjing lu anôk hiu čhưn ênguê lăn mnga êa mơak, pŏk mlar lehanăn ba yua wăl anôk hiu čhưn ênguê ti krĭng Yŭ Quảng Nam. Dŭm wăl diê adôk ti krĭng lăn Trường Sơn, mbĭt hŏng anăn jing dhar kreh ƀuôn sang, dhar kreh êpul êya mơ̆ng mnuih djuê ana Ktu dưi lač jing “Hjiê ngăn dưn yuôm bhăn ti krah krĭng lăn anei”. Ti kdriêk krĭng čư̆ čhiăng Đông Giang, Wăl anôk hiu čhưn ênguê lăn êa ƀăng jang adiê Đông Giang jing hdră hiu čhưn ênguê lăn êa mâo hnơ̆ng prŏng êdi, pŏk lu klei čang hmăng čiăng kơ phung duh bi liê lŏ dơ̆ng hriê tui ksiêm ti krĭng lăn čư̆ čhiăng čar Quảng Nam. Êbeh 80% ênoh mnuih mă bruă ti krĭng hiu čhưn ênguê anei jing mnuih Ktu alŭ wăl. Gưl tal êlâo nao čhưn dlăng, tui ksiêm ti wăl anôk hiu čhưn ênguê anei, amai Trần Thị Thu ti ƀuôn prŏng Đà Nẵng khăp êdi tơdah dưi dlăng dŭm drai êa prŏng siam mơ̆ng Việt Nam.

 “Klei kâo bi mĭn jing si arăng dưi răng mgang dŭm kdrăn dliê anăn lehkơnăn jao kơ mnuih ƀuôn sang bi hgŭm răng mgang. Êngao anăn, kâo ăt bi kngăr êdi anăp knăm mơak mơ̆ng mnuih ƀuôn sang tinei, ênhiang kdŏ Tâng tung da dá jăk êdi dlăng, kâo hriê hgŭm lehanăn lu blư̆ kdŏ ênhiang anei, kâo ƀuh jăk snăk.

          Quảng Nam ară anei mâo dŭm pluh wăl anôk lăn mnga êa mơak, ƀuôn bruă hiu čhưn ênguê êpul êya mơ̆ng đưm ti krĭng ƀuôn sang lehanăn krĭng čư̆ čhiăng. Klei ba yua mnuih mă bruă alŭ wăl, mđĭ hdră hưn mthâo, hâo mdah bruă hiu čhưn ênguê, dhar kreh ti krĭng lăn anei jing hdră ngă bruă hiu čhưn ênguê tŭ dưn lehanăn hơĭt kjăp, đru mđĭ boh tŭ yuôm mơ̆ng dŭm anôk anăn. Leh klei ruă tưp Covid 19, čar Quảng Nam mđing mjuăt bi hriăm mnuih mă bruă kơ hdră hiu čhưn ênguê. Amai A Rất Thị Tươi, mnuih mă bruă ti Wăl hiu čhưn ênguê lăn êa Ƀăng jang adiê Đông Giang hơ̆k kdơ̆k leh mâo hnư hrui wĭt hơĭt kjăp ti krĭng ƀuôn sang pô.

          “Kâo mơak êdi tơdah wăl anôk hiu čhưn ênguê mjing bruă mă kơ mnuih ƀuôn sang alŭ wăl, hmei amâo lŏ guôn nao mă bruă kbưi ôh. Sa wăl anôk hiu čhưn ênguê lăn êa prŏng msĕ snei mâo ti krĭng ƀuôn sang pô, hmei ktưn hưn êdi.

          Hluê si Arất Blúi, kơiăng khua anôk bruă sang čư̆ êa kdriêk Tây Giang, pla ana kyâo dliê prŏng, pla ana mkra êa drao ti gŭ êyui kyâo dliê lehanăn mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê mtah dưi dlăng jing 3 bruă phŭn hlăm hdră mđĭ kyar bruă duh mkra ti krĭng čư̆ čhiăng. Khă snăn, mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê ti krĭng čư̆ čhiăng brei dưi mđing dlăng djŏ hnơ̆ng lehanăn djŏ hdră čiăng mđĭ lar jih klei găl mâo.

