Mờ muh mat bòl glar ngan tài bơh bĭc ờ tơl jơnăng, tàm bơr lŭ bal mờ bơta ờ suk ơm, ồng Nguyễn Văn Tấn (ơm tàm thôn 8, xã Ia Tô, kơnhoàl Ia Grai, càr Gia Lai) pà gĭt, tàm mang ngai òr hìu bơnhă ồng gơtìp cau kơñau mut kơñau tus 2 dơ̆. Blàng ìs kơphê geh pơngàr lòs lò, hìu ơm tơn tàm tiah làng bol ơm kis mơya ală cau kơñau kung khin bơrñañ ngan mut nàng kờñ kơñau kơphê ìs tàm blàng. Hìu bơnhă ồng geh 3 lồ kơphê, tàm tơngai do neh pĭc geh rlau nggùl suơn, mờ pơgăp 25 tấn plai ris gam ìs tàm ƀlàng. Jat ồng Tấn, giă kơphê nam do gơguh uă ngan, tơl ƀao kơphê geh priă jền gĭt nđờ tơlak đong neh lơh ală cau kơñau khin bơrnañ rlau. ồng Nguyễn Văn Tấn, đơs:“Tŭ do, dùl ƀao kơphê ris rlau 1 tơlak đong, ai ƀao kơphê gar gĭt nđờ jơ̆t tơlak đông den là ờ hềt geh nam lơi khin bơrnañ bè nam do, trồ mang cau kơñau ñhĕt mut tàm ƀlàng ìs kơphê. Pa mang ngai òr, 2 dơ̆ pal lik bơtrơh ală cau kơñau. Tàm mìr den kung gơtìp koh ntê, pĭc jơh, den hơ̆ sồng pĭc rềp gùng den geh cau tui kơñau ƀao kơphê tai sơl”.

Bal mờ càr Gia Lai, ală càr tàm tiah Tây Nguyên ndrờm gam mut tàm kàl tờm tơnhào kơphê. Chờ hờp tài bơh kơphê gơguh giă uă ngan (tam gơl bơh 120 tus 130 rơbô đông dùl kĭ kơphê gar) mơya làng bol tàm uă tiah kung rơngòt kơlôi rcang ngan mờ cau kơñau. Ồng Nguyễn Văn Quý, ơm tàm thôn Thanh Lâm, xã Đức Minh, kơnhoàl Dăk Mil, càr Dăk Nông pà gĭt, bàr pe dơ̆ kơñau kơphê neh gơlik geh lơh làng bol sa sào, bĭc ờ iang tàm kàl pĭc kơphê nam do: “Nam do giă kơphê gơguh uă, làng bol tàm do geh bàr pe tiah geh cau pĭc kơñau kơphê rau. Kung kơ̆p kờñ mpồl sền gàr bè ală nam lài do, lơh niam ngan kơnòl broă bơh he dê tàm ù tiah xã Đức Minh dê”.

Bal mờ suơn chi, ƀlàng ìs kơphê bơh làng bol dê, ală cau kơñau kung gam kơñau tus ală anih lơh sa suơn sre brê bơnơm, kông ty kơphê, ală tiah tơrgùm khà uă ngan kơphê neh geh pĭc dê. Ồng Đỗ Giao Hưởng, Atbồ ing Củ tịc, mơkung là Kwang atbồ Kông ty kơphê Ia Blan, kơnhoàl Ia Grai, càr Gia Lai pà gĭt, bơta kơñau kơphê kàl tơnhào kơphê nam do gơlik geh kal ke rlau, khin bơrnañ rlau lơh kông ty kal ke ngan rcang lài kơryan. Tơngai tŭ do, jơh bal kwang đơng lam bồ, cau lơh broă jơh gùt kông ty dê ndrờm geh hòi tơrgùm jơh nàng lòt sền, sền gàr suơn kơphê mờ tiah ơn prap kơphê pah mang:“Bè mang ngai òr, geh 4 nă cau pơgăp bơh 11 tus 12 jiơ mang mut tàm ƀlàng ìs kơphê bơh kông ty dê, bơtoah ngan mpồl cau sền gàr kung neh sền gŏ den ală cau do ntoăt dô. Nam do giă kơphê gơguh uă ngan, uă ngan rlau jơh bơh lài tus tŭ do bơh gah kơphê dê den lơh kơn jơ̆ ngan bè bơta kơñau kơphê là ờ gơtùi pleh klàs ờ. Tàm tŭ sơnđờm mut tàm kàl tơnhào kơphê tơn den bol añ neh pơgồp bal jà Kwang àng xã mờ dan mờ gơnoar atbồ tiah do dong kờl tàm broă lơh sền gàr pĭc tơnhào kơphê”.

Sền gàr suơn kơphê, jơtài ai làng bol in tàm kàl tơnhào phan lơh geh bơh suơn sre đơs bal, kơphê đơs is geh kwang àng ală càr tàm tiah Tây Nguyên lam lơh sùm. Mơya, bơta lơngăp lơngai rơndăp tăp sèng tàm kàl pĭc kơphê nam do kal ke rlau, tài bè hơ̆, kwang àng ală tiah neh rcang lài ai tai cau lơh broă, pơgồp bal niam mờ làng bol bal mờ mpồl lơngăp lơngai, lơh dơ̆ lòt sền- sŏk sền, is ồn là tàm kàl tờm pĭc kơphê neh dum. Trung tá  Đồng Thị Lâm, Kwang atbồ Kwang àng xã Đức Minh, kơnhoàl Dăk Mil, càr Đăk Nông, pà gĭt: “Gơwèt mờ broă lơh sền gàr kơphê den pah nam kwang àng xã neh tă pơgồp jơnau đơs lam lơh bal. Mơya, jat tàm ală bơta geh ngan nam do dê, bơdìh mờ ai 6 mpồl ơm tàm mìr jat tiah ù tiah dê, 1 mpồl lơh broă sùm kwang àng xã den cau tàm ală mpồl kung geh tơnguh uă rlau”.

Tàm kơnhoàl Ia Grai, càr Gia Lai, Trung tá Trương Ngọc Ánh – Kwang atbồ Mpồl Tă pơgồp jơnau đơs Kwang àng kơnhoàl dê pà gĭt, broă sền gàr suơn kơphê bơh làng bol dê geh lơh jat uă tăp: “Mờ gùng dà broă lơh “rcang lài kơryan bơh tàm ƀòn lơgar, rcang lài kơryan bơh tàm ù tiah”, bol añ neh lam lơh broă lơh lòt sền jat 3 tăp: tăp  tàm dơlam ngan là sền gàr lơngăp lơngai rơndăp tăp sèng tàm ƀòn lơgar, tăp dơ̆ 2 là kwang àng xã, mờ tăp bơdìh ngan là kwang àng kơnhoàl. Bơdìh hơ̆, bol añ pơgồp bal lòt sền, sŏk sền phan tam lơh, lòt sền broă lơh ờs mờng nàng kờñ sền gàr lơngăp lơngai ai ală suơn kơphê bơh làng bol dê in”.