Lài do, phan sa Nem sur mán Bến En tàm kơnhoàl Như Thanh, càr Thanh Hoá mìng bơh bàr pe hìu ñô sa tàm ù tiah kơnhoàl dê drơng năc in ñô sa. Bơh tŭ geh sră cơng tàng geh mat kă bro, bơta niam Nem sur mán Bến En geh drà kă bro pin dờn mờ ngui sa, dan blơi uă rlau. Nàng lơh gơs phan sa nem do, làng bol tàm do sac rwah puăc sur mán (hơ̆ là sur jù, sur sơnràng), là sơntìl sur geh puăc ƀô bơkah, phan sa bơkah mùl gŏ is bơh tiah kơh bơnơm dê. Bơta puăc lơh nem geh rwah là puăc pơnì, pơnô tah lơhơ. Bơta do kung dong làng bol ală jơi bơtiàn dùl êt nă cau ròng sur mán ròng uă rlau mờ ngai sơlơ bơtàu tơnguh. Bal mờ sur mán ròng pơgăp 100 nơm, hìu bơnhă mò Nguyễn Thị Quy ơm tàm xã Phượng Nghi bơh dùl hìu bơnhă rƀah neh lơh geh priă jền sùm mờr 200 tơlak đong pah nam. Mò Nguyễn Thị Quy, pà gĭt: Pah nam kung gam geh sơl drà blơi he tăc geh yòm rlau den tàng he kung gam ròng sơl.

Tàm dùl ròt phan bơna bơkah pơnrơ is geh tŏp sơrmañ OCOP tàm drà, cau lơh gơlik, ală mpồl lơh sa kă bro ờ gam gùng lơi ndai tai là pal lơh ngan lơh niam wơl, tơnguh uă bơta niam phan bơna. Geh bè hơ̆, drà tăc bơh ală phan bơna bơkah pơnrơ mùl gŏ is bơh tiah làng bol jơi bơtiàn dùl êt nă cau dê den hơ̆ sồng geh gàr sùm, tơnguh uă geh bơta pràn jak tàm pơrlòng tàm drà kă bro. Broă tơrgùm lơh niam wơl rùp să muh mat, bơta niam phan bơna neh dong ală mpồl lơh sa kă bro lơh gơlik ală bơta phan bơkah pơnrơ mùl gŏ is tàm tiah kơh bơnơm do ngai sơlơ rề ơnàng drà kă bro, tơnguh uă priă lơh geh bơh kă bro pah nam. Mò Phạm Hồng Hà, lơh broă tàm Hợp tak xã Nậm Lửu, kơnhoàl Trạm Tấu, càr Yên Bái pà gĭt: Lài do, bol añ tam phan lơh geh phan dùl êt ngan, rah rài ngan mơya tŭ do bol añ ndrờm bè phan bơna OCOP lơh geh priă jền bơh kă bro 200%. Priă geh bơh tăc bro bơh bol añ dê tŭ do gam tăc ai ală kông ty halà ală hìu ràng tăc phan sa sàng goh tàm Hà Nội, khi kờñ ngan ală phan bơna tiah kơh bơnơm bol he dê. Tài bơh phan bol he dê là hữu kơ mờ ờ ngui sơnơm gơsơ̆t tu.

Tàm càr Lâm Đồng, làng bol jơi bơtiàn dùl êt nă cau kung gam bơtàu tơnguh geh uă phan bơna bơkah pơnrơ is, geh bơta pràn lơh gơrềng gơlòt ngài bơh ƀòn lơgar. Đơn Dương là dùl tàm 2 kơnhoàl geh uă ù tam biăp tăc bro dờng ngan rlau jơh càr Lâm Đồng dê. Kơnờm ngui kông nghệ kao, uă phan bơna lơh geh bơh sươn sre bơh kơnhoàl dê neh lơh geh phan bơna bơkah sàng goh ngan, lơh geh tơl jơnau sồr bơh VietGap dê kung bè geh lir mat kă bro “Dà Làc phan lơh geh crih crài ngan bơh ù niam dê”. Bulah pal lơh geh ală jơnau sồr kal ke ngan mờ kal ke rlau bơh năc blơi dê, bulah bè hơ̆, do ngan là sră cơng tàng ai bơngă pin dờn mờ bơta niam bơh phan bơna dê. Do kung là gùng dà nàng cau tam in pơn jăt tai lơh gơlik geh uă phan bơna dờng pràn mờ jŏ jòng rlau. Ồng Nguyễn Đình Tịnh, Phó Củ tịc Ủy ƀan Ñân zân kơnhoàl Đơn Dương, càr Lâm Đồng, pà gĭt: Bơh nam 2019 tus tŭ do, kờp jơh priă dà lơgar bơcri pơgăp 17 tơmàn đong, làng bol tă pơgồp rlau 20 tơmàn đong, lơh uă broă lơh lơh krơh lài bè ngac ngar, bè: tuh dà ngac ngar, sơngka sền gàr mờ phơng ngac ngar mờ ngui ală kông nghệ 4.0. Gơwèt mờ Đơn Dương, tŭ do, geh ngui bal măt kă bro bơh càr Lâm Đồng dê lơh là Dà Làc lơh geh crih crài ngan bơh ù niam dê den tàng kung ƀươn soh ngan tàm broă yal tơngĭt mat kă bro kung bè ai phan bơna bơh Đơn Dương dê lòt tăc mờ ală càr rềp bal.

Ờ mìng sùm lơh niam wơl phan bơna, ngui bơta jak chài măy mok tàm broă tam, lơh gơlik, ală phan bơna pơnrơ mùl gŏ is tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau sùm lơh geh khà jơnhoa tàm lơgar. Jăt ală cau jak chài ờs mờng tàm broă lơh, kờñ tơnguh tus bơngă pin dờn uă den ală phan bơna bơh làng bol jơi bơtiàn kòn cau mờ tiah kơh bơnơm kung pal lơh geh gùng dà ngui sa tơlir, iang nùs, niam, lơh geh di mờ jơnau kờñ ngui sa pa. Do là bơta kơn jơ̆ ngan mờ jơnau sồr bơh drà kă bro dê. Den tàng bè hơ̆, lơh măt kă bro phan sơnđờm bơh jơnau yal niam chài bơto tơngkah kòn bơnus uă ngan, ờ mìng là mblàng yal mờ sơnđờm bơh cau sền gàr, bơh làng bol kòn cau khi tus bal tàm ală tŭ lơh gơlik, bơh ală kwang đơng lam bồ...pal mpờl gŏ geh ală broă bơh bơtàu tơnguh kơ̆ kơl jăp tơl jơh ală bơta dê. Mờ nàng ai phan bơna tiah kơh bơnơm tus mờ cau ngui sa kờñ pal ngui pràn kơldang kông nghệ sồ, kă bro điện tử gùt tiah nhàr lơgar.