VOV4.K’ho- Pơgồp bal y họk kổ truyền mờ y họk pa tàm broă kham, sơm kòp là gùng dà, broă lơh dờng bơh Cíñ phủ mờ Ƀộ Y tế dê nàng tơnguh cồng nha kung bè tam gơl pa tàm broă lơh kham, sơm kòp. Mùl màl bơh broă lơh sơm kòp tàm Hìu sơnơm Y họk kổ truyền càr Dăk Lăk dê tàm tơngai lài neh ai gŏ cồng nha bơh broă pơgồp bal 2 broă lơh sơm kòp mờ Y họk kổ truyền mờ y họk pa tàm broă sền gàr pràn kơldăng să jan cau kòp.

Kham đal git kòp, sơm kấp kứu là bơta pràn bơh Y họk pa dê, mơya Y họk kổ truyền den geh kuơ ngan gơwèt tus mờ cau gơbàn kòp jŏ nam halà gơtìp jơnau ờ niam lời wơl tơnơ̆ tŭ gơdrồl mhàm tơngoh, ală sồt kờñ pal geh sơm jŏ jòng. Bè hơ̆ den tàng, tàm rài y họk pa bơtàu tơnguh pràn ngan bè tŭ do den y họk kổ truyền kung gam cèng wơl bơta kuơ ai cau kòp in.

Bè ồng Nguyễn Gia Biên, 65 sơnam, ơm tàm sơnah ƀòn Tân An, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dăk Lăk là dùl pơn yơu. Gơ drồl gùng mhàm tơngoh neh lơh jơng, tê đah kiau ồng dê gơtìp lơng tơn, ờ gơtùi wañ tai. Mơya bơh tŭ tus Hìu sơnơm Y họk kổ truyền càr Dăk Lăk nàng sơm, pràn kơldăng să jan ồng Biên dê neh tam gơl niam. Mò Hoàng Thị Thoa, pơ ùr ồng Biên dê yal: “Bơklau añ dê gơtìp gơ drồl gùng mhàm tơngoh bơh nhai lài, geh sơm tàm hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên. Tơnơ̆ hơ̆ ntrờn tus Hìu sơnơm Y họk kổ truyền càr bơh ngai 01/11. Kòp ồng dê gơtìp lơng nggùl să. Kơnờm ală y, bác sĩ tàm do jơh nùs, den tàng kòp ồng dê neh tam gơl uă. Ờ mìng is gròi sền ồng in, mờ gŏ ală bác sĩ sơm kòp uă cau kòp in tàm do kung jơh nùs bè hơ̆ lơm.”

Ờ mìng is ồng Biên, mờ gam uă ngan cau ndai gơtìp ală kòp gơ rềng tus ờ niam, ờ pràn kồ ntìng... kung neh geh ală bơta tam gơl niam ngan. Bi Nguyễn Thị Tú Oanh, cau tờm hìu bơnhă bơh cau kòp gơtìp gơ drồl gùng mhàm tơngoh tàm xã Ea Hồ, kơnhoàl Krông Năng, càr Dăk Lăk đơs: “Ngai 30 nhai 10 pa do, bơklau añ dê gơtìp gơ drồl gùng mhàm tơngoh. Mut tàm hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên piam kòp tàm do 8 ngai. Lài mờ tŭ ntrờn tus hìu sơnơm Y họk kổ truyền den kòp jroă ngan, ờ kah, ờ git bơta lơi tai, lòt jă brê pal pơn bỉm, ờ git bơta lơi tơn. Sơm tàm do 2 poh den 3 ngai do neh gơtùi lòt jă brê đau, cơnđuà lòt kung gơtùi đau sơl.”

