Hlăm đang durian dôk čuh blang mnga mơ̆ng Êpul hgŭm bruă lŏ hma doh Krông Pač, êa mmih ti mnga anei msĕ si dŭm aruăt dhul. Trần Đình Thập, sa ƀĭng hgŭm mrâo, dôk hmư̆ Mai Đình Thọ, Kơiăng khua bruă Đảng kdriêk Krông Pač, Khua êpul hgŭm bruă, mblang kơ kdrăp krih êa ênuk mrâo lehanăn dưm hbâo hŏng hdră kriê dlăng mơ̆ng kbưi. Thŭn anei 70 thŭn leh, ñu lač ñu jing mnuih alah leh hlăm sa wưng sui, ƀiădah leh mâo pô jak iêu ñu nao čhưn lehanăn ƀơ̆ng boh durian ti Êpul hgŭm bruă, Thập akâo mŭt hlăm Êpul hgŭm bruă čiăng tui ksiêm lehanăn mâo klei đru brei.

Pla mta mnơ̆ng anei drei mŭt hlăm Êpul hgŭm bruă yơh, čiăng diñu mtô brei. Hdră mnêč amâo thâo pô êmuh. Krih ya êa drao pô amâo thâo snăn bi êmuh mơh, arăng gơ̆ mtô brei. Anei diñu ăt jing anôk čhĭ êa drao – mnơ̆ng yua hlăm bruă lŏ hma. Blei ka mâo prăk drei čan ăt dưimơh. Dlăng kluôm, tinei êpul hgŭm bruă gơ̆ đr brei. Ƀuh kâo ƀun diñu brei čan, brei mañ êlâo. Mnuih mdrŏng, thâo mâo jing anôk jưh knang kơ mnuih ƀun, čiăng gĭr ktưn kpưn đĭ.

Klei yăl dliê kơ sa čô alah amâo kriăng kơ bruă jing mnuih kreh kriăng mơ̆ng Trần Đình Thập atăt hmei nao bi tuôm hŏng Nguyễn Công Điềm, djuê ana Tày, ti alŭ Thanh Xuân, să Êa Kêñ lehanăn jing Kơiăng kha Êpul hgŭm bruă lŏ hma doh Krông Pač. Klei yăl dliê hŏng Điềm brei leh kơ hmei lu klei hâo hưn mgei ai tiê êdi: Anăn jing hlăm thŭn 1980, mnuih ƀuôn sang Tày, Nùng ti Cao Bằng lehanăn Lạng Sơn hriê ti să Êa Kêñ mphŭn čô̆ kơ bruă hlăm klei ƀun knap lehanăn ra rañ drao ruă. Tinei mâo êbeh 50 čô nao mdrao ră rañ kƀĭn sa anôk. Ƀiădah kyua hdră mtrŭn thâo bi đru snăn jih jang dưi mdrao ră rañ tŭ jing. Grăp čô bi gĭr mă bruă lehanăn mâo sa klei hdĭp jăk siam hĭn. Điềm nao hgŭmmkŏ mjing Êpul hgŭm bruă lŏ hma doh kyua đăo knang, klei hgŭm mguôp hlăm êpul srăng atăt grăp čô nao truh kơ klei tŭ jing hơĭt kjăp hĭn.

Mnuih ƀuôn sang hlăm anei thâo bi hgŭm mguôp sơăi. Gŏ sang anei amâo dah gŏ sang adih ƀuh boh kñĭ, luh hla snăn bi nao dlăng lehanăn kah mbha klei thâo ngă bruă sơaĭ, si srăng ngă čiăng kơ boh tŭ thŭn anei srăng lu hĭn mkă hŏng thŭn êlâo, yan anei lu hĭn yan êlâo. Mkŏ mjing êpul hgŭm bruă snăn ayŏng adei bi đru mguôp mơh. Mta kñăm jing čiăng dưi bi mklă phŭn agha anôk pla mjing, mđing truh kơ hdră mđĭ kyar hơĭt kjăp.

Klei yăl dliê kơ klei hgŭm mguôp, bi đru hdơ̆ng găp, mđing truh kơ bruă lŏ hma doh, mđĭ kyar hơĭt kjăp đru leh kơ Êpul hgŭm bruă lŏ hma doh Krông Pač ƀrư̆ hruê ƀrư̆ jak iêu lu mnuih nao hgŭm. Ară anei mâo 150 čô hgŭm, mâo wăt Yuăn, Êđê lehanăn Tày, Nùng, mâo wăt mnuih hluê đăo lehanăn amâo mâo đăo.

