VOV4.K’ho- Krông Bông là kơnhoàl pôs đồng kac màng bơh càr Dak Lak dê. Là kơnhoàl tiah sar lơgar ngài, ù tiah klàr, ờ nđiơm gơs, trồ tơngai duh ro kờ` ra`, den tàng rài kis bơh làng bol dê gam gơtìp uă ngan kal ke. Neh gơbàn bè hơ\, den dơ\ dà ko\ dà cò lồi nam 2017 neh cò pơr dô rơ[àng Cư Dăm, lơh gùng càr 9 gơtìp gơ kòl. Gùng lòt rê mờ đah [òn bơdìh mìng gam dùl gùng càr 12, mơya neh gơbàn ờ diơng uă ngan. G^t nđờ nam do, gơnoar at bồ mờ làng bol Krông Bông kơ\p kờ` dà lơgar bơcri priă lơh niam gùng càr 12, ai tơl bơta bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtìan, mơya ờ g^t tus tu\ lơi bơta kơ\p kờ` ngan do gơlik gơs ngan ngồn?

Gơl gùng càr 9 bơh Krông Bông tus Krông Pách, tàm tơrbo\ mờ Gùng rơndeh dờng 26 gơ tìp gơkòl tài rơ[àng Cư Dăm gơtìp dà cò pơrdô lồi nam 2017. Tơl bơta lòt rê mờ kơnhoàl bơdìh bơh kơnhoàl Krông Bông dê tơrgùm tus gùng càr 12  tàm tơrbo\ mờ gùng rơndeh dờng 27. Gùng càr 12 geh lơh pơgap mờ do mờr 20 nam, mờ bơta jòng mờr 50 kơi sồ, neh gơbàn ờ diơng tu\ do den sơlơ ờ diơng rlau tai. Mìng 1 gơl gùng ờ hềt tus 14 kơi sồ bơh sơne\ 3 Yang Reh mut tàm tiah tờm kơnhoàl, rơndeh dờng pal lòt wìn mờr 1 jiơ.

Hìu ồng Phan Văn Xuân, ơm tàm thôn 3, xã Hòa Lễ, ơm rềp mờ gùng càr 12. Ồng Xuân nam do neh 69 sơnam, mut tàm do bơt bơtàu lơh sa pa bơh nam 1976. Rlau 40 nam lơh broă tàm suơn, tàm mìr mờ rài kis sùm ờ tơl jơh ală bơta. Dùl tàm ală jơnau gơbàn lơh bơta jơ gloh r[ah gơ jat sùm mờ làng bol tàm do là gùng lòt kal ke uă ngan.

 Gùng lòt den tơrlah rơlu\ rơlùn ờ diơng ngan, lòt rê kal ke uă ngan. Pơrjum HĐND càr, kơnhoàl kung dan sơl, mơya kung gam ờ hềt geh broă lơh lơi nàng làng bol in buơn boài broă lòt rê. Ai gùng lòt bè do den dilah buơn boài den cau kă bro mut tơn tàm hìu, tàm tiah do den làng bol he dê buơn ngan. Mơya mut tàm do, tiah sar lơgar ngài, hìu bơnhă r[ah gam uă, tiah do kal ke uă ngan.

Xã Cư Pui ngài mờ tiah tờm kơnhoàl Krông Bông pơgap 25 kơi sồ. Cư Pui là 1 tàm 5 xã tàm kơnhoàl Krông Bông geh dà lơgar dờp sră Jờng rơ Khin cha jak chài mpồl phàu crong. Rài kis bơh làng bol dê tàm tiah pôs đồng kac màng kung gam uă ngan kal ke, ờ tơl ală bơta. Cư Pui geh 2 rơbô 450 hìu bơnhă den geh tus 47% hìu bơnhă r[ah, 27% hìu bơnhă ndrờm bè r[ah.

Ồng Nguyễn Văn Tâm, Chủ tịch UBND xã Cư Pui pà g^t, kờp bal priă lơh geh nam 2018 bơh làng bol tàm xã dê rơ\p mìng geh 15 tơlak lơm. Phan lơh geh bơh suơn sre bơh làng bol dê lơh gơlik tăc mờ khà priă ờ uă, sơ lơ\u wơl jơh ală bơta phan bơna kuơ màng den blơi mờ khà priă kas ngan. Do là jơnau gơbàn lơh làng bol kal ke ngan lik bơh bơta jơ gloh r[ah.

Phan bơna lơh geh bơh suơn sre bơh làng bol dê lơh gơlik, kờ` tăc mờ đah bơdìh den gơtìp cau kă bro bơklơn khà priă, tài bơh priă jền pơn diang phan tàm gơl gùng uă ir. Dơ\ 2 tai là, làng bol blơi phan bơna, phan bơt bơtàu den gơtìp cau kă bro, ală cau tăc phan tơnguh khà priă, tài đơs là priă jền pơn diang mut tàm tiah do gơtìp uă ngan kal ke. Den tàng bè hơ\, làng bol tàm tiah do bơh broă lòt rê, tam gơl, tăc phan bơna, blơi phan bơna kung gơtìp hoàc huơr sơl. Mờ bơta geh ngan bè hơ\, làng bol kung kơ\p kờ` geh dà lơgar bơcri priă, sền gròi, dong kờl lơh niam wơl gùng càr 12. Pah nam, UBND càr, Sở Giao thông vận tải ai priă jền lơh niam wơl ală gơl gùng gơbàn ờ niam. Đơs ngan là lơh niam gơl lài mờ ờ diơng gơl tơnơ\, den tàng cồng nha  kung ờ niam sơl.

Krông Bông geh 13 xã mờ 1 thị trấn, mờ 20 rơbô hìu bơnhă, mờr 100 rơbô nă cau. Rài kis làng bol tàm do kơnờm tàm broă lơh sa suơn sre mờ uă ngan là lơh kòi sre mờ tam tơngời, bùm blàng den priă geh ờ uă. Gùt kơnhoàl kung gam geh rlau 32% khà hìu bơnhă r[ah. Krông Bông ờ hềt geh xã lơh geh tơl khà [òn lơgar pa. Mìng pa rơ\p geh 10 tus 11 tàm 19 broă lơh xã [òn lơgar pa dê lơm.

Ồng Lê Văn Long, Chủ tịch UBND kơnhoàl Krông Bông pà g^t: nhai 11 nam 2018 Mpồl atbồ rơndap broă lơh bơcri priă broă lơh bơ\t bơtàu gùng lòt mờ Lơh sa suơn sre mờ Bơtàu tơnguh [òn lơgar càr Dak Lak dê neh sơn đờm lơh niam 14 kơi sồ gùng càr 12, bơh gùng rơndeh dờng 26 mut tàm tiah tờm kơnhoàl dê. Rơndap broă lơh geh priă bơcri là 40 tơmàn, tàm hơ\ lơh pa 9 kơi sồ mờ lơh niam wơl 5 kơi sồ. Broă lơh neh sơn đờm mut lơh 6 nhai den ơm ing wơl, lơh gùng lòt càr 12 sơlơ tơrlah, rơlu\ rơlùn  ờ niam ngan.

 Broă bơcri priă bơh ală tiah, bơh ală mpồl lơh sa kă bro tus kơnhòal Krông Bông cau sền go\ den kung dô rê wơl tơn. 3 mpồl lơh sa kă bro là: Trung tâm kơlôi sơnơng lơh sa suơn sre mờ Bơtàu tơnguh lơh sa suơn sre [òn dờng Hồ Chí Minh, Công ty hai thành viên  Phước An, halà Tập đoàn Cargil kờ` lơh anih dờng ròng sur sơn tìl mờ sur kòn ai ù tiah Tây Nguyên in. Khi lòt tus tàm do tu\ sền go\ gùng gơ lơh bè do den kung rơngòt sơl.

Den tàng hoàc huơr bơh kơnhoàl Krông Bông dê dilah lời gùng sùm bè do den hòi jà bơcri priă kal ke ngan. Dơ\ 2 tai là khà priă blơi phan, dilah blơi tàm Công ty Hưng Vũ bơh 180.000 – 200.000 đông tàm dùl khối bràs, den pơn diang mut tàm do khà priă rlau 300 rơbô tus 350 rơbô dùl khối bràs. Den kung kơ\p kờ` gùng geh lơh gơs gờ`, nàng broă bơcri, hòi jà bơcri priă tàm kơnhoàl Krông Bông dê niam rlau, rài kis bơh làng bol dê ờ hoan gơtìp kal ke tai.

Ồng Phạm Văn Hạ, Kuang atbồ Mpồl atbồ rơndap broă lơh Bơcri priă bơt bơtàu gùng lòt mờ Lơh sa suơn sre mờ bơtàu tơnguh [òn lơgar Dak Lak, mpồl tờm bơcri priă lơh pa, lơh niam wơl 14 kơi sồ gùng càr 12, pà g^t: lài do Sở Giao thông vận tải càr Dak Lak neh lơh rơndap broă lơh lơh niam wơl gơl gùng do mờ kờp jơh khà priă bơcri 80 tơmàn. Mơya mìng geh ki\ bơcri 40 tơmàn priă, den mìng lơh pa 9 kơi sồ mờ lơh niam wơl 5 kơi sồ lơm. Jat ồng Hạ, broă lơh geh tơnguh tai khà priă bơcri 40 tơmàn, den neh ơm ing broă mut lơh nàng tàm gơl jơnau bơceh lơh.

 Dilah he tam gơl broă lơh den ờ lă cài tai mờ mìng lơh gùng ù lu\ lơm mờ gùng jat broă lơh be tông đùh duh den geh ờ gơtìp hoàc huơr. Dilah mờ lơh bè do den tơnơ\ hơ\ pal lơh dùl rơndap broă lơh ndai tai den roh ngan tu\ tơngai tài pal dan gùng dà broă lơh, lơh rơndap broă lơh mờ lơh ală sră nggal bè dùl rơndap broă lơh pa den hoàc huơr priă jền rlau tai dilah tu\ do he tam gơl.

          Jat jơnau jòi g^t bơh bol a` dê, broă tơnguh priă tai 40 tơmàn, pa mìng là jơnau dan bơh bàr pe gah sơnah lơh broă, ală gah geh gơ rềng dê lơm gời, ờ hềt geh kấp geh gơnoar ring bal, kung bè ờ hềt geh HĐND càr ring bal sơl. Den tàng bè hơ\, broă lơh niam wơl gùng ờ g^t tu\ lơi hơ\ sồng ngan ngồn lơh gơs, làng bol kung gam mìng g^t kơ\p gơn kờ` ngan 1 nơm gùng lòt, hơ\ kung là gùng lòt nàng bơtàu tơnguh lơh sa bơh 1 kơnhoàl tiah sar lơgar ngài bềng bơhìan kac màng Krông Bông dê.

Cau mblàng K’ Hạnh