Khoa họk kông nghệ geh gơnoar tờm, pơgồp bal ală bơta pràn nàng ală càr Tây Nguyên tơnguh bơtàu kơl jăp, lơh gơs tiah lơh sa tờm dà lơgar dê. Den tàng, broă lơh pràn broă kơlôi sơnơng, ngui khoa họk kông nghệ tàm broă lơh sa gam geh lơh niam tàm ală broă lơh sa gùt ală càr Tây Nguyên dê. Geh pơnrơ ngan bè tàm kơnhoàl Đức Trọng mờ kơnhoàl Đơn Dương, do là bàr kơnhoàl mìng tam biăp kă bro dờng ngan càr Lâm Đồng dê. Kơnờm mờ broă lơh pràn ngui kông nghệ kao neh dong kờl broă lơh sa suơn sre bàr kơnhoàl do ngai sơlơ geh cồng nha uă mờ tơnguh bơtàu pràn kơl dang jăt gùng dà broă lơh pa.

Tàm kơnhoàl Đơn Dương, do là kơnhoàl geh bă ù tam biăp kă bro dờng ngan càr Lâm Đồng dê mờ kờp jơh bă ù sih tam pah nam rơlao 27 rơbô lồ. Bơh nam 2015, bơh bàr, pe jơ̆t lồ ù tam biăp tàm hìu krơh hìu jàl. Tus tŭ do, kơnhoàl Đơn Dương neh geh rơlao 10 rơbô lồ ù tam biăp, bơkào geh lơh jăt broă lơh kông nghệ kao, geh bơh 250 tus 300 tơlăk đong tàm 1 nam. Geh ală broă tam biăp hữu kơ jăt gùng dà broă lơh ngăc ngar neh ai geh priă bơh 1 tơmàn 200 tơlăk đong tus 1 tơmàn 500 tơlăk đong tàm 1 nam. Ồng Nguyễn Đình Tịnh, Phó Củ tịc UɃÑZ kơnhoàl Đơn Dương pà git: “Tàm tơngai bơh nam 2019 tus tŭ do den kờp jơh khà priă Dà lơgar bơcri di pơgăp rơlao 17 tơmàn đong, tàm hơ̆ làng bol càn lài là rơlao 20 tơmàn đong mờ lơh jăt uă broă lơh lam lài mờ ngăc ngar bè: tuh dà ngăc ngar, sih phơng ngăc ngar mờ ngui kông nghệ 4.0. Gơwèt mờ kơnhoàl Đơn Dương tŭ do là ngui bal khà măt kă bro geh càr Lâm Đồng bơ̆t bơtàu, hơ̆ là khà măt kă bro “Dà Làc-pơgồp bal bơta niam bơh ù tiah niam” den tàng kung ƀuơn tàm broă yal khà măt kă bro kung bè ai phan geh lơh bơh Đơn Dương dê tus mờ ală càr rềp bal”.

Ồng Huỳnh Sơn, Kwang atbồ Hợp ták xã Sơn Uyên gam lơh sa, kă bro tàm kơnhoàl Đơn Dương, càr Lâm Đồng đơs tờm, mpồl lơh sa kă bro bơh ồng dê neh dờp geh bơta kwơ uă ngan bơh khà măt kă bro đal git “Dà Làc-pơgồp bal bơta niam bơh ù tiah niam”: “Bơh tŭ dờp geh khà măt kă bro “Dà Làc-pơgồp bal bơta niam bơh ù tiah niam” den tăc biăp niam rơlao, mờ khà măt kă bro kung niam sơl. Bơta là tŭ khà măt kă bro niam bloh den cau geh dờp sền niam. Ală mpồl lơi mờ dờp geh khà măt kă bro hơ̆ den cau hơ̆ lơh broă niam”.

