Jat anih atbồ đơs, broă tơnguh bă ù tam ur ar, ờ geh bơta gròi sền, tàm đòm jat den rơp lơh gơbàn jơnau gơ lời wơl ờ gơtùi git lài, lơh khà lơh gơlik sơrlèt rlau mờ jơnau kờñ blơi. Rlau mờ hơ̆ tai, jat mờng chài bơh ală cau tam dê, sầu riêng là bơta chi tam geh jơnau sồr bơta chài uă, priă jền bơcri kung uă sơl.
Neh geh tŭ ờ lơh geh cồng nha tài ờ git loh broă rơndap lơh, bơta chài neh tam gơl 1 lồ ù hìu bơnhă dê nàng tam tờm sầu riêng, bi Phạm Như Anh, làng bol lơh broă sa tàm xã Ia Blang, kơnhoàl Chư Sê, càr Gia Lai yal, tơngai sơn rờp pa tam gŏ tờm sầu riêng gơs niam mơya tơnơ̆ hơ̆ den rơhời gơtìp ro mờ ờ git jơnau ñchi bơh tài. Jat bi Phạm Như Anh đơs, ờ git bè bơta chài mơya gŏ bơta chi tam do gam geh tam uă mờ tac yồm tai den tàng neh đờm jat tam, lơh làng bol ƀuơn ngan ờ geh cồng nha: “Tam sầu riêng pal geh broă rơndap lơh, ờ di là bơta bơr sèl ờ. He gam pal sền tờm chi nàng sơngka sền gàr tai, dilah ngui broă rơndap lơh bơta chài lơh broă kung digơlan ờ geh cồng nha là bơta bè ờs ngan”.
Là dùl nă cau tam geh mờng chài tam sầu riêng uă nam, ồng Nguyễn Duy Khánh ơm tàm thôn Hoàng Tiên, xã Ia Phìn, kơnhoàl Chư Prông, càr Gia Lai pà git: “Tờm sầu riêng geh jơnau sồr bè bơta chài lơh broă, ờ di mìng tam bè ală bơta chi tam ndai. Dơ̆ 2 là geh khà tơnhàu mơya ờ gơtùi tac den làng bol kong hoàc huơr”.
Ồng Đặng Ngọc Nam, Phó Củ tịc Ủy ƀan Ñân zân xã Ia Blang, kơnhoàl Chư Sê, càr Gia Lai pà git, xã gam sồr làng bol lơh lơyài wơl, lơh niam rơhời, geh broă rơndap lơh mùl màl, ờ di koh kơl tờm chi ndai mờ tam gơl tam sầu riêng mơ tơn: “Tờm chi tam tờm ngan là kơphe, bă chi tam gam wơl là sầu riêng. Tờm sầu riêng tam bơrlŭ tàm suơn kơphe, khà ai là bơh 69 tus 70 tờm tàm dùl lồ”.
Tŭ do, bă ù tam sầu riêng tàm tiah Tây Nguyên gơguh mhar ngan, gơguh tus rlau 40 rbô lồ. Mờ khà bă ù bè do, khà lơh geh bơh sầu riêng dê tàm tiah Tây Nguyên ndrờm neh sơrlèt rlau rơndap ù tiah ai tơlik. Jơnau pơhìn khà lơh gơlik sơrlèt rlau mờ jơnau kờñ blơi ƀuơn ngan gơlik geh tàm tơngai tus. Jat ồng Lưu Trung Nghĩa, Kwang atbồ Sở Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn càr Gia Lai pà git, ala mờ tơnguh bă ù tam, khà lơh geh pal tơrgùm lam lơh wơl broă lơh sa, lơh bal lơh sa, lơh gơs bơta tơl khà broă rơndap lơh lơh sa bơh tŭ tam, tơnhàu tus lơh gơlik, pơndiang mờ tac: “Bồ tơngoh kơlôi sơnơng bơh broă lơh sa suơn sre. Tàm broă tam dilah ờ ring bal, lơh gơlik khà phan bơna uă, ờ geh cau lơi den sơn đàc ngan làng bol in. Añ neh sền gŏ uă jơnau tam, gơl. Lam lơh wơl, ai tơlik wơl gùng dà lơh bè lơi nàng mpồl lơh sa kă bro mờ làng bol bơh Hợp ták xã den hơ̆ sồng gơtùi bơsong, lơh gơs ală mpồl lơh bal”.
Jat jơnau yal bơh Ƀộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn dê, tŭ do, uă tiah rề ơnàng bă ù tam sầu riêng tàm ală tiah geh bơta ù tiah ờ gơ kờñ, geh tiah koh kơl tờm kơphe, tờm tiêu tàm suơn tam bơrlŭ sầu riêng, tam gơl ù lơh kòi nàng tam sầu riêng… Broă tơnguh bă ù tam dùl bă ur uar, ờ geh bơta sền gròi, geh bơta đòm jat, ờ jat gùng dà ai tơlik lài, ờ jat jơnau pơlam rơp lơh gơbàn jơnau gơ lời wơl ờ gơtùi git lài, lơh khà lơh gơlik sơrlèt rlau mờ jơnau kờñ blơi. Kuơmàng tàm ală tiah gơtìp dà hang mut aniai, ù bơ tờp mbring, tiah ờ tơl dà ƀồm rờp lơh gơbàn hoàc huơr kơn jơ̆ ngan bè cồng nha lơh geh mờ bơta niam sầu riêng Việt Nam dê.
Pa do, Kụk tam phan (Ƀộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn) kung neh geh sră nggal pơyua ală càr, ƀòn dờng tiah đah jum dà lơgar bè broă tam kơ̆ kơljap tờm sầu riêng. Sră nggal geh ai tơlik tàm tŭ tơngai tàm ală càr tiah ring dà dờng Cửu Long, tiah đah jum mat tơngai lik dà lơgar mờ Tây Nguyên, tờm sầu riêng gam geh bơta gơguh mhar ngan. Dilah plai sầu riêng gơ ơm tàm bơta tơnhàu geh uă mơya tac ờ yòm, tŭ hơ̆, làng bol lơh broă sa kung gam là cau kong hoàc huơr kơn jơ̆ kơn jut ngan rlau jơh.
Viết bình luận