Mường Hoong mờ Ngọc Linh là 2 xã rƀah ngan rlau jơh càr Kon Tum dê bal mờ uă ngan làng bol kòn cau Sơdàng ơm kis. Kis đềt mềr mờ brê, bơta gùng lòt rê, phan bơna kal ke ngan, Mường Hoong mờ Ngọc Linh uă nam sùm gơlơh bè dồ nơm bồt ơm is, gơ ơm sùm tàm rài kis jơgloh rƀah. Uă mpồl lơh broă neh geh sồr rê tus xã nàng lùp jòi jơnau ñchi bơh tài mờ 2 xã do rƀah, broă lơh tam gơl pràn là bơta lơi? Bơh gĭt nđờ jơnau kơlôi rơcăng, nam 2021, Mpồl Lơh kơnòl broă sùm Tiñ ủy càr Kon Tum neh lơh nền lơh Ală jơnau neh lơh nền tàm pơrjum, Mpồl lơh broă nàng dong 2 xã Mường Hoong mờ Ngọc Linh, kơnhoàl Đăk Glei rƀah ngan rlau jơh càr dê bơtàu tơngguh lơh sa- mpồl bơtiàn. Mờ mìng bơh 4 nam, 2 xã tàm tiah kơh bơnơm jơnhoa  brê bơnà dà bơnài neh geh bơta tam gơl pràn ngàn. Bơta tam gơl pràn sơnđờm bơh broă ală kâp ủy đảng, gơnoar ătbồ tiah do mŭt lơh broă dong làng bol kòn cau Sơdàng tiah do bơtàu tơngguh tờm chi Sền gàr dà lơgar dê Kơnuh sơnơm Ngọc Linh. “Lài do là rƀah ngan rlau jơh càr, digơlan là rƀah ngan rlau jơh lơgar, mơya bơh tŭ geh gùng dà dong kờl bơh Tỉñ ủy càr kung bè Huyện ủy kơnhoàl neh dong ai xã in uă ngan nàng lơh tam gơl bơta mờng kơlôi bơta mờng lơh, làng bol gĭt lơh sa, lơh niam geh bơta bơta ƀươn, bơta pràn bơh tiah do dê nàng geh bơta tam gơl pràn".

Tàm trồ tiah dà mhual jơngo bal mờ ală mìu phế dềt, mò Y Bia, kòn cau Sơdàng ơm tàm ƀòn Mới, xã Mường Hoong, kơnhoàl Đăk Glei, càr Kon Tum tơryăng tơryồng ngan guh bơnơm lòt sền sươn kơnuh sơnơm Ngọc Linh tềng hơđang bơnơm jơnhoa, ngài mờ hìu mờr 10 kơi sồ. Tềng hơđơm mƀur chi brê dờng, mờr 300 tờm kơnuh sơnơm bơh 4 tus 5 sơnam gam kis dờng niam ngan. Rơlĕ tê bồr ù đềt tàm tờm kơnuh sơnơm, mò Y Bia ờ mpồn geh bơta chờ hờp, pà gĭt: sươn kơnuh sơnơm priă tơmàn do gam pơn jăt tai geh bơtờp sơtìl, rề ơnàng. Bơta do lơh geh tŭ nam 2021, kwang bàng bơh càr, kơnhoàl, xã dê tus hòi jà, mblàng yal, mò neh khin cha càn priă Anih priă Dong kờl Mpồl bơtiàn nàng bơcri tam kơnuh sơnơm Ngọc Linh. Mò Y Bia, đơs: "Bơta 4 sơnam den 1 kơnuh giă pơgăp 1 tơlak 200 rbô đong mơya añ ờ hềt tăc, do añ tam nàng bơtờp sơntìl tai tài bơh hìu ờ hềt geh uă, añ lòt blơi làng bol dê nàng rê bơtờp sơntìl tai. Priă blơi sơntìl do añ lèng anih priă jền dong kờl mpồl bơtiàn dê dong kờl ai ală hìu in càn den hìu bơnhă càn 85 tơlak đong bơh nam 2021".

