Mường Hoong lehanăn Ngọk Linh jing dua boh să ƀun hĭng hlăm čar Kon Tum lu jing mnuih ƀuôn sang djuê ana Xơ Đăng hdĭp mda.  Hdĭp hŏng dliê, êlan klông dleh dlan,  Mường Hoong lehanăn Ngọk Linh lu thŭn mtam msĕ si klah hjăn, dôk nanao hlăm klei ƀun ƀin knap mñai. Lu êpul ngă bruă mâo tiŏ nao čiăng tui duah hdră êlan tlaih mơ̆ng klei dleh dlan. Mơ̆ng thŭn 2021, Êpul khua kiă kriê bruă Đảng čar Kon Tum kut kat ngă bruă tlaih kơ ƀun kñăm čiăng đru dua să Mường Hoong lehanăn Ngọk Linh, kdriêk Đắk Glei dôk hlăm klei knap hĭn hlăm čar kpưn đĭ duh ƀơ̆ng. Lehanăn găn hlăm 4 thŭn êgao, 2 să anei mâo leh klei bi mlih. Tal êlâo kbiă hriê mơ̆ng dŭm gưl bruă Đảng, bruă sang čư̆ êa alŭ wăl bi trŭn kơ bruă đru mnuih ƀuôn sang djuê ana Xơ Đăng tinei, pla mjing ana Sâm Ngọc Linh.

“Êlâo dih dôk hlăm klei dleh dlan knap mñai hĭn mơ̆ng čar, năng ai jing ƀun hĭn hlăm kluôm ala, ƀiădah mơ̆ng leh mâo hdră êlan đru ba mơ̆ng anôk bruă Đảng čar lehanăn bruă Đảng kdriêk đru leh kơ sa mâo klei bi mlih hdră êlan duh ƀơ̆ng, mnuih ƀuôn sang thâo klei mă bruă dưn yua jih klei găl ƀuôn sang pô mâo čiăng dưi mđĭ kyar”.

Hlăm dhul k’uă, hŏng adiê hjan ƀhŭk, aduôn Y Bia, djuê ana Xơ Đăng, ti ƀuôn Mrâo, să Mường Hoong, kdriêk Đắk Glei, čar Kon Tum, gĭr ktir đĭ nao kơ čư̆ nao ksiêm dlăng đang bưn sâm Ngọc Linh ti dlông čư̆, kbưi hŏng sang hlăm brô 10km. Hlăm gŭ êyui kmrơ̆ng khua, mâo giăm 300 phŭn ana sâm mơ̆ng 4 - 5 thŭn hlăk đĭ jing jăk. Mdjĕ kngan ksul phŭn ana sâm, aduôn Y Bia amâo mâo mdăp ôh klei mơak brei thâo: Bưn sâm prăk êklai anei hlăm dôk bi lar mjeh, pioh pŏk phai anôk pla mjing. Klei anei mâo hĕ leh thŭn 2021, knuă druh mơ̆ng čar, kdriêk să hriê mtrŭt mjhar, mnuih ƀuôn sang jhŏng čan prăk knơ̆ng prăk đru ba bruă yang ƀuôn pioh pla mjing ana Ngọc Linh.

“Leh mâo 4 thŭn snăn dơ̆ng bi hbei čhĭ hŏng ênoh mơ̆ng 1,2 êklăk prăk, ƀiădah kâo ka čhĭ ôh, kâo pla anei jing mjut bi mâo mjeh lu hĭn pioh lŏ pla, kyuadah pưk sang pô ka thâo mâo prăk ôh, dleh blei mjeh. Prăk blei mjeh anei mâo čan prăk knơ̆ng prăk đru ba bruă yang ƀuôn hlăk anăn 85 êklăk prăk mơ̆ng thŭn 2021” .

Ăt hlăm kmrơ̆ng dlông čư̆ Ngọc Linh mơh, A Năng, K’iăng khua bruă Đảng ƀuôn Mrâo, să Mường Hoong, hlăk mbĭt hŏng mnuih hlăm gŏ sang dôk dlăng kriê bưn ana  sâm mâo êbeh 4.000 phŭn. Ñu yơh jing mnuih tal êlâo hlăm ƀuôn anei jhŏng čan prăk mơ̆ng knơ̆ng prăk pioh pla sâm Ngọc Linh. Truh kơ ară anei, grăp thŭn, knŏng pleh čhĭ hla, lehanăn asăr sâm đuič ñu mâo ba wĭt hlăm brô 300 êklăk prăk. A Năng kjăp ai tiê mđĭ kyar bruă knuă, năng ai knŏng hlăm dua tlâo thŭn tinăp ñu srăng čhĭ yơh hbei sâm leh khua. Amâo mâo djŏ knŏng jing klei gĭr duah ƀơ̆ng kơ pô, ñu lŏ jih ai tiê thâo đru kơ mnuih ƀuôn sang mđĭ kyar bruă pla mjing ana sâm mơh. Jing mnuih mâo leh k’hưm, lehanăn thâo hlăm bruă A Năng mbĭt hŏng mnuih ƀuôn sang ƀuôn Mrâo mkŏ mjing êpul hgŭm bruă pla mjing ana sâm Ngọc Linh, hrăm mbĭt bi răng mgang dliê, răng mgang alŭ wăl pla mjing ana sâm, bi đru hlăm klei duh ƀơ̆ng:

