Rmah Dmeo, sa čô ƀĭng ngă lŏ hma ti ƀuôn Rbai, să Ia Piar, kdriêk Phú Thiện, čar Gia Lai dôk hrui êmiêt mdiê yan puih mnga. Mbĭt hŏng mnuih ƀuôn sang pla mjing mdiê hluê gru hmô kdrăn lŏ prŏng, kyua anăn hnơ̆ng mâo mdiê gŏ sang Rmah Dmeo ăt msĕ hŏng lu gŏ sang mkăn, mâo 8 ton/1ha. Ñu brei thâo, pla mdiê ară anei jăk găl êdi kyua mâo phŭn mkăp êa amâo mâo khuôt mơ̆ng knơ̆ng mbông êa Ayŭn Hạ. Mbĭt hŏng anăn, mnuih ƀuôn sang thâo ba ya mjeh mdiê mâo hnơ̆ng boh mnga lu, ba yua kdrăp măi mŏk hlăm bruă kai hli lăn, rah pla lehanăn hrui êmiêt:

 “Ară anei pla mdiê jăk găl êdi, amâo dleh dlan msĕ si êlâo adih ôh, êa krih truh ti lŏ, mnuih ƀuôn sang ba yua maĭ mŏk sơaĭ. Čang hmăng mnuih ƀuôn sang lŏ kreh kriăng hĭn, tui ksiêm, ba yua dŭm mta mjeh mdiê mrâo čiăng mđĭ hnơ̆ng mâo boh mnga. Êlâo adih, mnuih ƀuôn sang knŏng ngă mdiê sa yan, ară anei dưi ngă dua yan buh pla leh.

Mơ̆ng Phú Thọ hriê mkŏ bruă mă ti alŭ Đoàn Kết, să Ayŭn Hạ, kdriêk Phú Thiện giăm 30 thŭn, Nguyễn Văn Việt ƀuh klă klei bi mlih mơ̆ng Ayŭn Hạ mjing leh kơ krĭng lăn sah kba amâo čăt jing anei. Lăn tinei amâo găl čiăng pla ana sui thŭn. Dăl hlăm dŭm thŭn mlan tal êlâo mrâo hriê mkŏ anôk dôk, gŏ sang ñu knŏng dưi pla mdiê sa yan hlăm yan hjan, bi yan bhang lui êruh snăn, lăn lŏ kđang jih. Ƀiădah mơ̆ng thŭn 2022, hlăk hdră knơ̆ng mbông êa Ayŭn Hạ mŭt ngă bruă, ana mdiê jing leh mnơ̆ng pla phŭn hŏng ênhă prŏng. Mơ̆ng anăn, hŏng 2 ha lăn lŏ, gŏ sang Việt hrui wĭt dŭm toh mdiê hlăm grăp thŭn. Knŏng hlăm yan puih mnga 2024 – 2025, ñu hrui mâo 35 ton, hdră duh mkra djăp ênŭm.

“Leh mâo knơ̆ng mbông êa Ayŭn Hạ, mâo êa snăn mnuih ƀuôn sang dưi mđĭ kyar leh bruă pla mdiê lŏ hŏng klei hơĭt kjăp, mâo mdiê jăk hŏng hnơ̆ng lu, mnuih ƀuôn sang mâo hnư hrui wĭt kjăp, mđĭ kyar bruă duh mkra, blei mprăp lu mnơ̆ng mnuă hlăm pưk sang, klei hdĭp trei mđao, anak čô dưi nao sang hră djăp ênŭm”.

Ênao Ayun Hạ mâo ƀô̆ êa prŏng 37 km², hnơ̆ng dưi mgơ̆ng êa truh 253 êklăk m³, dưi krih kơ 13.500 ha mdiê lŏ lehanăn mkăp êa yua kơ dŭm pluh êbâo gŏ sang. Ana mdiê jing mnơ̆ng pla phŭn, mnuih ƀuôn sang dŭm kdriêk Ngŏ Dhŭng čar Gia Lai lŏ thâo bi lu jAr hdră ngă lŏ hma, mkŏ mjing krĭng thơ̆ng pla kbâo, mđĭ kyar bruă pla ana boh kroh, rông êmô… Ba yua kdrăp maĭ mŏk, kdrăp kreh knhâo mrâo mrang hlăm hdră ngă bruă, đru mđĭ leh hnơ̆ng mâo boh mnga lehanăn boh tŭ yuôm mnơ̆ng lŏ hma. Phạm Văn Lượng, Kơiăng khua Anôk bruă sang čư̆ êa kdriêk Phú Thiện, mñă Knơ̆ng mbông êa Ayŭn Hạ đru mguôp prŏng êdi hlăm klei bi mlih anei.