Tàm dồ bă brê bal tềng hơđang bơnơm Ngọc Linh, ồng A Năng, Phó Ƀí thư Ci ƀộ ƀòn Mới, xã Mường Hoong, gam bal mờ hìu bơnhă sền gàr sươn kơnuh sơnơm rlau 4 rbô tờm. Ồng là dùl tàm ală cau sơnrờp tàm ƀòn khin cha càn priă tam kơnuh sơnơm Ngọc Linh. Tus tŭ do, pah nam, mìng kờp is priă tăc nha mờ gar kơnuh sơnơm ồng lơh geh pơgăp 300 tơlak đong. Ồng A Năng pin dờn hìu bơnhă ồng rơ̆p pas gơs mìng tơnơ̆ bàr pe nam tai tŭ tăc kàl kơnuh sơnơm neh kra. Ờ mìng lơh ngan lơh pas ai să tờm in, ồng gam jơh nùs dong kờl làng bol tàm ƀòn bơtàu tơngguh ală sươn kơnuh sơnơm pa. Là cau geh bơngă mờ mờng chài, ồng A Năng bal mờ làng bol ƀòn Mới lơh Mpồl lơh bal tam kơnuh sơnơm Ngọc Linh, sơm băt tê bal sền gàr brê, sền gàr tiah tam kơnuh sơnơm, dong kờl bal bơtàu tơngguh. Ồng A Năng, đơs: “Lơh mpồl den bơh chờm añ hòi jà ală hìu mŭt tàm mpồl lơh bal nàng ring bal tam kơnuh sơnơm. Tơnơ̆ hơ̆, rơhời he lơh bal, he geh sơntìl,  ală hìu tă priă nàng tam. Bal tàm dùl tiah hơ̆ den tam, sền gàr, prăp gàr, drơng sền, tàm lùp tàm bơyai bal tàm mpồl hơ̆”.

Ơm kis jŏ rài tàm sèng bơnơm Ngọc Linh, làng bol kòn cau Sơdàng tàm 2 xã Mường Hoong mờ Ngọc Linh, kơnhoàl Đăk Glei, càr Kon Tum mờng kwèng ngan mờ sơnơm gơnrơh bơh brê kra dê, tờm kơnuh sơnơm Ngọc Linh. Mơya broă bơtờp sơntìl, bơtàu tơngguh tam kơnuh sơnơm tàm ală bă brê bơnơm den làng bol pa lơh bàr pe nam rê hờ ndo. Ồng A Cẩm, Phó Củ tịc Anih duh broă Làng bol xã Mường Hoong pà gĭt, broă tam kơnuh sơnơm Ngọc Linh geh lơh pràn bơh tŭ lam lơh Ală jơnau neh lơh nền bơh Tỉñ ủy càr dê mờ Huyện ủy kơnhoàl dong kờl xã bơtàu tơngguh lơh sa- mpồl bơtiàn nàng tơrmù rƀah. Uă ngan hìu neh khin cha càn priă nàng bơcri bơtàu tơngguh tiah tam kơnuh sơnơm. Dồs càn priă dong kờl nam 2020 mìng pơgăp 2 tơmàn đong, tŭ do neh gơguh tus 36 tơmàn đong. Tàm tơl thôn, ƀòn ndrờm neh lơh mpồl lơh bal, mpồl lơh broă bal nàng tam kơnuh sơnơm. Jăt ồng A Cẩm đơs, bơta ƀươn bơh bơnơm Ngọc Linh dê gam geh lơh geh cồng nha nàng làng bol klàs rƀah, brồ guh lơh pas. Ồng A Cẩm, đơs: “Bơta kơlôi sơnơng làng bol dê geh bơta tam gơl loh làng. Làng bol khin cha càn priă nàng bơtàu tơngguh lơh sa, is ồn là bơtàu tơngguh tờm kơnuh sơnơm Ngọc Linh do là tờm chi tờm ngan nàng làng bol gơtùi lơh pas”.

Cồng nha bơh broă lơh hòi jà, mblàng yal kung bè ală broă lơh dong kờl geh kwơ ngan bơh ală kâp ủy đảng, gơnoar ătbồ càr Kon Tum dê neh dong làng bol tàm 2 xã Mường Hoong mờ Ngọc Linh tam gơl bơta kơlôi sơnơng, khin cha càn priă, pin dờn bơcri priă. Tềng tiah bơnơm jơnhoa brê kròng ngài ngan, 2 xã rƀah ngan rlau jơh càr Kon Tum dê neh geh 35 lồ kơnuh sơnơm Ngọc Linh, kờp dŭ priă lơh geh gĭt nđờ jơ̆t tơmàn đong pah nam.

Jăt ồng A Phương, Phó Ƀí thư duh broă sùm Huyện ủy kơnhoàl, Củ tịc Mpồl duh broă Làng bol kơnhoàl Đăk Glei dê yal, ai tờm kơnuh sơnơm Ngọc Linh lơh tờm, ală bơta chi geh kwơ ndai bè kơphê, kơnuh sơnơm jriang, mờ uă tờm chi lơh sơnơm ndai gơdờp mờ ù tiah, trồ tiah lơh dong kờl, làng bol kòn cau Sơdàng tềng sèng bơnơm Ngọc Linh gam rơhời ngui niam geh bơta pràn dơlam is nàng lik klàs is bơta rƀah, uă hìu pin dờn wèt tus lơh pas. Ồng A Phương, đơs: “Tŭ do, wă wờng bơh làng bol dê là ờ kơldìng wơl tàm Dà lơgar tai mờ pal jăt tàm bơta pràn dơlam is bơh tơl hìu làng bol dê. Tŭ do, bè bơtàu tơngguh lơh sa bơh làng bol 2 xã Mường Hoong, Ngọc Linh dê, is ồn là cau Sơdàng dê tàm do neh tam gơl loh làng ngan".