Hăng mơnuih djuai ania Raglai hăng K’ho ƀơi să Phan Sơn, tơring čar Lâm Đồng, asar pơdai amĭ arăng lăng kar hăng “asar mah”. Pơjeh pơdai anai pran hơdip kơtang biă mă, asar braih kô̆ hăng tơnă asơi, asar braih blang prong, mơmah ñu mơmih, ƀâo hiam phara mơng kual glai rưng.

Tha plơi Mang Ngọc Văn dŏ ƀơi Phan Sơn brơi thâo, mơng đưm đă ră hlâo truh ră anai sang anŏ ñu ăt tơjŭ pơjeh pơdai amĭ kar hăng kiăng djă pioh gru grua. Neh met wa ƀơi anai lu hloh lĕ tơjŭ pơdai, hơmâo lu djuai pơjeh samơ̆ ngă yang pơdai amĭ (Ngă yang huă asơi hle pơphun blan 12 tui blan di). Mah truh ră anai, hmua tơjŭ pơdai amĭ ƀơi kual Phan Sơn hrŏ trun lu, samơ̆ sa, dua čô neh met wa ăt djă pioh kiăng wai pơgang gru grua.

“Rĭm thun neh met wa ăt ƀu lui tơlơi phiăn sô hơđăp, ăt pơphun ngă yang huă asơi hle, mơ̆ tơdah ƀu djă pioh pơjeh pơdai amĭ amra ngă rơngiă hĭ gru grua mơng djuai ania K’ho, Raglai, wŏt hăng pơjeh pơdai amĭ.”

Pơjeh pơdai amĭ-“asar mah” mơng kual kơčong čư̆ Phan Sơn, hăng lu tơlơi ba truh phara, truh ră anai glăk anet tui hmua tơjŭ, dŏ kơnong ƀiă đôč sang anŏ djuai ania ƀiă dŏ tơjŭ pơdai amăng kual ngă hmua anet đôč. Anai ăt lĕ tơlơi ba truh kơ bruă rơngiă anŏ hiam, ngă pơdai ƀu mơbah hăng yuă hơpuă aset tui lu biă mă.

Ơi Mang Nhu, Khua anom bơwih ƀong să Phan Sơn, tơring čar Lâm Đồng brơi thâo: să ră anai hơmâo giăm 20 boh sang anŏ tơjŭ pơdai amĭ. Amăng anun, sang anŏ tơjŭ lu hloh kơnong ha mơkrah ar đôč, sang anŏ anet hloh lĕ 30 met karê. Ơi Nhu brơi thâo, ră anai ƀon lan ăt pơtô pơblang brơi neh met wa tŏ tui bruă tơjŭ pơdai amĭ kiăng djă pioh gru grua. Laih dong, să rơkâo hăng Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar pơdjuai glăi pơjeh pơdai amĭ.

“Hlâo kơ hrơi pơmut hrŏm tơring čar, ƀon lan ăt gum hrŏm Sang bruă kơsem min boh thâo ngă hmua kual Dơnung ngă hơbô̆ pơdjuai glăi pơjeh pơdai amĭ ƀơi ƀon lan. Hăng ƀon lan ăt gum hrŏm hăng sang anŏ Nguyễn Văn Chung kiăng ngă tui hơbô̆ bruă anai. Sang anŏ anai ăt khin hơtai tŭ ngă tui kiăng pơdjuai glăi pơjeh pơdai anai mơng djuai ania Raglai, K’ho.”

Thun 2024, sang anŏ ơi Nguyễn Văn Chung, dŏ ƀơi să Phan Sơn, tơring čar Lâm Đồng hơmâo pơphun sai pơjeh pơdai amĭ tui hơbô̆ bruă ngă hmua hơdjă prong 2 ektar hăng blung hlâo ba glăi boh tŭ yua. Tŏ tui amăng thun 2025 anai, ñu hơmâo pok prong đĭ giăm 5 ektar amăng kual plơi pla Phan Lâm hơđăp (Danao Ghe).

