Rơlao 01 nhai do, cau lòt blơi sùm lùp ồng Lê Văn Thành, kis tàm thôn Phước Hoà, xã Ea Yông, kơnhoàl Krông păc, càr Dăk Lăk nàng ai geh khà priă tăc plai sầu riêng tàm suơn ơnàng rơlao 2 lồ hìu ồng dê. Mơya ồng Lê Văn Thành pà git, bŭ lah giă cau lòt blơi ai là gơguh đao, bơh 70 tus 85 rơbô đong tàm 01 kĭ ai sơntìl plai sầu riêng Dona dê, mơya ồng kung gam ờ bài tăc. Ồng Lê Văn Thành pà git: “Tŭ do, tàm do đơs bal cau neh ai giă priă uă ngan. Gơwèt mờ hìu añ gam bơh 05 tus 10 ngai tai là mŭt kàl tơnhào, den hơ̆ sồng hìu añ ai khà giă nàng gàr bơta niam ngan ai kàl tơnhào plai sầu riêng do in mờ nàng giă kơl jăp rơlao”.

Là dùl tàm bàr tiah tàm càr Dăk Lăk dê neh geh Đah ngui bơta ngăc ngar, gơwèt Ƀộ Khoa họk mờ Kông nghệ ai sră dờp “Khà măt kă bro plai sầu riêng mpồl bal”, kơnhoàl Krông Păc gam lơh ngan lơh, ai tơngŏ khà măt kă bro bơh bơta bơkah phan geh lơh. Ồng Trần Hồng Tiến, Ƀí thư Huyện ủy kơnhoàl Krông Păc pà git, mờ bă ù ơnàng rơlao 8 rơbô lồ, kàl lơh sa do kờp dŭ khà tơnhào plai sầu riêng gùt kơnhoàl geh rơlao 92 rơbô tấn. Mờ ai geh broă lơh mờng chài bơh lài do dê tàm ờ uă khà plai sầu riêng lơgar Việt Nam gơtìp đah lơgar Lo tơnrê wơl tài ờ di pal mờ ală jơnau kờñ tơl niam tàm broă tăc mờ lơgar bơdìh, kơnhoàl gam tơnguh broă lơh do. Ồng Trần Hồng Tiến pà git: “Kơnhoàl gam tơrgùm đơng lam tơnguh broă atbồ màh tiah tam. Tàm hơ̆ kwơ màng ngan là pal geh jơnau cih tàm broă sơnka sền gàr di jăt mờ bơta kloh niam. Dơ̆ bàr tai là bol añ kung gam tơrgùm tơnguh broă lam sồr làng bol tam tờm plai sầu riêng kloh niam, geh uă bơta bơkah, geh nùs nhơm pin dờn niam ngan den hơ̆ sồng tơl niam tàm broă bơtàu tơnguh plai sầu riêng kơl jăp”.

Gùt càr Dăk Lăk geh 23 hìu dăp mờ 68 tiah tam geh ai màh sồ drơng tàm broă tăc mờ lơgar bơdìh. Bàr kơnhoàl neh geh Đah ngui bơta ngăc ngar ai sră dờp dan cih măt khà măt kă bro plai sầu riêng mpồl bal là kơnhoàl Krông Păc mờ kơnhoàl Cư̆ Mgar. Bàr kơnhoàl gam lơh rơndăp broă dan cih măt sền gàr, dong kờl khà măt kă bro là Krông Buk mờ Ea Hleo. Jăt ồng Nguyễn Văn Hà, Phó Kwang atbồ Sở Broă lơh sa mờ Bơtàu tơnguh ƀòn lơgar càr Dăk Lăk đơs, do là bơta tờm nàng càr pơn jăt tai wèt tus broă bơtàu tơnguh gah phan sầu riêng kơl jăp di pal mờ jơnau kờñ drà kă bro dê. Den tàng, kơnòl bơh đah atbồ dà lơgar, bal mờ broă sền gròi tus mờ rơndăp ù tiah, atbồ màh sồ tiah tam, hìu dăp phan, bơyai lơh pơgồp bal…, càr sền gròi uă ngan tus mờ broă atbồ bơta niam bơkah. Ồng Nguyễn Văn Hà pà git: “Bơh đah Dà lơgar, tàm kấp kơnhoàl mờ kấp càr bol añ rơ̆p sền swì ală bơta phan jơnkah tàm suơn, kung bè ờ uă hìu lơh broă nàng drơng tàm broă atbồ, nàng gờñ geh jơnau yal lài. Pleh mờ bơta tus tàm tiah nhàr dà lơgar hơ̆ sồng cèng rê. Bơta do lơh hoàc huơr ngan, ờ mìng hoàc huơr bè lơh sa mờ gam bè nùs nhơm pin dờn mờ gam uă bơta ndai tai”.

Nàng gàr niam bơta lơngăp lơngai tàm kàl tơnhào plai sầu riêng, gơnoar atbồ càr Dăk Lăk gam mờ kwang àng ală tiah tàm càr Dăk Lăk neh lơh, lơh jăt broă rơndăp lơh geh ai, tơnguh broă tam dră, kơrian cau tìs mờ ală broă lơh tìs tàm kàl tơnhào plai sầu riêng nam 2024. Mờ sền gròi hìu prăp, sền gròi tàm ală tiah, tàm hơ̆ uă ngan là ală suơn tam tờm sầu riêng ngài mờ hìu làng bol, jăt sền ală broă blơi, tăc plai sầu riêng, lơh geh mpồl dong kờl tơnhào mờ tăc plai sầu riêng. Đại tá Trần Quang Hiếu, Phó kwang atbồ Kwang àng càr Dăk Lăk pà git: “Bol añ rơ̆p rơcang nàng git ală bơta, pơgồp bal mờ ală sở, gah lơh broă tơnguh broă atbồ dà lơgar bè bơta lơngăp lơngai lơh sa, tàm hơ̆ uă ngan là gơrềng tus màh sồ tiah tam, màh sồ đăp phan mờ ală broă lơh pơrlồm kă bro. Mờ di tŭ gŏ, tam dră, lơh glài nền nòn ală cau kơñao. Tơnguh broă atbồ dà lơgar bè broă tăc, blơi plai sầu riêng, bè gùng lòt, bè atbồ gah broă kă bro geh tơl bơta niam nàng gàr bơta lơngăp lơngai tàm càr”.

Càr Dăk Lăk tŭ do geh mờr 33 rơbô lồ ù tam tờm sầu riêng, tàm hơ̆ geh di pơgăp 16 rơbô lồ ù tam neh geh tơnhào, là càr geh bă ù tam tờm sầu riêng dờng ngan gùt lơgar dê. Nam 2023, tờm sầu riêng càr Dăk Lăk geh khà 285 rơbô tấn mờ nam do kờp dŭ rơ̆p geh rơlao 300 rơbô tấn. Nàng di pal mờ jơnau kờñ bơh drà kă bro lơgar bơdìh dê, càr Dăk Lăk pal tơnguh rơlao tai bơta pràn atbồ, bơyai lơh tàm ờ uă hợp ták xã, mpồl lơh broă bal; Atbồ niam màh sồ tiah tam; Tơnguh jơnau mblàng yal, tơnguh uă jơnau git wă bơh làng bol dê bè bơta kloh niam plai sầu riêng bơh tàm tờm.