 “Mkŏ mjing êpul bi hgŭm tal êlâo jing iêo jak dŭm gŏ sang mŭt hlăm êpul, čiăng bi sa hnơ̆ng bruă pla mjing ana sâm. Mơ̆ng anăn leh mâo klei thâo bi mguôp, pô mâo mjeh, dŭm gŏ sang duah prăk blei mjeh pioh pla. Mbĭt hlăm sa alŭ wăl anăn pla mjing, dlăng kriê, răng mgang bi đru hdơ̆ng găp hlăm êpul”.

Hdĭp mơ̆ng sui leh dlông čư̆ Ngọc Linh, mnuih ƀuôn sang Xơ Đăng ti 2 să Mường Hoong lehanăn Ngọk Linh, kdriêk Đắk Glei, čar Kon Tum, dơ̆ng mưng leh hŏng bruă pla mjing ana êa drao hlăm kmrơ̆ng kpal - ana sâm Ngọc Linh. Klei bi lar mjeh, pla mjing ana sâm dlông čư̆ snăn mnuih ƀuôn sang mrâo ngă jing dŭm thhŭn hŏng anei đuič. A Cẩm, K’iăng khua knơ̆ng bruă sang čư̆ êa să Mường Hoong brei thâo, bruă pla mjing ana sâm Ngọc Linh mâo mkŏ mjing tui si bruă mơ̆ng dŭm gưl bruă Đảng čar, lehanăn kdriêk đru kơ klei mđĭ kyar bruă duh ƀơ̆ng, čiăng bi hrŏ ƀun. Mâo leh lu gŏ sang jhŏng čan prăk knŭk kna pioh duh bi liê kơ bruă pla mjing ana sâm. Ênoh leh mâo čan mơ̆ng thŭn  2020 hlăm brô 2 êklai prăk, ară anei đĭ leh truh 36 êklai prăk. Ti grăp boh ƀuôn mâo mkŏ mjing leh sơăi êpul bi hgŭm bruă pla mjing ana sâm. Tui si A Cẩm, klei jăk găl mơ̆ng čư̆ Ngọc Linh hlăk dôk dưn yua jăk pioh kơ mnuih ƀuôn sang tlaih mơ̆ng klei dleh dlan:

"Klei mĭn mnuih ƀuôn sang bi mlih leh klă mngač. Jhŏng čan prăk knơ̆ng prăk pioh mđĭ kyar bruă duh mkra, boh nik jing pla mjing ana sâm Ngọc Linh anei jing ana mnơ̆ng pla jăk lehanăn yuôm pioh mnuih ƀuôn sang tlaih mơ̆ng klei dleh dlan”

Klei tŭ dưn mơ̆ng bruă mtrŭt mjhar, hâo hưn mtă mtăn lehanăn jih jang hdră êlan kơ klei bi đru, mâo leh dŭm gưl bruă đảng, bruă sang čư̆ êa čar Kon Tum mâo đru leh mnuih ƀuôn sang ti 2 să Mường Hoong lehanăn Ngọk Linh bi mlih klei mĭn, jhŏng čan prăk knŭk kna, jhŏng duh bi liê ngă bruă knuă. Hlăm krĭng čư̆ čhiăng kmrơ̆ng kpal taih kbưi, dua să ƀun hĭn hlăm čar Kon Tum mâo pla leh truh 35 héc ta Sâm Ngọc Linh, tĭng năng ai srăng mâo ba wĭt mgi dih dŭm pluh êklai prăk hlăm grăp thŭn.

Tui si A Phương, K’iăng khua bruă Đảng kdriêk, khua knơ̆ng bruă sang čư̆ êa kdriêk  Đắk Glei, mă ana sâm Ngọc Linh jing mnơ̆ng pla phŭn, dŭm mta ana pla mkăn msĕ si kphê, sâm hruĕ lehanăn lu ana êa drao mkăn guôp hŏng lăn ala tinei, mnuih ƀuôn sang djuê ana Xơ Đăng ti dlông čư̆ Ngọc Linh hlăk dôk dưn yua jih klei găl pô kñăm mđĭ kyar klei hdĭp tlaih mơ̆ng klei dleh dlan, kpưn đĭ nao kơ mdrŏng:

“Ară anei mnuih ƀuôn sang mâo klei thâo săng leh, amâo mâo lŏ jưh knang kơ klei knŭk kna đru ôh, ƀiădah čŏng pô kpưn đĭ, gĭr ktĭr mă bruă. Ară anei kơ klei hdĭp mda, mnuih ƀuôn sang dua boh să Mường Hoong, Ngọk Linh, boh nik jing mnuih Xơ Đăng tinei, klă sĭt mâo leh klei bi mlih klă mngač”./.