Ơi Nguyễn Văn Chung brơi thâo, tơlơi hơdip pơlir hăng kual lŏn anai sui laih, yua anun ñu hluh rơđah anŏ yôm mơng asar pơdai amĭ hăng neh met wa mơng djuai ania Raglai, K’ho. Lơm ngă tui hơbô̆ bruă ngă hmua hơdjă kiăng pơdjuai pơjeh pơdai, ñu hơmâo djru 800 kĭ pơjeh pơdai amĭ hăng 4 tơ̆n kmơk hơdjă.

“Bruă anai lĕ kiăng djă pioh hrŏm mơng mơnuih ƀôn sang yua anun ƀing gơmơi ăt gir run tŏ tui. Pơjeh pơdai amĭ mơng đưm hlâo truh ră anai kar hăng kiăo tui tơlơi hơdip ană mơnuih, ƀu dưi lui hĭ. Lơm ngă ăt hơmâo gah Sang bruă kơsem boh thâo ngă hmua kual Dơnung djru brơi hăng gong gai ƀon lan ăt đing nao ngă gêh gal kiăng tŏ tui hơmâo pơjeh pơdai amĭ hiam hloh.”

Pơjeh pơdai amĭ amra ngă amăng 6 blan, samơ̆ lơm hơmâo arăng pơdjuai glăi hăng mă yua boh thâo phrâo amăng ngă pơdai, hrơi blan ngă pơdai anai amra tañ ƀiă rơbêh giăm 2 blan hăng yuă hơpuă hơmâo hmăi ƀiă.

Ơi Đào Minh Sô, Khua anom pơdjuai pơjeh phun pla, Sang bruă kơsem min boh thâo ngă hmua kual Dơnung brơi thâo, thun 2022, mơng hơdôm asar pơjeh pơdai amĭ yua ƀing tha plơi ƀơi să Phan Sơn djru brơi, ñu hrŏm hăng ƀing gŏp pơphun ngă lăng pơjeh pơdai amĭ ƀơi kual plơi pla Phan Lâm hơđăp (Danao Ghe) hăng truh ră anai hơmâo pơgiong tui tơlơi pơkă.

“Ƀu djơ̆ kơnong ngă tui jơlan gah hơdjă đôč ôh mơ̆ kâo ăt ngă tui hơdră ngă pơdai tui hơđăp mơn, anai lĕ ƀing ta hrŏ ƀiă hloh bruă yua kmơk vô cơ hăng ia jrao pơgang phun pla. Hăng bruă kâo kơsem min truh bơyan anai, pơjeh pơdai amĭ anai dưi pơhrui glăi giăm 4 tơ̆n sa ektar. Anai lĕ tơlơi truh kih prong biă mă hăng sa pơjeh pơdai mơng ƀon lan.”

Lăi nao kơ bruă ngă pơjeh pơdai amĭ kơñ pơgi, ơi Nguyễn Văn Chung brơi thâo, ñu amra tŏ tui pơsur neh met wa ngă pơjeh pơdai amĭ tui hơbô̆ hơdjă, mơng anun pơjing apăn anăn gơnam tam phara mơng ƀon lan, ƀu djơ̆ kơnong lăp djơ̆ hăng tơlơi rơkâo mơng neh met wa amăng să đôč ôh mơ̆ ăt djru bơwih brơi tuai čuă ngui lơm jơlan mrô 28B tơkuh mơng kual ia rơsĭ Mũi Né nao pơ Đà Lạt ƀiă pơgiong laih.

Anai lĕ, asar pơdai amĭ-“asar mah” ƀơi kual Phan Sơn amra amra ba hyu ataih mơng plơi pla K’ho, Raglai amăng bơyan ngă yang huăi asơi hle (Hrơi ngă yang gru grua mơng djuai ania K’ho, Raglai), tui kru ƀing tuai ba hyu djop kual amăng dêh čar./.