“Mơ̆ng leh mâo hdră mbông êa Ayŭn Hạ, mnuih ƀuôn sang bi mlih leh klei mưng pla mjing lehanăn ƀrư̆ ƀrư̆ bi mlih ba pla dŭm mta mnơ̆ng dhơ̆ng, đru kơ mnuih ƀuôn sang bi mlih hdră mĭn, hdră ngă čiăng mjing dŭm gru hmô ngă bruă lŏ hma hơĭt kjăp, ba wĭt boh tŭ bruă duh mkra lu hĭn. Hdră knơ̆ng mbông êa Ayŭn Hạ ăt đru kơ ƀĭng ngă lŏ hma dưi čŏng pô mprăp kơ êa krih, pla mjing ngă lŏ hma hluê si hdră hơĭt kjăp, mkra mđĭ hnư hrui wĭt, bruă duh mkra đĭ kyar, đru msir klei ư̆ êpa, bi hrŏ klei ƀun knap hơĭt kjăp.

Knơ̆ng mbông êa Ayŭn Hạ amâo djŏ knŏng krih bi êđăp ti krĭng kbâo, krĭng mdiê lehanăn krĭng pla ana boh kroh ti Ngŏ Dhŭng čar Gia Lai ƀiădah lŏ đru mtrŭt mđĭ bruă bi mklă dŭm anăn knăl. Msĕ si anăn knăl “Braih Phú Thiện”, ară anei dưi ba čhĭ ti lu wăl anôk mnia mblei hlăm ala čar mâo mnuih blei yua tĭng dlăng myuôm. Anăn knăl yến sào ti krĭng lăn tlung anei hlăk dưi mkŏ mjing. Ông Ral Lan Chung, Khua anôk bruă sang čư̆ êa čar Gia Lai brei thâo, čar dôk akâo mkra mđĭ dŭm hdră bruă, mkăp kơ hdră kčah mơ̆ng čar kơ bruă pŏk mlar dŭm kdrăn lŏ prŏng, ba yua maĭ mŏk.

“Čar tĭng dlăng anei jing hdră knơ̆ng mbông êa ba wĭt boh tŭ dưn prŏng êdi kơ mnuih ƀuôn sang. Čar ăt akâo kơ Phŭn bruă Lŏ hma – wăl hdĭp mda mkra mđĭ ênao mgơ̆ng êa anei čiăng lŏ dơ̆ng mkăp kơ dŭm anôk êlâo adih jing krĭng dlông, thu krô, krĭng sah kba, êa amâo truh, tơdah mkra mđĭ ênao anei srăng dưi mkăp kơ truh kơ jang ênhă êlâo adih êa ka dưi truh”.

Knơ̆ng mbông êa Ayŭn Hạ amâo djŏ knŏng ba êa krih kơ dŭm krĭng kdrăn lŏ thu krô, amâo djăp êa ƀiădah lŏ ba klei hdĭp trei mđao, yâo mơak truh kơ dŭm êbâo gŏ sang. Dŭm kdrăn mdiê mtah mda, dŭm anôk pla mnơ̆ng čăt jing, dŭm klei tlao mơak mơ̆ng mnuih ƀuôn sang ti krĭng anei jing klei bi êdah klă kơ dŭm klei bi mlih prŏng êdi ti krĭng lăn anei. Hlăm êdei anăp, hŏng hdră kčah pŏk mlar lehanăn mkra mđĭ, hdră mbông êa Ayŭn Hạ ƀuăn srăng jing boh kdrŭt yuôm bhăn čiăng mđĭ kyar bruă lŏ hma hơĭt kjăp, mbĭt anăn mjing tur knơ̆ng kjăp kơ klei đĭ kyar mơ̆ng krĭng Nŏ Dhŭng Gia Lai anei./.