Khădah mâo lu bruă, ƀiădah Khua pô mtô Ama Yotha, ti ƀuôn Jŭng, să Êa Yông ăt tŭ ư ngă Khua êpul bruă pla mjing mơ̆ng êpul hgŭm bruă. Thượng Tọa Thích Đạo Ứng, pô kiă kriê Thiền viện Trúc Lâm Từ Giác, să Êa Yông, ăt ba boh durian doh ba pla hlăm wăl anôk anei lehanăn jing mnuih hgŭm hlăm Êpul bruă. Hlăm đang boh duria pla pluă hŏng boh mnang, boh kneh, lu ana dôk blang mnga, Thượng tọa Thích Đạo Ứng brei thâo, bruă lŏ hma doh srăng mâo boh kroh doh. Phung yơng hriê đru ti sang yơng dlăng kriê đang war, srăng dưi tŭ mă lu klei hăk mơak.

 “Jing pô mđing truh kơ klei jăk siam hĭn. Bruă lŏ hma doh gơ̆ ba lu klei jăk kơ klei suaih pral mnuih blei yua. Mâo lăn snăn pô hluê ngă yơh bruă anei, kyua anăn kâo nao hgŭm hlăm êpul bruă, ngă tui hdră mnêč êpul mđing truh kñăm bi hrŏ klei čhŏ djhan kơ wăl anôk riêng gah.

50 thŭn lăn čar hluh lir, Lăn dap kngư mâo leh klei găl bruă duh mkra êdah êdi, bruă lĭng kahan – răng mgang klei êđăp ênang hơĭt kjăp, anôk bruă pui kmlă – êlan klông – sang hră – sang êa drao gŭn ƀrư̆ hruê ƀrư̆ bi knar, mđrăm mbĭt. Ƀiădah klei jăk mơak êdi anăn jing Dưr – Dhŭng klă sĭt dưi kuh kŭm ti krĭng lăn anei. Amâo djŏ knŏng dŭm gŏ sang dưi kuh kŭm ti dŭm krĭng alŭ, ƀuôn… ƀiădah mnuih sa ai tiê, sa klei mđing mĭn dưi ƀuh  mbĭt, bi trông čhai mĭn tĭng kơ êdei anăp.

Msĕ si amai H’Len Niê, ti ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt, mâo leh phung adei mơ̆ng ƀuôn prŏng Hồ Chí Minh, Đà Nẵng hriê mă bruă mbĭt, mđĭ kơhưm kơ dhar kreh, mnơ̆ng ƀơ̆ng Êđê. Msĕ si amai H’Loan,ti să Êa Hiu, kdriêk Krông Pač tŭ jing hŏng hdră rông čĭm iăt ti Dak Lak lehanăn Gia Lai, dưi mkŏ mkra anăn knăl, ba čhĭ mnơ̆ng dhơ̆ng mơ̆ng yến sào.

Lehanăn Y-Pôt Niê, êkei êdam ÊĐê mkŏ mjing leh Anôk bruă ÊĐê Café, ti kdriêk Krông Ana, čar Dak Lak, ƀuh leh phung ayŏng adei hlăm êpul êya anôk bruă duh mkra ti Hà Nội, đru ƀrư̆ ƀrư̆ mphŭn čô̆ kơ bruă, dưi mdơ̆ng sang maĭ… Y-Pôt pô jing leh sa čô mă bruă duh mkra mnia mblei ba leh lu klei khăp mơai mphŭn čô̆ kơ bruă mơ̆ng phung hđeh:

 “Pốt čiăng ba klei khăp kơ bruă truh kơ phung hđeh, phung êdam êra lehanăn mnuih mă bruă kơ hdră pla, mkra kphê mơ̆ng pô, čiăng dưi ƀuh boh tŭ yuôm mơ̆ng bruă lŏ hma, klei tŭ yuôm mơ̆ng ƀuôn sang, čiăng kơ phung hđeh mnuih djuê ƀiă mâo klei bi mlih hlăm hdră ngă, klei thâo săng, dưi ngă bruă jăk hĭn, mđĭ kyar bruă lŏ hma ti krĭng ƀuôn sang ƀrư̆ hruê ƀrư̆ kjăp ktang”.

Yan mnga anei bi hdơr 50 thŭn hruê hluh lir, êpul êya 54 djuê ana hlăm kluôm ala čar klă sĭt dưi kuh kŭm ênŭm ênap, hluh lir jing sa. Hŏng Lăn dap kngư mnuih ƀuôn sang mơ̆ng djăp krĭng kwar dôk hrăm mbĭt djă kngan kdŏ čhuang bi hgŭm mguôp hlăm ai ênai čing čhar hgao jih klei gun kpăk hlăm klei blŭ mdê mdê,djuê ana lehanăn gưl thŭn. Klei jăk siam mơ̆ng klei hgŭm mguôp dôk mđĭ boh tŭ yuôm mơ̆ng klei hnŭk êngiê, hluh lir, pŏk êlan kơ êdei anăp čiăng kơ ƀuôn sang đĭ kyar sah mdrŏng./.