Tus tŭ do, kơnhoàl Đức Trọng geh di pơgăp 10 rơbô lồ ù lơh sa suơn sre jăt broă ngui kông nghệ kao. Priă bơh kă bro geh uă rơlao bơh 2,5 tus 3,5 dơ̆ mờ lơh sa bè ờs bơh gùt kơnhoàl dê. Tàm hơ̆, tam biăp geh bơta niam uă rơlao mờ bè ờs bơh 300 tus 400 tơlăk đong tàm 1 lồ. Tờm bơkào geh bơta niam uă geh uă rơlao mờ bè ờs bơh 500 tơlăk tus 1 tơmàn đong tàm 1 lồ. Cồng nha geh bè ờs bơh 30 tus 35%. Priă cồng geh ai cau lơh sa in rơlao 40% pơn drờm mờ lơh sa jăt broă lơh ờs mờng. Kơnờm mờ bơta niam bơh phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre ngai sơlơ geh gơguh uă, dong kờl ai ală geh lơh di pal mờ ală jơnau kờñ uă ai ală cau blơi phan tàm ală siêu thị, ală kông ty lơh phan sa in nàng tăc tàm lơgar, kung bè tăc mờ ală lơgar tàm tiah do. Mò Phạm Thị Thanh Thuỷ, Phó Củ tịc UɃÑZ kơnhoàl Đức Trọng, càr Lâm Đồng pà git: “Ngui pràn kông nghệ kao tàm broă lơh sa suơn sre kung gam là dùl tàm ală kơnòl ai lài kơnhoàl dê tàm tơngai tus. Den tàng kơnhoàl neh ai geh ờ uă broă lơh. Lài ngan là geh pơn jăt tai bơcri priă ngui pràn kơl dang kông nghệ thông tin tàm ờ uă bơta phan tờm kơnhoàl dê, bè biăp, bơkào, jơu ròng tu mờ ờ uă bơta phan tam ndai jăt gùng dà là lơh sa suơn sre hữu kơ, lơh sa suơn sre ngăc ngar, mờ ai geh ală bơta phan kloh niam, phan geh khà măt kă bro nàng tăc tàm drà kă bro. Dơ̆ bàr tai là pơn jăt tai dong kờl nàng bơ̆t bơtàu ală mpồl lơh broă pơgồp bal lơh mờ tăc phan geh lơh bơh ală mpồl lơh sa kă bro, hợp ták xã, mpồl lơh broă bal”.

Broă ngui kông nghệ kao tàm broă lơh sa suơn sre kơnhoàl Đức Trọng dê ngai sơlơ geh gơguh uă. Bơh nam 2018, Đức Trọng neh ai kông nghệ 4.0 IoT tàm broă lơh sa suơn sre kông nghệ kao cèng geh cồng nha loh làng mờ ngai sơlơ tơnguh bơtàu, rề ơnàng, hòi jà geh uă cau bơcri priă tus tàm kơnhoàl. Lơh sa suơn sre ngăc ngar là ngui kông nghệ sồ nàng sền gròi broă lơh mờ sền gàr phan tam is, dong kờl uă ngan cồng nha bal mờ bơta niam phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre. Ồng Nguyễn Như Thuỷ, cau tờm hìu tam phan Thuỷ Farm, kơnhoàl Đức Trọng, càr Lâm Đồng pà git: “Tàm tŭ lơh kông nghệ kao den rơhời he geh bơta ngăc ngar. Tŭ do neh geh tơnguh bơtàu kông nghệ IoT tuh dà jăt điện toán đám mây, den he ơm bơh ngài ha là rềp den kung gơtùi lơh khà dà tuh sơl. Mpồl lơh sa kă bro blơi phan tăc mờ lơgar bơdìh den kung kờñ pal geh dùl pang sră dờp VietGAP sơl, bal mờ hơ̆ he geh tai pang sră dờp “Dà Làc-pơgồp bal bơta niam bơh ù tiah niam”, ală phan geh gơguh uă bơta kwơ”.

Ală broă lơh sa suơn sre ngui kông nghệ kao neh pờ geh bơta niam lơh pas ai git nđờ rơbô nă làng bol lơh broă sa bàr kơnhoàl Đức Trọng mờ Đơn Dương in. Tơnguh bơtàu lơh sa suơn sre kông nghệ kao là gùng dà broă lơh pal geh, pơgồp bal bơnah tơnguh bơta geh kwơ gah lơh sa suơn sre tàm bơta tơrgùm bal mờ dunia.