Suơn tam plai màk bơh hìu mò Phạm Thị Đẹp, kis tàm thôn Đoàn Kết, xã Ia Boòng, kơnhoàl Chư Prông mờr mŭt tàm tơngai geh tơnhào. Mơya tài ờ tơl dà tuh den tàng suơn tam plai màk do gơtìp gơmù cồng nha tơnhào uă ngan, kòp lơh aniai uă. Hìu mò Đẹp gam pal lơh ngan tềm dà nàng geh dà tuh phan tam do in, nàng tơmù bơta hoàc huơr bơh priă neh tă bơcri. “Dà tuh ai phan tam do in ờ tơl ngan, ờ geh dà tuh ờ. Tài trồ prang, suơn tam plai màk kung ờ tơl dà tuh sơl, tŭ do añ kung pal jòi tơl bơta, toah tai, hơ̆ sồng khoàng tai tơlung dà”.

Bă sre kòi ơnàng 70 lồ tàm ƀòn Lắt, xã Ia Boòng, kơnhoàl Chư Prông gam tàm tơngai lik, mơya bă ù sre do ngài mờ dà neh geh tơngŏ gơtìp ro sơnyùr kòi, ờ să gar. Làng bol kis tàm do gam lơh ngan jòi tơl bơta nàng gơtùi ai dà tus tàm ală bă sre ngài.

Mò Trương Thị Oanh, Phó Củ tịc UɃÑZ xã Ia Boòng, kơnhoàl Chư Prông, càr Gia Lai đơs: “Tŭ do tàm ù tiah xã kờp jơh bă ù tam phan geh 2 rơbô lồ. Tềng đăp mờ bơta trồ prang bè tŭ do, UɃÑZ xã kung neh lơh geh mpồl đơng lam lơh sa, neh pơrjum mờ tam pà kơnòl ală kwang bàng tus tơl thôn nàng git bè bơta lơh sa mờ bơsong di tŭ, yal sùm tus hờ xã. Bơta dà tuh, geh ờ uă croh dà kung neh soăt, làng bol pal kơ̆p, lòt toah wàs nàng geh dà. UɃÑZ xã tàm tơngai tus geh pơn jăt tai tus nàng git ală bơta bè trồ tiah nàng bơ̆t bơtàu broă rơndăp lơh tam dră mờ trồ prang ai phan tam in”.

Kàl prang do, kơnhoàl Chư Prông, càr Gia Lai neh bơyai lơh sih tam geh rơlao 3 rơbô lồ ală bơta phan tam, mờ tŭ do geh 200 lồ neh gơtìp ờ tơl dà tuh. Nàng rơcang sơndră mờ tam dră mờ trồ prang, bơh tàm bồ kàl, UɃÑZ kơnhoàl neh geh sră nggal bơto sồr ală tiah nàng yal mblàng, lam sồr làng bol ngui dà di pal, tềm dà nàng geh tơl dà phan tam in. Ồng Nguyễn Văn Luyến, Kwang atbồ Phòng Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn kơnhoàl đơs: “Lơh sa kàl prang nam 2023 mờ kàl mìu nam 2023 tus tŭ do tàm ù tiah kơnhoàl kung gam geh ờ uă bă ù geh tơngŏ ờ tơl dà, den tàng kơnhoàl neh đơng lam ai ală mpồl lơh broă, tàm hơ̆ uă ngan là ală xã ờ geh broă lơh bơtơ̆t rơbòng dà den rơcang ală gùng dà broă lơh nàng sơndră mờ trồ prang. Hòi jà bơta pràn jăt broă lơh 4 tàm tiah do tơn mờ ală dà geh tàm ală tiah nàng tuh ai ală bơta phan tam in di gơlan ờ tơl dà”.

Tàm kơnhoàl Cư̆ Mgar – do là tiah geh tam uă ngan kơphe tàm càr Dăk Lăk dê, làng bol kung gam tơrgùm tam dră mờ trồ prang.Hìu ồng Lý Trần Thắng, kis tàm xã Ea Kiết, kơnhoàl Cư̆ Mgar geh 1 lồ 5 sào ù tam kơphe bơrlŭ bal mờ tờm sầu riêng gam mŭt tàm kàl tuh dơ̆ 3.

Bal mờ broă bơtơl dà, bi Lý Trần Thắng gam ngui broă tuh dà tềm pềr ai suơn kơphe in. “Bè tàm kàl do den añ bơcri priă khoàng tai 1 tơlung dà jrô 120 thơ̆k, bơcri priă blơi tai dùl tơnao lơh mờ toal tang nàng ƀồm dà tàm hơ̆, dà neh uă tơl nàng tuh. Tuh tơn tàm kàl do den he rơcang kơlôi tuh tơl dà, tŭ dà bềng bơtô den pal ntrờn mơ. Gam tờm sầu riêng den tuh mờ bép dềt, tuh tàm 30 phút tơl dà den ơm. Tŭ trồ prang den he pal lơh ngan tềm pềr dà”.

Jăt ồng Ngô Xuân Biện, Phó Kwang atbồ phòng Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn kơnhoàl Cư̆ Mgar, càr Dăk Lăk yal, gùt kơnhoàl tŭ do geh 37 rơbô lồ tam kơphe; 2 rơbô 500 lồ ù tam tiêu; 2 rơbô lồ ù lơh kòi sre ndrờm kờñ geh dà tuh tàm kàl prang. Mờ 67 broă lơh bơtơ̆t rơbòng dà neh geh lơh, kơnhoàl geh tơl dà ai di pơgăp 82% bă ù tam phan in.

Ồng Ngô Xuân Biện pà git: “Bơh bồ kàl prang, tềng đăp mờ broă đơng lam bơh UɃÑZ kơnhoàl, phòng neh bơto sồr làng bol lơh broă sa tàm ală xã tuh dà tềm pềr, tơmù broă tam phan kờñ geh uă dà tuh. Mờ đơng lam ală xã lik lơh broă nàng toah wàs rơbòng dà tàm ƀlàng sre, lơh niam wơl ală broă lơh bơtơ̆t dơng dà dềt, nàng tơl dà tuh ai phan tam in”.

Jăt jơnau yal lài, tàm Tây Nguyên bơta trồ prang ờ tơl dà tuh di gơlan gơlik geh tàm lồi nhai 4 ha là bồ nhai 5 tus. Nàng rơcang sơndră mờ trồ prang, gơnoar atbồ bal mờ gah lơh broă geh gơnoar tàm ală càr tàm Tây Nguyên neh tam pà priă lơh niam wơl, lơh kơl jăp, toah wàs kloh niam ală tơnao dà, bơtơ̆t dơng dà; lơh ală gùng dà broă lơh nàng tam pà dà. Bal mờ hơ̆, bơyai lơh ndrờm bal lik toah wàs rơbòng dà tàm ƀlàng sre; bơto sồr làng bol tus bal sơndră mờ kòp gơtờp, ngui kông nghệ tuh dà tềm pềr, yal mblàng nàng làng bol in git tàm broă tơnguh uă jơnau git wă sền gàr dà.