Tàm sàh Ea Knuêc, càr Dăk Lăk, dơ̆ sơnrờp làng bol sền gŏ ùr Ƀí thư Đảng ủy sàh lik bal tàm dùl dơ̆ livestream tăc plai sầu riêng. Ùr Ƀí thư ờ mìng geh tơngŏ hàng ùr, đềt mềr mờ gam tài mò boh bơh bơr đềt mềr mờ ală làng bol lơh broă sa tàm ƀòn mờ dà kòn cau Rơđê dê: Broă cau lam bồ kấp sàh tăc phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre bal mờ làng bol lơh broă sa neh pờ tơlik dùl jơnau yal cíñ trị pràn kơl dang: gơnoar atbồ pa ờ mìng “tơlik jơnau lơh nền”, mờ neh tus bal lơh broă. Ƀí thư Đảng ủy sàh mò Ngô Thị Minh Trinh ờ ngòt ntào tềng đăp măi, bal mờ làng bol yal tơl nai plai sầu riêng, mblàng tàm broă lơh mờ jào phan tăc.

Nggui bal tềng gah là mò kra 70 sơnam dơ̆ sơnrờp at micro livestream, pơnyờ să yal bè bơta chờ geh gơnoar atbồ ƀòn lơgar dong kờl tăc phan geh lơh. Jơh ƀùi pờ tơlik neh geh git nđờ rơbô nă cau sền, git nđờ rơhiang nă cau kờñ blơi, mờ bơta kwơ màng rơlao, dùl bồ tơngoh atbồ pa geh dờp gŏ. Củ tịc Mpồl lơh broă bal Lơh sa suơn sre kloh Krông Păc, ồng Mai Đình Thọ đơs niam broă lơh do: “Dùl nă ùr Ƀí thư sàh jăk chài mờ đềt mềr, mùl màl lơh broă bal mờ làng bol lơh broă sa. Do là broă tam gơl bồ tơngoh loh làng ngan, bơh broă sồr lơh tus mờ broă lơh broă bal”.

Làng bol tàm tiah Đah jum Tàm gùl lơgar mờ Tây Nguyên pin dờn gơnoar atbồ ƀòn lơgar bàr kấp pa ờ di pal sơrlèt dùl broă, mờ pal sơrlèt mpồl broă, mpồl tam gơl pa; sền gŏ bơta mùl màl tam gơl tàm bơta mùl màl. Tàm sàh Ia Băng mờ Mang Yang, càr Gia Lai, gơnoar atbồ kấp sàh geh “jào gơnoar” tus bal nền nòn tàm broă tơn ntrờn ù tiah ai rơndăp broă lơh gùng rơndeh lòt mhar Quy Nhơn – Pleiku in. Dùl rơndăp broă lơh geh rơlao 43 rơbô 700 tơmàn đong, lòt gan 17 sàh, gơrềng rơlao 3 rơbô hìu làng bol, lơh ngan dă pal gơrềng tàm kấp càr. Mơya dơ̆ do, sàh neh rơcang bơyai lơh pơrjum làng bol, iăt jơnau đơs, jơnau pơgồp bal bơh làng bol dê gơwèt mờ mpồl lơh broă pơlam nàng tồt ñjrong nhàr, kờp sền tơl tơhơ̆k ù, tơl hìu tus tàm ƀòn ơm kis pa. Củ tịc Anih duh broă Làng bol sàh Mang Yang ồng Võ Lê Xuân Thiện yal: “Bol añ neh geh lài bă ù lơh ƀòn ơm kis pa rềp mờ gơl gùng. Tŭ sàh geh tus bal nền nòn rơlao, broă lam sồr làng bol ƀuơn rơlao tài làng bol pin dờn sàh rơlao mờ pin dờn bơh cau tàm tiah ndai tus”.

Bồ tơngoh “rềp làng bol nàng làng bol pin dờn tài làng bol nàng làng bol kờñ bal” geh ai tơngŏ bơh broă gơnoar atbồ kấp sàh sùm tus bal bơh sơnrờp, rơcang lài nàng bơsong kal ke làng bol in. Mò Lê Thị Liên, làng bol kis tàm thôn 3, sàh Ea Bung, càr Dăk Lăk pà git: geh ờ uă hìu tàm thôn neh tam phà rơbòng dà sùm tàm ală nam do, lơh nàng rơbòng dà in geh dà mờ uă kàl lơh sre kung gam ờ geh dà sơl. Mơya tŭ gơnoar atbồ sàh pa mŭt lơh broă, tus tàm ƀòn nàng iăt ală gah, jơnau ờ ndrờm bal uă nam neh geh bơsong mìng tàm dùl ngai cri bơyai: “Kwang đơng lam sàh kung jơh nùs, rềp làng bol, ưn ngài kwang đơng lam bồ sàh neh dong kờl làng bol, rơndăp tăp sèng làng bol in nàng làng bol iang nùs, tŭ do kung neh bè ờs bloh, pờ dà kung bè ờs bloh”.