Ală nam do, broă lơh sơm kòp tàm hìu sơnơm Y họk kổ truyền càr Dăk Lăk geh uă cau rơ wah tài cồng nha mờ ală broă lơh sơm kòp cèng wơl. Jơh ală cau gơbàn kòp jŏ nam tàm tơngai sơm kòp mờ broă lơh sơm kòp y họk kổ truyền dê ndrờm gơtùi rê wơl mờ rài kis bè ờs. Bơdìh hơ̆ tai, broă sơm ală kòp jŏ nam mờ y họk kổ truyền geh priă tă sơm kòp ờ uă, di mờ ală cau geh priă jền lơh geh dùl êt, cau kal ke. Bơta ƀuơn dờng ngan rlau jơh bơh sơnơm tơmba y họk kổ truyền dê là ờ huan lơh gơlik bơta ờ niam ndai. Cau kòp gơtìp iang nùs sơm kòp jŏ jòng. Bác sĩ Nguyễn Thị Thúy, atbồ Khoa Câm kứu dưỡng siñ, Hìu sơnơm Y họk kổ truyền Dăk Lăk pà git: “Rài y họk kổ truyền Việt Nam geh git tus bè dùl broă lơh ngui sơnơm bơh chi che mờ bơdìh hơ̆ tai là ală broă lơh ờ ngui sơnơm geh đơs tus bè là broă lơh câm kứu, broă lơh ceh jriang mhàm, broă lơh xông hơi mờ 2, 3 broă lơh ndai. Ală broă lơh do kờñ rơcang sơndră mờ sơm kòp, kuơmàng là ală kòp jŏ nam, bơdìh hơ̆ tai là kòp lơh gơbàn lơng. Rài y họk kổ truyền geh git tus là ală chi che lơh sơnơm mùl geh mờ rềp mềr ngan mờ làng bol bol he dê mờ geh tàm làm gùt bă tiah, cồng nha geh git tus là bơta ờdo ờdă mờ cồng nha tàm broă sơm kòp. Kuơmàng tàm rài y họk kổ truyền geh bơta pơgồp bal đah đông y mờ tây y neh geh Cíñ phủ mờ Ƀộ Y tế dờp mờ cơng tàng là cồng nha sơm kòp bơh jơh ală hìu sơnơm y họk kổ truyền dê, tàm hơ̆ geh hìu sơnơm y họk kổ truyền Dăk Lăk.”

Là hìu sơnơm cuyên khoa kấp càr, Hìu sơnơm y họk kổ truyền càr Dăk Lăk là anih lam lơh geh cồng nha broă pơgồp bal đah y họk kổ truyển mờ y họk pa tàm broă kham mờ sơm kòp.

Nàng tơnguh bơta niam kham mờ sơm kòp, Hìu sơnơm y họk kổ truyền Dăk Lăk neh sùm bơcri priă ngui uă kỹ thuật pa cèng wơl cồng nha, bơta ƀă tàm tàm broă sơm kòp bè măi siêu âm, X-Quang pa, măi sơm sóng lơyah, măi xét nghiệm siñ hóa is, măi câm kứu mờ đèng, măi lay ser tàm dơlam gùng mhàm... Bơdìh hơ̆ tai, hìu sơnơm gam sền gròi tus ală broă lơh lơh pràn wơl să jan, jơng tê, uă măi mok geh ngui nàng tàp vật lý sơm kòp kung neh geh ngui tàm hìu sơnơm neh dong kuơ uă ngan tàm broă kham đal git mờ sơm ală kòp bè ơră, kồ ntìng, bơta ờ niam gơ lời wơl tơnơ̆ gơtìp sồt să...

Tŭ do, hìu sơnơm geh 13 khoa, cơldŭ mờng chài geh 220 nơm jơ nơng kòp. Pah nam, hìu sơnơm kham mờ sơm mờr 20 rbô dơ̆ cau in, tàm hơ̆ geh mờr 5 rbô nă cau kòp piam sơm kòp tàm hìu sơnơm. Bơta lơh ngan bơh hìu sơnơm dê tàm tơngai lài neh dong git nđờ rbô dơ̆ cau in sơm bời kòp mờ broă lơh y họk kổ truyền. Bác sĩ Nguyễn Thị Thúy, atbồ Khoa câm kứu dưỡng siñ, Hìu sơnơm y họk kổ truyển Dăk Lăk pà git: “Hìu sơnơm y họk kổ truyền là dùl anih pin dờn ngan bơh ală cau càr Dăk Lăk, Dăk Nông dê mờ ală càr rềp bal dê. Tàm hìu sơnơm y họk kổ truyền gam kham bảo hiểm y tế ai jơh ală làng bol in. Hơ̆ là kham bảo hiểm y tế geh ngui tàm jơh ală hìu sơnơm tàm càr, cau kòp mut piam kòp tàm hìu sơnơm den ờ duh pal dan să ntrờn hìu sơnơm, cau kòp kung gam geh mut piam kòp mờ geh dờp kuơ bơh bảo hiểm jat mã sồ thẻ den tàng ală nam rềp ndo, làng bol tus mờ hìu sơnơm y họk kổ truyền gal ngan.”

Bơdìh mờ hìu sơnơm y họk kổ truyển Dăk Lăk, tŭ do, jơh ală hìu sơnơm kấp kơnhoàl, thị xã, ƀòn dờng kung ndrờm geh khoa Y họk kổ truyền neh lơh gơlik bơta ƀuơn ai ală cau kòp in tàm  broă sơm kòp, bơcri priă di mờ tơl làm ai y họk kổ truyền in bơtàu tơnguh bal mờ y họk pa là broă rơndap lơh kuơmàng bơh gah lơh sơnơm dê, wèt tus jơnau kờñ gròi sền tơl làm ai jơh ală làng bol tàm mpồl bơtiàn in.

Cau mblàng K'Duẩn