Wăt tơdah kƀĭn msir mgaih rơ̆k rung, mprăp jăk kơ dŭm hdră gang mkhư̆ klei pui ƀơ̆ng dliê mơ̆ng akŏ yan không, ƀiădah kyua brei dôk guôn klei duah pô dưi ngă hdră bruă anăn ti kdrêč dliê mơ̆ng Knơ̆ng bruă Dliê kmrơ̆ng Tam Hiệp Di Linh, tỉnh Lâm Đồng ară anei adôk mâo 70 ha dliê ka sưi msir mgaih kdrăp mnơ̆ng ênưih pui ƀơ̆ng. Hlue si Trần Tuấn Anh, čiăng răng mgang dliê tlaih mơ̆ng klei pui ƀơ̆ng, dŭm êpul dưi mbha gak răng hruê mlan, huĭ kơ klei pui ƀơ̆ng dliê.

 “Êpul kmeh gơ̆ng jing êpul thơ̆ng kơ bruă kriê dlăng răng mgang dliê mơ̆ng knơ̆ng bruă leh anăn êpul bruă phăn jao jing dŭm gŏ êsei mnuih djuê ƀiă ti alŭ wăl. Gŏng klei bi kuôl kă jao dliê snăn hmei  bi  êdah leh djŏ hdră 3 klei blŭ jing huă mbĭt, dôk mbĭt leh anăn mă bruă mbĭt hŏng dŭm gŏ êsei dưi phăn jao anei ti dŭm anôk, dŭm krĭng phŭn čiăng mđĭ klei ksiêm dlăng răng mgang dliê, thâo ƀuh leh anăn gang mkhư̆ anôk pui ƀơ̆ng, ăt msĕ mơh klei ngă soh, ksĭng mmiă ti alŭ wăl”.

Yan adiê ti Lâm Đồng adôk dleh dlan, adiê mđiă hlơr, hưn brei răng pui ƀơ̆ng dliê ti gưl V, gưl huĭ hyưt hĭn, boh nik dŭm ênhă dliê ka dưi msir mgaih. Nguyễn Hữu Hà, K’iăng Khua Knơ̆ng bruă dliê kmrơ̆ng Đơn Dương, čar Lâm Đồng anôk mâo lu ênhă dliê mơ̆ng anôk bruă hlăm boh klei anei, lŏ mâo wăl mnuih ƀuôn sang anăn êpul gang mkhư̆ klei pui ƀơ̆ng mđĭ klei răng:

 “Knơ̆ng bruă mâo leh lu anôk gak răng êjai čiăng găl ênưih kơ bruă ksiêm dlăng. Dăp mnuih gak răng jih hruê mlam leh anăn mâo hdră msir êpul êpul mđĭ mprăp ti dŭm anôk. Tơdah ti dŭm anôk ƀuh pui ƀơ̆ng snăn hưn mtam kơ anôk gak răng čiăng ba êpul truh mtam”.

Čiăng rơ̆ng jăk bruă gang mkhư̆ klei pui ƀơ̆ng dliê, mrâo anei, Knơ̆ng bruă sang čư̆ êa čar Lâm Đồng bi mklă mbha prăk bi liê gang mkhư̆, truih mdjiê klei pui ƀơ̆ng yan không thŭn 2025 hŏng ênoh prăk giăm 12 êklai prăk. Hlue si Lê Đình Việt,  K’iăng Khua anôk bruă ksiêm dlăng dliê kmrơ̆ng čar Lâm Đồng, kyua ênoh prăk bi liê anei, dŭm anôk bruă pô dliê hmao mprăp kdrăp mnơ̆ng gang mkhư̆ klei truih mdjiê pui ƀơ̆ng dliê. Ară anei hdră gang mkhư̆ klei pui ƀơ̆ng mâo čar Lâm Đồng gĭr pŏk ngă.

