Wưng yan hjan thŭn 2025, ênoh mnuih djŏ klei ruă êngoh bi blĕ êrah đĭ lu ti ƀuôn hgŭm Čư̆ Sê, čar Gia Lai leh anăn krĭng jĕ giăm. AMai Siu Phier, ti ƀuôn Del, ƀuôn hgŭm Čư̆ Sê dôk kiă 2 čô anak êngoh bi blĕ êrah, dôk mdrao ti anôk mdrao mgŭn Čư̆ Sê brei thâo, ăt msĕ hŏng yang đar mâo pô êngoh duam, amai mâo klei đăo knang hŏng anôk bruă mdrao mgŭn. AMai mâo klei hơĭt kyua anôk bruă mâo aê mdrao, pô ruă dưi mkă dlăng, mdrao mgŭn jăk êdi.

    “Sang mâo 6 čo, dua ung mô leh anăn 4 čô anak. Grăp blư̆ amâo mâo suaih asei mlei, lŏ bi nao ti anôk mdrao mgŭn ƀuôn hgŭm mkă dlăng, tinei mâo aê mdrao Rah Lan H’Phương. Tơdah êngoh bi blĕ êrah, aê mdrao mkă dlăng, brei mnăm êa drao leh anăn dôk đih mdrao ti anôk bruă, hlao wĭt kơ sang. Mdrao tinei mâo klei găl kơ gŏ sang. Aê mdrao Rah Lan H’Phương dŭm klei ruă aguah tlam dưi mdrao jih, amâo guôn nao đih mrao ti nah dlông kbưi leh anăn luč liê.”

Aê mdrao Rah Lan H’Phương mâo amai Siu Phier bơ̆k bâo anăn jing sa hlăm phung aê mdrao tiŏ nao hriăm mơ̆ng čar Gia Lai. Leh 7 thŭn hriăm ti Anôk mdrao mgŭn, sang hră gưl Prŏng Lăn Dap Kngư, amai wĭt ti alŭ wăl ngă bruă, kriê dlăng klei suaih pral kơ ƀuôn sang. Aê mdrao Rah Lan H’Phương brei thâo, hdră êlan tiŏ nao hriăm jing găl guôp hŏng boh sĭt krĭng mnuih djuê ƀiă. Mnuih hlăm ƀuôn sang, thâo klă ƀuôn sang, nao hriăm leh anăn wĭt đru kơ ƀuôn sang, kyuanăn mâo lu klei găl:

    “Klei găl mơ̆ng kâo jing thâo klei Yuăn leh anăn klei Jarai, kyuanăn kâo wĭt ti nah gŭ mă bruă. Wăt ti anôk bruă adôk lu klei dleh dlan kơ mnơ̆ng yua mkă hŏng dŭm anôk mdrao mgŭn prŏng, ƀiădah mnuih ƀuôn sang jĕ giăm, thâo pô thâo blŭ thâo đru kơ mnuih ƀuôn sang. Mnuih ƀuôn sang hriê mdrao mgŭn tinei, kyua čiăng nao jĕ, bi hrŏ ênoh bi liê, kyuadah nao mdrao ti nah dlông jing dleh dlan leh anăn luč liê.”

Ăt dưi tiŏ nao hriăm, leh hriăm jing, aê mdrao Siu Phơm, mnuih djuê ana Jarai wĭt mă bruă ti anôk mdrao mgŭn ƀuôn hgŭm Ia Hrŭ, čar Gia Lai. Leh êbeh 10 thŭn mă bruă, ñu amâo djŏ knŏng mdrao dŭm mta klei ruă kơ mnuih ƀuôn sang hlăm să, ƀiădah lŏ bi mguôp hŏng yang ƀuôn, hâo hưn, mđĭ klei thâo bi doh, gang mkhư̆ klei ruă, kriê dlăng klei suaih pral. Aê mdrao Siu Phơm brei thâo, aê mdrao tiŏ nao hriăm mâo klei găl hlăm bruă thâo klă klei čiăng, klei hmăng hmưi mơ̆ng mnuih ƀuôn sang leh anăn hâo hưn mâo boh tŭ dưn:

