Bà con xóm bản, hễ thấy ông Mông Văn Hoàng vắng nhà vài ba ngày, hay một tuần, là biết ngay ông lại tiếp tục hành trình đi tìm đồng đội. Gần đây, mọi người mới biết ông nhận lời làm Trưởng nhóm nghệ nhân và “định cư” 3 tháng liền tại Làng văn hóa các dân tộc VN ở Đồng Mô (Sơn Tây, Hà Nội) để giới thiệu với khách tham quan Làng về văn hóa của người Tày ở Định Hóa, Thái Nguyên. 

Cái duyên đến với văn hóa của ông Mông Văn Hoàng xuất phát từ chính sự năng động, vui nhộn, hoạt bát ở con người ông. Ông có cách nói chuyện dí dỏm, cuốn hút. Ông Hoàng bảo: "sự hiểu biết, hoạt ngôn tôi có được phần nhiều trong thời gian còn ở quân ngũ. Được biết là Làng Văn hóa các dân tộc VN có nhà dân tộc Tày nhưng hiện nay chưa có các nghệ nhân xuống để tuyên truyền văn hóa dân tộc Tày, từ đó tôi mới suy nghĩ, với điều kiện trong môi trường quân đội, những năm làm trợ lý thanh niên, tuyên huấn, dân vận, chính sách, đặc biệt là ban liên lạc cựu chiến binh, làm các hoạt động từ thiện, tôi thấy tính cách của mình có khả năng đáp ứng được".

Từ khi làm trưởng nhóm nghệ nhân Tày ở Làng văn hóa các dân tộc VN, nhiều nghệ nhân đã được ông Hoàng mời xuống để phục vụ du khách. Ông tính rằng nếu làm được như thế, vừa lưu giữ được bản sắc văn hóa dân tộc mình, các nghệ nhân lại có thêm thu nhập từ cách làm du lịch cộng đồng tại làng.

Các nghệ nhân vừa có thêm thu nhập, vừa giữ gìn được bản sắc văn hóa dân tộc. Ảnh minh họa: dantri.com

Những làn điệu then, những thanh âm của tính tẩu, hay những bữa cơm Tày với măng, trám rừng, bánh tro, bánh chưng nhân cá… đã khiến nhiều du khách mến yêu văn hóa Tày.

Nghệ nhân then Lưu Xuân Lai được ông Hoàng mời xuống cùng truyền dạy, biểu diễn ở Làng, kể rằng: “Rất phấn khởi. Tuy rằng già nhưng chẳng nản chí, bởi trước tiên trồng cây gây rừng, tre già măng mọc, nếu bây giờ chúng tôi qua rồi, lớp trẻ không tìm lại tất nhiên là bản sắc, văn hóa dân tộc Tày cũng mai một, nó sẽ mất đi. Cho nên người già cũng phải xông pha đi trước, làm gương cho các cháu”.

Đến với không gian nhà Tày tại Làng văn hóa du lịch các dân tộc Việt Nam, khách tham quan được ông Mông Văn Hoàng và các nghệ nhân giới thiệu cặn kẽ về văn hóa dân tộc Tày nói chung và văn hóa của người Tày ở Định Hóa (Thái Nguyên) nói riêng. Nhiều du khách tỏ ra thích thú khi được tự tay làm và thưởng thức nhiều món ăn đặc trưng của người Tày.

Chị Đặng Thị Quỳnh Hương, du khách Huế, thích thú khi được khám phá cách làm bánh tro: “Nó khó ở chỗ ngâm nếp này với nhiều loại cây mà lấy từ tro, còn gói thì không khó lắm”.

Chị Nguyễn Thị Minh cũng có những cảm nhận thú vị khi đến với nhà Tày: “Thực sự rất là ấn tượng, bởi vì mỗi khu nhà thì nó có đặc điểm riêng, về cách trang trí, trang phục, cũng như lối sống. Em nghĩ cách này rất là hay để bảo tồn văn hóa dân tộc, nếu như phát huy được như vậy, thì nét văn hóa của đồng bào dân tộc sẽ được lưu giữ, bảo tồn”.

Chứng kiến niềm vui và sự thích thú của khách tham quan khi tới không gian nhà Tày, ông Mông Văn Hoàng thấy lòng mình thư thái: "Mình lấy cái thật thà, chất phác, quảng bá hình ảnh đời sống hàng ngày, có sự chỉn chu, chắt lọc, nhiệt tình trách nhiệm để thu hút khách thập phương. Chỉ là rau rừng, măng rừng, trám rừng, nhưng quan điểm phải là thực phẩm sạch, phải là đồ ở quê chuyển về đây. Dù khách có nhu cầu lớn mà khách có yêu cầu thì chúng tôi cũng xin lỗi và không làm. Đây là giới thiệu về ẩm thực cho nên chúng tôi không phải nhà hàng. Chúng tôi lấy tiêu chí  không pha tạp, không lai căng, không dung tục, không thái quá".

Trước thái độ nhiệt tình, cởi mở của những thành viên nhà Tày, mà nhiều du khách muốn nán lại lâu hơn ở không gian thân thiện đó. Đã có nhiều đoàn khách từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, rồi Việt kiều từ Pháp, Mỹ, Đức và một số khách ở thành phố Hồ Chí Minh, Cà Mau... đến với không gian văn hóa dân tộc Tày, rất hài lòng và hẹn tổ chức các đoàn đến thăm.

Nếu muốn gặp gỡ, trò chuyện với ông Mông Văn Hoàng, mời quý vị đến với ngôi nhà của người Tày tại Làng văn hóa các dân tộc ở Đồng Mô (Sơn Tây, Hà Nội).

Việt Phú/VOV4