Mpŭ Toh kông: Knăm kruăk klei truh kơ prŏng mơ̆ng mnuih Êđê
Chủ nhật, 10:09, 10/11/2024 VOV Tây Nguyên VOV Tây Nguyên
VOV4.Êđê - Mnuih Êđê êlâo dih đăo knang djăp mta mnơ̆ng mâo mngăt, hlăm klei hdĭp srăng găn lu klei ngă yang mdê mdê, hlăm anăn mâo klei ngă yang pleh kông, ngă yang asei. Leh găn klei ngă yang anei, êkei êdam amâodah mniê êra Êđê srăng mâo yang ƀuôn tŭ yap jing mnuih prŏng, mâo klei dưi hgŭm hlăm dŭm mta bruă yuôm bhăn, klam ngă bruă ktrŏ hlăm gŏ sang, djuê ana.

Ayŏng Y- Sô Rian Kbuôr, ti ƀuôn Kmrơ̆ng Prŏng A, să Ea Tu, ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt, čar Dak Lak thŭn anei bŏ 20 thŭn. Čiăng kruăk sa klei yuôm bhăn hlăm klei hdĭp anak êkei ñu, amĭ ama Y- Sô Rian bi trông leh anăn mkŏ mjing knăm “Mpŭ toh kông”, klei Êđê jing ngă yang toh kông, amâodah lŏ pia jing ngă yang truh prŏng. Tơdah mbĭt hŏng amĭ ama nao ti sang khua ngă yang akâo ngă yang, Y- Sô Rian mâo lu klei mĭn, hơ̆k mơak.

“Tal êlâo kâo ƀuh bi mĭn mơh, leh anăn snăn hơ̆k mơak kyua dưi ngă knăm truh êdam. Mơ̆ng ară anei kâo truh êdam leh anăn dưi đru, kriê dlăng kơ amĭ ama leh anăn găp djuê hlăm gŏ sang”.

 Tŭ ư ngă knăm ngă yang truh kơ prŏng kơ êkei êdam, pô riu yang Y-Wơn Niê Kđăm, ti ƀuôn Wiâo, wăl krah Krông Năng, kdriêk Krông Năng, čar Dak Lak mtă kơ amĭ ama Y- Sô Rian mprăp djăp ênŭm mnơ̆ng dhơ̆ng, mâo sa drei ŭn knô, 7 čeh kpiê, hlao ngă yang mâo mnơ̆ng ƀơ̆ng hŏng djăp kđeh čĭm ŭn, kpiê čeh, điŏ, hbei mŏ, mtei tŭk.

Truh hruê kčah leh, mnơ̆ng ngă yang ênŭm leh, pô riu yang mă sa klŏ kđeh čĭm ŭn dlông mơ̆ng adŭng, knga truh kơ ku ŭn, mă 7 aruăt mnŭng mơô kă ti gơ̆ng dưm kpiê čeh prŏng hĭn. Leh djăp mta mnơ̆ng mprăp leh, pô riu yang mphŭn ngă klei bhiăn ngă yang. Knăm ngă yang mâo 2 kdrêč, kdrêč tal sa hưn hŏng aduôn aê atâo atiêt; kdrêč tal dua jing ngă yang truh kơ prŏng.

 Hlăm ênai čing kdrăm kơah, pô riu yang toh kông mơ̆ng kngan Y-Sô Rian êjai răk klei riu yang: “Kâo toh kông kơ ih, čiăng ih čŏng bi mklă klei hdĭp pô, kriê dlăng pưk hma. Mơ̆ng ară anei jing mnuih hriê kơ prŏng, suaih asei mlei đru klam bruă kơ gŏ sang leh anăn răng mgang kơ ƀuôn sang”. Leh anăn, pô riu yang yuôl kông ti knga  čeh prŏng hĭn čiăng ngă yang, leh anăn lŏ dơ̆ng akâo kơ phung yang brei kơ êkei êdam klei suaih pral, êđăp ênang, jhŏng leh anăn kŏ dlô thâo mĭn.

Leh riu yang, ñu iêô jih jang huă ƀơ̆ng mnơ̆ng ngă yang dưm leh hlăm hlao. Pô arăng riu yang srăng ƀơ̆ng êlâo, leh anăn amĭ ñu, ama ñu leh anăn grăp čô nao hlăm knăm ngă yang.

Pô riu yang lŏ dơ̆ng ngă knăm kleh klei kă ti gơ̆ng mơô, leh anăn kleh kđeh čĭm ngă yang. Leh anăn, ñu  jao khil, kju kơ êkei êdam ngă klei bhiăn kdŏ ghat khil, bi êdah ai ktang leh anăn klei jhŏng, suaih pral, bi mklă mơ̆ng ară anei ñu klă sĭt prŏng, amâo lŏ jing hđeh điêt ôh. Pô riu yang Y Wơn lač:

“Mđup brei ti kngan êkei êdam dŭm mta mnơ̆ng msĕ si kju,  khil jing mnơ̆ng răng mgang, mđup brei kơ êkei êdam klam bruă răng mgang gŏ sang, răng mgang găp djuê tơdah mâo klei truh. Mơ̆ng ară anei, pô anei srăng lŏ čuê bruă pưk hma, jing mnuih ktang, jhŏng răng mgang amĭ ama leh anăn găp djuê”.

Mjưh ruê̆ klei ngă yang, pô sang leh anăn phung tuê nao hlăm knăm anei bi mnăm kpiê čeh, huă čhưn, tông čing, mơak kơ êkei anăn truh êdam.

 Nao hlăm knăm ngă yang truh êdam anak Êđê, amai H’Ngăm Adrơ̆ng, ti ƀuôn Kmrơ̆ng Prŏng A, să Ea Tu, ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt, čar Dak Lak brei thâo:

“Pô ti ƀuôn sang ƀiădah ka tuôm ƀuh ôh sa knăm ngă yang truh êdam prŏng, mprăp djăp mta msĕ snei, mprăp jăk snăk mơ̆ng pô riu yang, amĭ ama leh anăn wăt pô arăng ngă yang. Knăm anei brei ayŏng ami adei thâo săng thiăm kơ klei bhiăn truh êdam leh anăn thâo thiăm kơ klei bhiăn anak Êđê pô lu hĭn.”

Adrơng Y Blih, ti ƀuôn Drai, să Dliê Yang, kdriêk Ea Hleo, čar Dak Lak brei thâo, knăm toh kông jing sa klei bhiăn djuê ana Êđê, yuôm bhăn, bi mklă klei hriê kơ prŏng mơ̆ng sa čô mnuih êlâo kơ ngă bruă yuôm bhăn hlăm gŏ sang, djuê ana. Knăm truh êdam kyua amĭ ama amâodah găp djuê mkŏ mjing, hŏng klei hgŭm mơ̆ng djuê ana, ƀuôn sang. Knăm mkŏ mjing prŏng amâodah điêt, wưng ngă yang ti gưl thŭn hriê kơ prŏng hnưm amâodah hnui tui hlue hlăm klei găl grăp gŏ sang. Hlue si Adrơ̆ng Y Blih, ti đa đa krĭng, klei bhiăn dưi ngă kơ jih anak êkei leh anăn anak mniê hlăm gŏ sang.

“Kâo mâo 3 čô anak êkei snăn ăt ngă yang 3 blư̆, wăt anak êkei leh anăn anak mniê mâo sơăi knăm truh kơ prŏng, ƀiădah mâo klei mdê. Hŏng anak êkei snăn knăm ngă yang jing ku ŭn srăng yuôl ti gơ̆ng, bi anak mniê snăn mnơ̆ng ngă yang dưm hlăm ê i. Anak mniê tơdah ngă yang snăn amâo mâo klei bhiăn mđup brei khil, kju ôh, ƀiădah anak mniê snăn lŏ mâo. Dŭm klei bhiăn anei mâo mơ̆ng ênuk aduôn aê pô leh anăn arăng lŏ dơ̆ng răng kriê, mtô kơ anak čô amâo lui ôh”.

Knăm ngă yang truh kơ prŏng ăt msĕ si klei bhiăn klei hdĭp anak Êđê bi êdah klei mkŏ gŏ sang hŏng êpul êya. Mơ̆ng anăn mđĭ lar klei bhiăn hdĭp, đru mpŭ kơ klei dhar kreh jăk siam hlăm klei hdĭp anak Êđê hruê anei.

VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC