VOV4.K’ho - Rơlao 10 nam do, tàm xã Giang Ly, kơnhoàl tiah kơh bơnơm Khánh Vĩnh, càr Khánh Hoà geh dùl tiah nhơl chờ sinh thái geh măt sơnđan Mà Giá. Cau tòm tiah nhơl chờ do là ồng Mà Giá, kòn cau T’rin.

Khin cha tàm broă tam gơl bồ tơngoh kơlôi sơnơng làng bol kòn cau dê, ồng Mà Giá A neh gàr is brê, gàr is dà nàng lơh geh dùl tiah nhơl chờ brê bơnơm niam bơne\ ngan tàm gùl brê bơnơm.

Ồng Mà Giá A mờ làng bol [òn lơgar mờng sơnđan là Mà Giá nam do neh rơlao 80 sơnam, 50 sơnam Đảng, uă nam lơh Chủ tịch UBND xã Giang Ly, kơnhoàl tiah kơh bơnơm Khánh Vĩnh, càr Khánh Hoà.

                                                       Ồng Mà Giá kis mờ broă gàr brê, gàr dà

Tơnơ\ mờ tu\ neh jơh sơnam lơh broă, tàm hìu geh 12 nă cau, broă jòi phan sa tơl ai ală cau tàm hìu nhă in glar bòl ngan. Ồng Mà Giá yal, lài do, tu\ gam lơh broă tàm xã, làng bol kòn cau tàm do rơ\p g^t lơh kòi sre, mơya nam lơi ală bă sre ndrờm gơtìp prang sùm.

Hìu gal kòn den tàng hìu nhă rơwah tiah kal ke rơlao tàm tiah thòng đah tô bồ dà Lách nàng rồ ù lơh sre, lời ală bă ù jăt gah dà dờng dà coh làng bol tàm [òn in. Ờ tơl dà uă neh lơh uă cau ờ bài mờ broă lơh sre tai. Dùl dơ\ cau bơyô bơh tàm càr guh còp ồng, go\ tàm do geh uă tòm chi, dà croh geh hòr niam den tàng neh sồr ồng lơh nhơl chờ.

Neh geh tu\ tus bal tam lơh, hơ\ sồng at gơnoar broă đơng lam tàm dùl xã tiah kơh bơnơm, mơya broă lơh nhơl chờ gơwèt mờ ồng krơi is ngan. Uă mang ờ lơhă b^c, ồng kơlôi sơnơng mờ g^t là: Uih, nhơl chờ hơ\ là broă ơm rơlô tàm tiah m[ur niam.

                                                       Cau năc chờ nhơl tàm tiah nhơl chờ Mà Giá

Tu\ do, ồng Mà Giá di nùs nhơm bè cồng nha broă lơh ồng dê. Tòm chi brê hòm tơlir niam, dà croh hòr sùm gùt nam ờ mìng dong kờl ồng geh tiah ơm rơlô să niam mờ gam gàr geh dà làng bol [òn lơgar in tai.

-Lơh nàng tơn jơh jơgloh tơmù rơ[ah. Dà lơgar drơng dùl bơnah den làng bol kung lơh bal sơl.

Brê, tòm chi, dà ndrờm geh is, ờ geh măi mo\k lơi, ndrờm lơh ờ tê. Tòm chi geh he ròng, sền gàr, he sền gàr, ờ ai kơl. Làng bol a`, làng bol lơh kòi kung kơnờm bơh croh dà do. Geh tiah kis kloh niam.

Ờ geh broă mờng chài, ờ geh priă… mơya neh lơh den pal lơh. Ală cau tàm hìu ồng tui yoas, tui sùng, à` phe lòt lơh broă nhơl chờ. Lài ngan là toah wàs croh dà, bơ\t croh dà mờ broă rơndăp niam wơl mờ ală plai lu\ dờng. Ală tòm chi gơtìp dà cò pơrdô kòl tềng gah croh dà geh pơrgan lơh gơs rơbàng niam.

Ồng lòt jăt croh dà, rơndăp plai lu\ lơh gơs ală bă tiah ring niam nàng cau năc in ơm rơlô. Ală tòm chi dềt, nha pàs geh ồng tơrgùm mờ tìm gơs ală sàl geh dă mờ mpàn, rơkàng tìm mờ nha chi tềng gah croh dà nàng ală cau năc in ơm rơlô să mờ nhơl chờ.