 “Pô jing mnuih djuê ƀiă tinei, kyuanăn thâo klă klei čiăng, klei hmăng hmưi mơ̆ng mnuih ƀuôn sang, êjai amâo mâo prăk nao mdrao kbưi. Kyua mnuih ƀuôn sang dleh dlan, pô thâo klă ai tiê diñu. Anăn jing phŭn agha pô ruah ngă bruă mdrao mgŭn čiăng kriê dlăng klei suaih pral kơ mnuih ƀuôn sang. Grăp blư̆ diñu hriê mdrao mgŭn, mă êa drao  pô mđĭ ai leh anăn mtă kơ diñu kriê dlăng klei suaih pral, blei hră ênua bruă mdrao mgŭn, čiăng bi hrŏ ênoh bi liê kơ gŏ sang leh anăn dưi mdrao mgŭn jăk hĭn”.

Hluê si Trần Minh Tâm, Khua Bruă sang čư̆ êa Să Ia Hrŭ thâo sang klă kơ êpul êya, hâo hưn djŏ mơ̆ng aê mdrao tĭo nao hriăm jing klă mngač êdi. Klei anei amâo djŏ knŏng mđĭ hnơ̆ng bruă mkă dlăng leh anăn mdrao mgŭn ti anôk bruă, ƀiădah lŏ đru kơ dŭm hdră êlan, dŭm klei mtă mơ̆ng bruă mdrao mgŭn dưi ngă tŭ dưn mơ̆ng ƀuôn sang.

    “Hdră bhiăn, klei mưng ăt msĕ mơh hdră gang mkhư̆ klei ruă tưp, kriê dlăng klei suaih pral kơ mnuih ƀuôn sang mâo aê mdrao Siu Phơm thâo klă. Kyuanăn yơh, klei mkă dlăng, mdrao mgŭn, hâo hưn mtrŭt mjhar mnuih ƀuôn sang mơ̆ng aê mdrao Siu Phơm dưi ba wĭt boh tŭ dưn, mđĭ klei thâo sang mơ̆ng mnuih ƀuôn sang leh anăn hluê ngă jăk hdră êlan gang mhkư̆ tŭ dưn. Mnuih buôn sang đăo knang hlăm bruă mkă dlăng grăp tour, mdrao klei ruă ti anôk bruă mdrao mgŭn ƀuôn hgŭm, đru kriê dlăng klei suaih pral mơ̆ng mnuih ƀuôn sang hlăm ƀuôn hgŭm dưi jăk hĭn”.

Mơ̆ng thŭn ngă hdră 2008, Gia Lai jing krĭng čư̆ čhiăng mâo boh tŭ dưn hlăm klei mtô mjuăt leh anăn dăp aê mdrao tiŏ nao hriăm wĭt mă bruă ti anôk bruă mdrao mgŭn alŭ wăl. Kyuanăn, hnơ̆ng aê mdrao hlăm ênoh mnuih ƀuôn sang mâo 4 čô hlăm 10.000 čô mnuih, đru mđĭ hnơ̆ng tŭ jăk kriê dlăng klei suaih pral leh anăn bi hrŏ hnơ̆ng djŏ klei ruă aguah tlam. Boh nik hlăm wưng 2020 – 2021, êjai Covid 19 blŭ mâo,  Gia Lai čih yap ênoh mnuih djŏ leh anăn djiê knŏng ƀiă, brei ƀuh boh tŭ dưn mơ̆ng bruă mdrao mgŭn nah gŭ leh anăn êpul aê mdrao tiŏ nao hriăm.

Hdră êlan mtô aê mdrao tiŏ nao hriăm ti Gia Lai dôk brei ƀuh boh tŭ dưn, êjai aê mdrao msĕ amĭ ênang mơ̆ng ƀuôn sang wĭt đru kơ ƀuôn sang pô. Klei jih ai tiê anăn mơ̆ng phung aê mdrao msĕ si Rah Lan H’Phương, Siu Phơm, jing klei đăo knang mơ̆ng mnuih ƀuôn sang hŏng bruă mdrao mgŭn nah gŭ. Kyuanăn bruă mdrao mgŭn ti krĭng taih kbưi mơ̆ng čar Gia Lai dưi bi mlih mrâo, ba wĭt klei jing mrâo kơ bruă kriê dlăng klei suiah pral yang ƀuôn./.