 “Hmei čang hmăng kơ Gưl dlông lehanăn čar Quảng Nam mđing duh bi liê hĭn kơ anôk bruă nah gŭ, đru kơ klei găn êrô dưi găl ênưih hĭn, mâo dŭm hdră bruă, hdră mtrŭn mđĭ kyar bruă dhar kreh, mjuăt ktang asei mlei, hiu čhưn ênguê. Brei mđing kơ dŭm boh tŭ yuôm bruă dhar kreh êdah klă lehanăn amâo êdah klă čiăng kriê kjăp lehanăn lŏ dơ̆ng mđĭ lar hĭn”.

          Akŏ mlan 3 mrâo êgao, čar Quảng Nam hưn mthâo leh hdră mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê mrâo “ Ktuê êlan knhuah gru Hội An - Mỹ Sơn - Ƀăng jang adiê Đông Giang”.  Hdră anei jing klei bi mguôp klei jăk siam mơ̆ng hdră rŭ mdơ̆ng – hƀuê ênuk – dhar kreh. Hŏng 1 hdră – 3 anôk truh (giăm 100 km), anei jing ktuê êlan siam čiăng tui ksiêm klei jăk mơ̆ng lăn adiê, anak mnuih lehanăn knhuah dhar kreh jăk siam mơ̆ng krĭng lăn Quảng.

         Lương Nguyễn Minh Triết, Khua bruă Đảng čar Quảng Nam brei thâo: Ktuê êlan knhuah gru Hội An - Mỹ Sơn - Ƀăng jang adiê Đông Giang jing ktuê êlan hiu čhưn ênguê hlăm ala čar tal êlâo dưi hưn mthâo hlăm hdră êlan mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê mrâo mơ̆ng čar Quảng Nam. Hdră mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê anei srăng đru mtrŭt mđĭ bruă mkŏ mjing lehanăn mđĭ kyar hdră hiu čhưn ênguê, mkăp hdră hiu čhưn ênguê tŭ jăk kơ phung tuê hlăm lehanăn êngao ala čar, mkŏ mjing hdră hiu čhưn ênguê lu jơr hŏng mta phŭn mdê mdê, bi mguôp dŭm anôk hiu čhưn ênguê. Lương Nguyễn Minh Triết, Khua bruă Đảng čar Quảng Nam brei thâo:

 “Čiăng kơ čar Quảng Nam jing anôk hiu čhưn jăk êdi hŏng phung tuê hiu čhưn ênguê, phung duh bi liê hlăm lehanăn êngao ala čar, mbĭt hŏng hdră êlan mđĭ kyar, čih mkra klei bhiăn, hdră mtrŭn; hdră mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê brei mâo hnơ̆ng trah dlăng hlăm wưng sui, mâo hdră êlan phŭn, snăn čiăng êdi klei mđing dlăng, gĭt gai mơ̆ng Gưl dlông. Čiăng êdi klei hgŭm, đru mơ̆ng dŭm êpul hlăm lehanăn êngao ala čar, klei bi hgŭm mơ̆ng dŭm alŭ wăl. Boh nik, klei hrăm mbĭt mơ̆ng dŭm anôk bruă duh mkra ngă hdră hiu čhưn ênguê mâo boh tŭ yuôm bhăn êdi”.

          Thŭn 2024, Quảng Nam drông leh êbeh 8 êklăk čô tuê hiu čhưn ênguê, hlăm anăn mâo 5,5 êklăk čô tuê ala tač êngao. Hdră čuăl mkă čar Quảng Nam wưng thŭn 2021 - 2030, hnơ̆ng trah dlăng truh thŭn 2050 mâo bi mklă, anôk bruă hiu čhưn ênguê jing tur knơ̆ng mtrŭt mđĭ kyar bruă duh mkra ala ƀuôn./.