Bơh 4 tus 5 nơm sàl, tu\ do tiah ơm rơlô să neh geh mờr 40 nơm geh lơh tàm tiah m[ur tòm chi dờng, ơnàng 3 lồ. Tơnơ\ mờ 15 nam lơh broă sùm, ală broă lơh tàm tiah do pơn jăt tai geh lơh niam… di pal mờ broă kờ` bơh cau năc bơh tiah rềp ngài dê, tàm hơ\ uă ngan là dơ\ chờ dờng, satềp.

Dùl nă cau năc bơh càr Ninh Thuận, lòt gan g^t nđờ rơhiang kơi sồ tus tàm do nhơl đơs:

-Tus tàm do tài g^t bơh làng bol yal, den tàng a` tus. Go\ geh broă lơh niam bơne\ bè ờs ngan. Tàm kàl duh tus tàm do, gơ\ ù tiah, croh dà bơh tàm brê hòr mrềt niam ngan. Tòm chi tòm che brê bơnơm dê dờng mờ geh gàr nền nòn ngan, tòm chi brê gam uă, gam bè ờs ngan.

Kah wơl ală ngai sơnrờp, ồng Mà Giá ờ tă priă bơh cau năc tus nhơl. Cau năc kờ` den dong kờl cau tòm lơh tiah nhơl chờ dùl drăp tơrnờm ha là dùl nơm iar hìu ròng, di lah ờ geh kung di sơl. Tus tu\ do, khà cau năc tus gar ir, kờ` gàr niam broă drơng cau năc in, tiah nhơl chờ bơyai lơh tă priă vé.

Bơh khà priă vé geh tơrgùm, bơdìh mờ broă tơm priă nhai 5 nă cau lơh broă là kòn cau T’rin, Rơglai kis tàm [òn in, khà priă gam tai geh ngui nàng sền gàr tòm chi, lơh tai sàl, lơh tai ală broă lơh ndai… Hà Ben, cau lơh broă tàm tiah nhơl chờ Mà Giá pà g^t:

-Lài do lòt lơh broă ơpah, kàl mìu den lòt tam tòm keo, tam chi lơi kung di lơm, mơya tàm kàl prang kung pal sơbì, pal ơm. Mơya tàm do, tiah lơh broă do kung di ngan, dùl ngai pal lòt sền gròi bơh 2 tus 4 dơ\.

Pal nting bơto cau năc ba` sreh chi nàng geh chi tòm m[ur niam. Tềng sàl geh bơnhă ồs, sing ồs jăt bơnhă ồs geh lơh. He pal pơs wàs kloh niam, tam pà sìô siă.

Bơh dùl tiah brê wah rơwời tus tu\ do, croh dà Lách neh là tiah nhơl chờ niam geh uă cau g^t tus. Ngui bơta niam bơh tiah nhơl chờ sinh thái, ồng Mà Giá yal tai ală bơta phan lơh geh bè dà lơwe, iar dòr, ală bơta plai chi tàm tiah do dê…

Uă mpồl lơh sa kă bro neh tus kờ` blơi wơl tiah nhơl chờ ơm rơlô să mờ khà priă kas ngan, mơya ồng Mà Giá ờ bài tăc. Mờ ồng broă lơh nhơl chờ ờ mìng tài broă lơh sa mờ gam gàr brê, gàr dà làng bol in.

Mò Ka Tông Thị Mến, Phó Chủ tịch UBND kơnhoàl Khánh Vĩnh pà g^t, ồng Mà Giá là cau kòn cau sơnrờp ngan tàm xã Giang Ly lơh broă nhơl chờ sinh thái. Broă lơh ồng dê geh dong kờl làng bol in go\ bơta kuơ mùl màl bơh broă gàr brê:

-Bơta lơi mùl màl, làng bol he hơ\ sồng kờ` lơh jăt. Bơh tàm broă lơh do, làng bol kung go\ broă gàr dà, gàr brê là kuơ màng. Làng bol pơnyờ să ngan bè wa Mà Giá, cau sơnrờp ngan g^t lơh broă nhơl chờ.

Geh broă lơh hòi jà bal niam tus mờ jơh ală làng bol kòn cau ndai. Wa là cau lam lài sơnrờp ngan, cau ndai gơtùi lơh jăt wa nàng pờ ơnàng ală broă lơh ndai.

Cau mblàng Ndong Brawl