Amai Ksor H’Pep, 32 thŭn, ti alŭ Blôm, să Kim Tân, kdriêk Ia Pa jing sa hlăm dŭm gŏ sang dleh dlan. Ung nao mă bruă kbưi, amai H’Pep mbĭt hŏng 3 čô anak điêt gĭr duah ƀơ̆ng. Hlăm anăn, anak mniê khua ñu mâo klei ruă Down. Thŭn 2022, gŏ sang amai mâo bruă sang čư̆ êa alŭ wăl đru sa drei êmô ana mđai čiăng duah ƀơ̆ng. Ară anei, êmô ana anei mđai leh 1 drei, amai H’Pep dlăng anei jing boh kdrŭt čiăng kơ ñu gĭr ktưn kpưn đĭ tlaih kơ ƀun. Amai Ksor H’Pep brei thâo:

 “Gŏ sang hmei jing gŏ sang ƀun kyua anăn mâo bruă sang čư̆ êa alŭ wăl đru sa drei êmô ana mđai, khădah klei hdĭp ăt dleh dlan ƀiădah ăt gĭr mă bruă, rông êmô gơ̆ mđai. Mâo klei đru snăn ăt mjing boh kdrŭt čiăng kơ hmei kpưn đĭ kyar bruă duh mkra, lŏ mâo hnư hrui wĭt rông ba čô anak.

Ksor Bluynh, khua alŭ Blôm, brei thâo hlăm alŭ mâo 517 gŏ sang hŏng giăm 3.000 čô. Wưng thŭn 2021 – 2024, kyua mâo hdră mtrŭn đru mơ̆ng Hdră ala čar kñăm, 31 gŏ sang hlăm alŭ mâo đru êmô ana mđai. Ksor Bluynh pô mtam ktrâo lač kơ dŭm gŏ sang ƀun, giăm ƀun hdră dlăng kriê êmô lehanăn mñă klei yuôm mơ̆ng bruă bi hrŏ ƀun hơĭt kjăp hŏng mnuih ƀuôn sang hlăm ƀuôn. Leh 3 thŭn, ară anei ênoh gŏ êsei ƀun lehanăn giăm ƀun hlăm alŭ mơ̆ng 30 ară anei hrŏ leh mkrah wah.

 “Hlăm wưng giăm anei mâo klei mđing dlăng, đru mơ̆ng bruă sang čư̆ êa alŭ wăl, klă klơ̆ng jing hdră đru kơ dŭm gŏ sang ƀun, giăm ƀun. Mnuih ƀuôn sang dưi đru kơ êmô, bê ana mđai. Mơ̆ng dŭm mta mnơ̆ng rông anăn, mnuih ƀuôn sang mâo klei găl čiăng mkra mđĭ bruă duh mkra gŏ sang, gĭr rông mnơ̆ng čiăng gơ̆ prŏng lehanăn mđai, ƀrư̆ ƀrư̆ mđĭ kyar bruă duh mkra, truh kơ ară anei lŏ mâo lu gŏ sang kpưn đĭ tlaih kơ ƀun.

Ayŏng Siu Thức, 36 thŭn, ti alŭ Plei Du, să Čư̆ Răng, kdriêk Ia Pa ăt jing gŏ sang ƀun, amâo mâo lăn pla mjing, grăp thŭn knŏng jưh knang hlăm sa drei êmô ana mđai. Ayŏng Siu Thức brei thâo, dŭm thŭn êgao, gŏ sang ñu kreh kƀah êwư, klei hdĭp dleh dlan. Kyua anăn, leh mâo mă êmô ana mđai, ñu lehanăn gŏ sang mơak hlăk anei jing hnư mnơ̆ng yuôm bhăn, prŏng êdi čiăng gŏ sang ñu mkra mđĭ hnư hrui wĭt, hgao klei dleh dlan.

 “Kâo mơak êdi kyua mâo klei mđing dlăng mơ̆ng knŭk kna hŏng dŭm gŏ sang ƀun, hmei dưi đru kơ êmô ana mđai, mkra sang mrâo snăn hmei lač jăk êdi yơh, anei ăt jing boh kdrŭt yuôm bhăn đru gŏ sang kâo mđĭ kyar bruă duh mkra, si srăng ngă čiăng klei hdĭp hơĭt kjăp hĭn mkă hŏng êlâo adih.

Nguyễn Hữu Thành, Khua Anôk bruă sang čư̆ êa să Čư̆ Răng brei thâo, să mâo 2 alŭ mnuih djuê ƀiă dleh dlan. Kyua dŭm hdră mtrŭn đru, să hluê ngă leh jăk bruă bi hrŏ ƀun, ênoh gŏ êsei ƀun hrŏ êbeh 20% hlăm thŭn 2021 trŭn adôk 13% ti wưng ară anei.

 “Hlăm wưng giăm anei, 3 hdră ala čar kñăm mâo leh klei hmăi prŏng êdi, êngao bruă mjing klei găl kơ anôk bruă êlan klông, yuôm bhăn hĭn jing hdră đru mơ̆ng klei lŏ mjing thiăm bruă mă kơ mnuih ƀuôn sang, msir mghaih bruă mă, đru hdră duh ƀơ̆ng, đru kơ mnơ̆ng pla, mnơ̆ng rông. Msir mghaih klei ư̆ êpa ƀun knap snăn klei mĭn mơ̆ng mnuih ƀuôn sang čŏng pô gĭr ktưn kpưn đĭ snăn srăng tlaih kơ ƀun hơĭt kjăp.

Mơ̆ng thŭn 2022 truh kơ ară anei, kdriêk Ia Pa pŏk ngă leh lu hdră hlăm Hdră ala čar kñăm bi hrŏ ƀun hơĭt kjăp, đru mđĭ kyar bruă duh mkra lehanăn bi lu jơr hdră duh ƀơ̆ng hŏng ênoh prăk êbeh 9,4 êklai prăk. Klei mđing dlăng mơ̆ng Knŭk kna mbĭt hŏng klei gĭr ktưn mơ̆ng mnuih ƀuôn sang hlăk lehanăn dôk ba wĭt boh tŭ dưn. Ksor Suy, Kơiăng khua Anôk bruă sang čư̆ êa kdriêk Ia Pa brei thâo:

 “Kdriêk Ia Pa jing sa kdriêk ngă lŏ hma jing phŭn. Anôk bruă sang čư̆ êa kdriêk ksiêm dlăng kjăp klei mâo mơ̆ng alŭ wăl čiăng ruah dŭm gru hmô ngă bruă duh mkra, pla mjing, rông mnơ̆ng djŏ guôp hŏng klei bhiăn, klei mưng mơ̆ng mnuih ƀuôn sang čiăng bi hơĭt klei hdĭp. Hluê hdră ksiêm dlăng klei čiăng êlâo kơ mkăp kơ mnuih ƀuôn sang, anôk bruă djŏ tuôm ăt tlŏ mgang djăp ênŭm vaccine gang mkhư̆ klei ruă, rơ̆ng djŏ guôp hŏng hdră rông mơ̆ng grăp gŏ sang./.