 Adiê mđiă mtrang hlăm yan không, phung mă bruă hlăm Anôk bruă kriê dlăng dliê mgang akŏ êa Ialy (kdriêk Čư̆ Pah, Gia Lai) mâo bŏ hŏng êa kơhŏ hlăm mmông bi kdriêk êlan pui ƀơ̆ng kơ čuê dliê 239.  Ti dŭm krĭng bi knông hŏng  pưk hma, boh nik ti anôk mâo ana kyâo điêt, khăng mâo nanao êpul ksiêm dlăng mnuih mŭt kbiă hlăm dliê, pơ̆ng mdhă gang mkhư̆ klei pui ƀơ̆ng dliê dliê. Lê Công Huấn,  K’iăng Khua Anôk bruă kriê dlăng răng mgang dliê akŏ êa Ialy brei thâo:

 “Êpul gak răng jing jang ênoh mnuih. Lăn pưk hma mnuih ƀuô sang giăm dliê snăn hmei ăt mtrŭt mjhar mnuih ƀuôn sang jing tơdah čuh dliê brei hưn ko êpul anôk bruă. Êpul srăng nao mmbĭt hŏng mnuih ƀuôn sang msir mgaih. Kyua hlăk anăn bŏ hŏng huĭ hyưt. Êngao anăn, anôk bruă ăt mâo hră kuôl kă phăn jao răng mgang dliê hŏng êpul êya dŭm ƀuôn sang hlăm să giăm dliê čiăng mđĭ hĭn bruă hiu ksiêm dlăng, msir mgaih”.

Ară anei, dŭm êtuh êbâo ha dliê ti lu kdriêk, čar Gia Lai dôk tlă anăp hŏng klei pui ƀơ̆ng ti krah yan không. Hlăm anăn, kdriêk Čư̆ Pah mâo êbeh 7.169 ha, kƀĭn ti dŭm să Hòa Phú, Nghĩa Hưng, Chư Đang Ya, Đăk Tơ Ver, Ia Khươl leh anăn wăl krah Phú Hòa hlăm êpul huĭ hyưt. Boh nik, dliê hngô tlâo pŏk hla hŏng tal rơ̆k rung, hla krô kpal jing mta ênưih mâo klei pui ƀơ̆ng.

Kñăm bi hrŏ klei pui ƀơ̆ng dliê, mơ̆ng akŏ yan không, dŭm alŭ wăl bi leh Êpul gĭt gai gang mkhư̆ truih mdjiê klei pui ƀơ̆ng dliê, mkŏ mjing hdră kčah mdrơ̆ng. Êpul bruă djŏ tuôm mđĭ hâo hưn mtô mblang, ktrâo lač kơ mnuih ƀuôn sang yua dliê êđăp ênang, ktuê dlăng kjăp hlăm dŭm mlan huĭ pui ƀơ̆ng dliê. Dŭm anôk bruă kriê dlăng dliê bi hgŭm hŏng bruă sang čư̆ êa alŭ wăl leh anăn êpul ksiêm dlăng mkŏ mjing dliê amâo yua ôh pui mtŭk mtŭl, mbĭt anăn pơ̆k mdhă hưn brei răng ti anôk ênưih pui ƀơ̆ng. Nguyễn Ngọc Ny,  K’iăng Khua Anôk bruă ksiêm dlăng dliê kmrơ̆ng kdriêk Čư̆ Pah, brei thâo, mơ̆ng klei ksiêm dlăng, kluôm kdriêk mâo 18 krĭng phŭn pui ƀơ̆ng hŏng êbeh 14 êbâo ha dliê. Dŭm krĭng anei dôk giăm wăl mnuih ƀuôn sang, ktuê êlan mlir krĭng alŭ, să leh anăn pưk hma, âo klei huĭ pui ƀơ̆ng dliê lu snăk:

 “Mta phŭn ngă ênưih pui ƀơ̆ng dliê jing kyua yua pui amâo răng. Huĭ hyưt hĭn jing hŏng dŭm kdrăn dliê mrâo pla, ka jing dliê, hla krô lu, huĭ snăk. Bruă răng mgang dliê gang mkhư̆ klei pui ƀơ̆ng dliê snăn brei thâo pŏk ngă hdră msir kñăm mkhư̆ klei pui ƀơ̆ng dliê jing brei dưm mrô sa. Klei blŭ phŭn jing gang mkhư̆ jing yuôm bhăn hĭn, tơdah mâo klei pui ƀơ̆ng dliê snăn brei truih mdjiê bi jih”.

Hŏng klei pral mơ̆ng dŭm êpul bruă răng mgang dliê, bruă gang mkhư̆ klei pui ƀơ̆ng dliê ti dŭm čar Lăn Dap Kngư dôk pŏk ngă kjăp kñăm răng mgang ngăn dŏ dliê, mkhư̆ jih hnơ̆ng klei luč liê kyua pui ƀơ̆ng dliê ngă./.