Tàm tŭ kấp sàh ai tơngŏ nùs nhơm rềp làng bol, gơnoar atbồ kấp càr kung ai tơngŏ nùs nhơm lơh broă bal, mùl màl jơh broă lơh ngan cíñ trị tàm bơta kwơ màng. Tàm càr Gia Lai, tàm nhai sơnrờp tơrgùm bal mờ lơh broă jăt broă lơh gơnoar atbồ bàr kấp neh ai geh ală gùng dà broă lơh pràn mhar: lơh mhar broă tơm ntrờn ù tiah nàng lơh gùng rơndeh lòt mhar, bơ̆t bơtàu mpồng nhàr lơgar Lệ Thanh gơs “mpồng nhàr lơgar ngăc ngar, lơh broă ngai kung bè mang” mờ sồr lơh geh rơndăp broă lơh bơtơ̆t rơbòng dà geh 17 rơbô tơmàn đong, Ƀí thư Tỉñ ủy càr Gia Lai ồng Hồ Quốc Dũng đơs nền: “pal mhar ai geh gùng dà broă lơh uă ngan nàng lơh mhar tiah tuh dà. Kwang bàng drơng broă gah lơh sa suơn sre pal gờñ ai geh jơnau sồr mùl màl bè broă do. Kờp ing pà gŏ, di lah bơcri priă tàm tiah càr Gia Lai lài do, den tiah tuh dà geh dờng ơnàng, kờp jơh priă bơcri di gơlan tus di pơgăp 17 rơbô tơmàn đong, mơya pal lơh gơs tàm tơl tơngai. Bơdìh mờ broă bơcri bơh Dà lơgar, càr Gia Lai kung rơ̆p pal tus bal ai priă, mờ gơtùi kơlôi tus gùng dà broă lơh gơs dùl rơndăp broă lơh pa nàng càn priă ODA. Di lah tàm 5 nam tus, càr Gia Lai ờ bơsong geh jơnau dà tuh ai ală tiah gam ờ tơl dà in, hơ̆ mùl màl là geh tìs mờ làng bol”.

Tơnơ̆ mờ tŭ tơrgùm bal mờ càr Dăk Nông mờ Bình Thuận, càr Lâm Đồng neh gơs càr geh uă ù dờng ơnàng ngan gùt lơgar dê, geh uă bơta pràn ngan tàm tiah do, mơya kung gam geh uă bơta gơkòl. Ală rơndăp broă lơh dờng bè gùng lòt, phan kwơ geh is tàm ù, tìp gơkòl bơh uă nam, mờr 100 sàh ờ tơl kwang bàng lơh broă mìng dùl gah tàm uă gah broă. Nàng bơsong bơta gơkòl do, càr neh sồr git nđờ rơhiang nă kwang bàng bơh càr tus dong kờl sàh, mờ tơrgùm jơh bơta pràn tàm broă bơsong bơta gơkòl tàm ală rơndăp broă lơh. Ồng Lê Trọng Yên, Phó Củ tịc Anih duh broă Làng bol càr Lâm Đồng đơs là, pal khin lơh, khin dờp kơnòl: “Tàm tơngu me lơh ngan bơh cau bơcri priă dê, ai càn lài priă nàng lơh jăt broă bơsong bơta gơkòl, sồr sờh Priă jền đơng lam bal mờ ală mpồl lơh broă bal bè pơlam, bơyai lơh pơrjum nàng cri bơyai nền nòn. Lơh jăt adăt boh lam mơya lơh bè lơi nàng gờñ, mhar jào cau bơcri priă in nàng lơh broă. Bè hơ̆ den hơ̆ sồng bơsong geh bơta gơkòl, di lah ờ lơh jăt adăt bơcri priă dà lơgar tàm tơngai bơh nam 2025 tus 2030 den kal ke ngan, ờ rơcang lài gơtùi, ờ di pal mờ jơnau kờñ bơh rơndăp broă lơh dê”.

Broă lơh gơnoar atbồ ƀòn lơgar bàr kấp tàm Tây Nguyên gam tàm tơngai “ồs tơrlòng biàng”. Broă lơh jăt tơl broă lơh tàm tơngai do ndrờm gơtìp uă ngan kal ke. Mơya, ală broă lơh pràn nàng sơrlèt, rơ̆p lời wơl bơta tơngŏ jŏ jòng. Gơnoar atbồ kấp sàh lơh pràn tàm ală broă lơh mùl màl dong kờl làng bol. Gơnoar atbồ kấp càr jòi sùm jơnau mblàng ai ală broă lơh dờng in. Broă gơdờp bal bơh bàr kấp gơnoar atbồ geh lơh sùm mờ nùs nhơm “ờ lơh tus jơh tŭ jơ mờ lơh tus jơh broă”, gam lơh geh bơta pràn gơguh lơh sa ai Tây Nguyên in tàm tơngai pa.