Pô mbruă Êđê lehanăn klei kriê pioh bruă pơ̆k mñam
Chủ nhật, 00:00, 27/04/2025 Pô mblang Y-Khem Niê/VOV Tây Nguyên Pô mblang Y-Khem Niê/VOV Tây Nguyên
VOV4.Êđê- Ti krah klei bi mlih amâo mâo mdei mơ̆ng klei hdĭp ênŭk ară anei, ti ƀuôn Knia, să Êa Tul, kdriêk Čư̆ Mgar, čar Dak Lak ăt kwang nanao ênai juăt mưng leh tinei anăn jing ênai mnuih ƀuôn sang dôk pơ̆k mñam mnơ̆ng mơ̆ng djuê ana Êđê. Pô jih ai ai tiê hŏng bruă pơ̆k mñam mnơ̆ng djuê ana anăn jing pô mbruă H’Jih Ayŭn. Ênai dôk pơ̆k mñam anei msĕ si ênai kwang mơ̆ng hruê mmông, jing mngăt êwa mơ̆ng dhar kreh, mơ̆ng mnuih djuê ana Êđê dưi čuê pioh mơ̆ng dŭm ênuk gưl.

Amĭ kkiêng lehanăn đĭ hriê kơ prŏng hlăm sa gŏ sang mâo bruă pơ̆k mñam mơ̆ng sui, dơ̆ng mơ̆ng hlăk dôk điêt H’Jih Ayun mâo leh aduôm lehanăn amĭ mtô bi hriăm ktrâo atăt mơ̆ng aruăt êrŭm, aruăt mrai. Ênai mnơ̆k msa, dôk đêč giêng, mbĭt hŏng êa mil ba tam mơ̆ng hla kyâo, agha rơ̆k mjing leh gru grua mnơ̆ng mñam giêng… jih jang klei anăn jiă kma leh hlăm ai tiê klei khăp kơ bruă mñam pơ̆k pô.

Duah ƀơ̆ng hlăm klei hdĭp kreh kruiñ hŏng bruă hma pưk, amâo mâo ngă ôh kơ  H’Jih Ayun êdu ai kdŭn hĕ kơ tluôn. Êjai mlam mmăt hŏng pui kđen, ñu ăt đhuêñ đhuêñ dôk đêč giêng mjing leh gru grua mnơ̆ng mnâm jăk siam: “Kriê pioh bi jăk bruă pơ̆k mñam djuê ana pô”. Lehanăn amâo mâo djŏ knŏng dưi bi kriê pioh, ƀiădah ñu lŏ dơ̆ng mtô bi hriăm bruă anei kơ hđeh gưl êdei.

Pô mbruă H’Jih Ayun yăl dliê: Knŏng čiăng kơ hđeh gưl mrâo thâo khăp hŏng dhar kreh anak Êđê pô, ñu gĭr srăng mtô jih ai tiê. Giăm 20 thŭn leh êgao, ñu mâo mtô leh kơ dŭm êtuh čô mnuih nao hriăm, lu phăm phung anăn čŏng dưi thâo raih mñam, lehanăn mâo čhĭ mnơ̆ng pô leh mñam, mđĭ ênoh mâo ba wĭt, lehanăn dưi lŏ bi lar knhuah gru dhar kreh jăk siam hlăm yang ƀuôn.

 “Thŭn anei kâo 67 thŭn leh. Êlâo dih kâo tuôm mtô bruă pơ̆k mñam hlăm êpul hgŭm, wat hlăm kdriêk lehanăn êngao kdỉêk. Kâo dơ̆ng phŭn mtô mơ̆gn anôk mtô bruă čar thŭn 2008, kah knar grăp thŭn pŏk mâo dua boh adŭ. Ară anei, kâo kăn lŏ hdơr ênŭm rei, dŭm boh adŭ mâo pŏk leh, knŏng dôk hdơr hlăm thŭn dih mâo mtô truh kơ 3 boh adŭ ti kdriêk pô”.

