VOV4.K’ho-Kra [òn K’Bang, cau K’Ho, ơm tàm xã tiah sar lơgar ngài Phi Liêng, kơnhoàl kal ke uă ngan Dam Rong, càr Lâm Đồng là cau neh bal mờ gơnoar atbồ tàm do jơh nùs hòi jà lam sồr làng bol tam klac, ba` mus brê lơh mìr, sơngka sền gàr tờm chi tam nàng tơnguh cồng nha lơh geh. Nàng làng bol bơsram mờ lơh jat, kra [òn sùm lơh krơh lam lài tàm jơh ală srơh tàm [òn lơgar.
Kra [òn K’Bang mat mờng hòi là bàp Đại, nam do 63 sơnam, ơm tàm thôn Bo\ble\, xã tiah sar lơgar ngài Phi Liêng, kơnhoàl Dam Rong, càr Lâm Đồng. Tàm hìu bơh ồng dê yồng bềng jơh lơm sră jờng rơ bơh ală kấp gơnoar atbồ dê ai pà, cih dờp dà kơlhề tă pơgồp bơh ồng dê tàm jơh dùl tu\ tơngai do.
Kuơmàng là ală nam 1990 bơh rài lài dê, tu\ làng bol bơh tàm ală tiah ndai tus tàm [òn ơm kis lơh sa kơ\ dùl bă tiah jat gùng dà jơnau hòi bơh Dà lơgar dê, mờ bơngă bơh he dê, ồng neh bal mờ gơnoar atbồ tiah do hòi jà làng bol [òn lơgar tam pà bal bơta kal ke, tàm dong kờl bal bơh broă tam pà bal ù tiah ai làng bol pa mu\t ơm kis in, tam klac tàm kờ` gơboh bal, ba` mus brê ai ù lơh mìr.
Tu\ do, thôn Bo\ble\ là thôn geh broă lơh sa- mpồl bơtiàn bơtàu tơnguh ngan tàm xã, bơta lơngăp lơngai geh sền gàr niam, jơnau tam bau gờn tam bau bơh dềt neh ờ huan geh uă tai. Làng bol gi\t prăp gàr ală bơhiàn niam chài bơh mò pàng dê bơh yau lời wơl, kơlôi rcăng tàm broă lơh sa nàng bơtàu tơnguh rài kis.
Kra [òn K’Bang chờ hờp đơs bè do:
Lài do bol a` kis tàm tiah sar lơgar ngài gơ wèt tiah Dà Dờng yau, tu\ geh ai ơm kis lơh sa tàm Bo\ble\ do tàm nam 1987. Do kung ù tiah mò pàng bol a` dê, mơya tu\ Đảng, Dà lơgar hòi jà làng bol bơh [òn Ding Dơng, Păng Sin gơ wèt tiah Tây Sơn rê tàm do ơm kis den bol a` kung pà sơl ù tiah ai làng bol in nàng làng bol geh ù lơh sa. Bol a` tam klac bal tàm kờ` gơboh bal, mờ kơ\p kờ` bal mờ gơ\p bơtàu tơnguh mờ kơ\ kơl jăp rài kis. Mờ tu\ do, thôn bol a` dê lam lài tàm broă bơtàu tơnguh lơh sa.
Đơs bè Kra [òn K’Bang, mò K’Bớ (mat mờng hòi là mè K’Thu) gơlơh sền ngềr ngan cau kra [òn lơh krơh niam lam lài mờ geh bơngă pin dờn bơh thôn he dê. Mò hòi cau kra [òn mờ mat đềt mềr ngan là “kồ`”.
A` go\ kra [òn lam lài lơh krơh niam, lam lài tàm jơh ală srơh bơh gơnoar atbồ tiah do dê lam lơh, sùm tam klac bal, tàm kờ` gơboh bal mờ gơ\p bơh tàm hìu bơnhă kung bè mờ gơ\p [òn. Kồ` hơ\ sùm mblàng yal, hòi jà làng bol tàm broă rơndăp lơh tăp sèng lơh sa, hòi jà làng bol sền gàr bơhiàn niam chài bơh yau mò pàng he dê, bè lơh chờ, đơs tam pơ\t, đơs tòng bơr…Kồ` sùm mblàng yal wơl gùng dà broă lơh bơh Đảng, Dà lơgar dê, kồ` lơh niam ngan, kồ` hơ\ là dùl nă cau lam lài lơh krơh niam…
Bo\ble\ là thôn geh ù tiah dờng ơning ơnàng, làng bol ơm kis gal. Khà kờp làng bol uă ngan mìng là làng bol kòn cau Tây Nguyên, bè: K’Ho, Mạ, S’Tiêng, bơdìh hơ\ tai tàm thôn gam geh tai làng bol oh mi ndai bơh tiah đah tô ntrờ` ơm kis, lơh sa, bè: Mường, Nùng, Dao mờ cau Yoan.
Rài kis làng bol dê mìng kơnờm jơh lơh tàm broă lơh sa sươn sre (tam kơphê, tiêu, macca, chi sa plai, lơh kòi sre) mờ ròng phan (rơpu, kơnrồ, be, iar ada mờ ròng ka). Nàng tơnguh cồng nha chi tam, kra [òn neh jơh nùs ngan hòi jà lam sồr làng bol sơngka sền gàr chi tam, kơryan ngan jơh ală broă lơh aniai mus brê ai ù lơh mìr…
Bơdìh hơ\ tai, kra [òn K’Bang gam hòi jà làng bol ba` tam bau gờ`, ba` bau mờ kòn kồ` kòn lo\, kòn wa, ba` rồn bơklơn tàm bơta tam bau, mờ pal lời oh kòn in jòi is cau gơboh he dê mờ lơh nền bơta tam bau bơh he dê, gơboh cau lơi den bau mờ cau hơ\ jat nùs kờ`…
Mò K’Líp, Phó Bí thư Đảng ủy xã Phi Liêng, kơnhoàl Dam Rong, càr Lâm Đồng đơs bè ală tă pơgồp bơh kra [òn K’Bang dê gơ wèt mờ [òn lơgar bè do:
Xã Phi Liêng geh 8 thôn, tàm hơ\ geh 5 thôn làng bol kòn cau kung gam gơ wèt rài kis kal ke uă ngan 30a. Gam 3 thôn mìng là cau Yoan. Kòn cau geh rlau 65%. Kra [òn K’Bang tàm thôn Bo\ble\ lơh sa gơtùi đau, hìu bơnhă lam lài lơh krơh niam tàm jơh ală dơ\ hòi jà lam sồr bơh gơnoar atbồ tiah do dê. Kra [òn sùm mblàng yal hòi jà làng bol lơh jat gùng dà broă lơh bơh Đảng, kơrnoat boh lam Dà lơgar dê.
Phi Liêng là xã gơ wèt tiah kal ke bơh kơnhoàl 30a Dam Rong, càr Lâm Đồng. Tus tu\ do, xã rơ\p mìng pa lơh geh 13 broă [òn lơgar pa, khà hìu r[ah kung gam rlau 18%. Nàng lơh geh 19 broă [òn lơgar pa tàm tơngai tus, gơnoar atbồ tiah do kờ` ngan geh uă cau pơnrơ lam lài bè kra [òn K’Bang tàm broă hòi jà lam sồr làng bol dùl nùs dùl tồr bal tơrgùm bal pràn lơh jat jơh ală srơh bơh tiah do dê hòi jà lam lơh.
Cau mblàng Lơ Mu K’Yến
Viết bình luận