Hŏng H’Jih, grăp blah mâo mñam jing leh sa klei yăl dliê. Gru grua amâo mâo djŏ knŏng dŏ bi msiam, ƀiădah jing rup knăl kơ dhar kreh. Mơ̆ng gru kpă, rup lat, rup mta dhar, hlŏng kơ rup ana kyâo, rơ̆k ktơ̆k, čim čap, hlô mnơ̆ng…jih jang mâo klei čiăng lač kơ klei hnŭk ênang, kơ ai ktang, kơ klei siă suôr hŏng lăn dliê. Hŏng kngan mbruă, hŏng ală êmăt, lehanăn ai tiê khăp kơ bruă, ñu pơ̆k mñam amâo mâo djŏ knŏng jing dŭm blah mnơ̆ng mâo lu gru grua, êa mil, ƀiădah tinăn lŏ mñam ai tiê klei khăp kơ dhar kreh, kleoi myưng m’ang mơ̆ng djuê ana pô. H’Jih lač:

 “Hmei jing phung mniê thâo lŏ mtô bi hriăm bruă knuă, snăn ăt tuôm hŏng lu klei dleh dlan  – dơ̆ng mơ̆ng êlan klông, êdeh êdâo amâo mâo hơĭt ôh… ƀiădah hmei ăt mơak kyua mâo ngă bruă anei. Kâo hdơr kngakơ knŭk kna, anôk mtô bruă mơ̆ng čar lehanăn dŭm boh kdriêk mjing brei leh klei găl kơ kâo lehanăn lu mnuih thâo mñam mkăn ăt adôk djă pioh bruă anei, răng kriê kơ čô anak pô hlăm ƀuôn”.

Dŭm mta mnơ̆ng mâo mñam amâo mâo djŏ knŏng klei siam, ƀiădah hlăm anăn ñu jiă êa hŏ hang, klei kreh kruiñ, wăt hŏng jih ai tiê. Grăp mta mnơ̆ng leh mñam tăp năng jih sa hrue kăm, thâodah mlan dưi bi leh, ƀiădah klei tŭ dưn dhar kreh mơ̆ng ñu jing dôk nanao. Pô mbruă H’Jih dôk bi mĭn: Si srăng ngă čiăng kơ mnơ̆ng pô mñam mâo nanao hlăm dŭm hrue knăm mơak, lehanăn lŏ jing mnơ̆ng yua hlăm klei hdĭp aguah tlam mlam hrue, lehanăn lŏ dơ̆ng jing mnơ̆ng pioh mđup brei grăp blư̆ mâo phung tue truh hriê čuă ƀuôn sang anak Êđê pô:

 “Kâo čang hmăng mơ̆ng dŭm boh adŭ mjuăt bi hriăm, kâo srăng lŏ dơ̆ng mñam, hưn mdah, lehanăn lŏ mtô kơ phung gưl êdei, čiăng kơ knhuah siam anei amâo mâo luič ram ôh. Tơdah phung mduôn amâo mâo bi kriê pioh snăn hlei pô lŏ kriê pioh? Phung hđeh mda asei ênuk ară anei hrue nao kơ pưk hma, tlam mmăt hnêč bruă đêč giêng”.

Hlam klei kriê pioh knhuah gru dhar kreh, mâo mnuih hŏng klei ñăt kriêp dôk ngă bruă kriê pioh msĕ hŏng H’Jih Ayun – amâo bi kčăi êwăi, amâo mâo hưn mdah, ƀiădah lŏ ling lar mơ̆ng klei thâo gĭr, klei khăp lehanăn ai tiê myưng m’ang kơ djuê ana. Grăp mta mnơ̆ng leh mñam amâo mâo djŏ knŏng yap jing mnơ̆ng mkra hŏng kiê kngan, ƀiădah lŏ jing klei bi klin gru grua mơ̆ng aduôn knuê aê hđăp, jing sa mta klei čiăng pioh brei kơ gưl êdei thâo lehanăn djă pioh.

Hlăm ai êwwa mơ̆ng ênuk ară anei, jih jang knhuah gru đưm pătdah dơ̆ng luič ram, ƀiădah mơ̆ng klei kreh kruiñ thâo gĭr mơ̆ng pô mbruă H’Jih (ti să Ea Tul, kdriêk Cư M’gar, čar Đắk Lắk) jing leh aruăt mrai hrah, ka mčuê mơ̆ng ênuk đưm hŏng ênuk ară anei, mjut mjing ai tiê djuê ana. Čang hmăng, hŏng ênai mnơ̆k msa, klei đêč giêng pơ̆k mñam anei ăt kwang nanao hlăm dŭm boh ƀuôn hlăm grăp mlam mmăt – čiang kơ dhar kreh anak Êđê ăt dôk hdĭp lehanăn lar bra lŏ čuê nanao hlăm grăp gưl anak čô mgi dih./.

 

 

 

Pô mblang Y-Khem Niê/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC