VOV4.K’ho-Bơta kờ` gơboh geh uă jơnau nàng tơngo\ krơi is mờ sùm gơ jat bal mờ ală bơta pơrya [ươn ngan đal gi\t. Den tàng bè hơ\, mìng kờ` sền go\ rùp dùl plai nùr, sơm biăt bau…là cau neh kơlôi tơn tus nùs nhơm kuơmàng do.

Mơya, kung geh sơl ală bơta pơrya bơh bơta kờ` gơboh niam bơne\ ngan do dê mờ geh lơh uă ngan cau gơlơh nisơna ngan. Dùl tàm khà hơ\ mờ bol a` kờ` đơs tus mờ làng bol mờ gơ\p bơyô in tu\ do tơn là Lòng hơ bau- Phan kuơ bơta kờ` gơboh bơh ală ùr ơruh kòn cau Jeh Triêng dê.

Tàm gùng Hồ Chí Minh mu\t tàm tiah đah jum rê hờ tiah đah tô dà lơgar gơl gùng lòt gan ù tiah 2 kơnhoàl Ngọc Hồi mờ Đăk Glei, càr Kon Tum dê, cau ngac mat geh sền go\ mpờl tềng rồm hìu rơng bơh cau Jeh Triêng dê ală “lòng dăp” geh dăp niam ngan. Krơi mờ ală phan ngui tàm hìu là jơtài bal bơh jơh dùl hìu bơnhă dê, cau tờm lòng dăp do là bơh mìng is ùr ơruh dê.

Cau tờm bơh gơnru lòng dê là kòn ùr kòn cau Jeh Triêng dê. Sơnđờm tus sơnam tàm kờ`, gi\t kơlôi tus bơta kờ` gơboh ùr klau, tus bơta chờ hờp rài kis den broă bơh sơnrờp ùr ơruh kòn cau Jeh Triêng pal lơh là lòt brê jòi lòng. Den tàng bè hơ\ mìng kờ` lòt pơdar dùl dar gùt [òn, kờp geh nđờ gơnru lòng den là gi\t [òn hơ\ geh nđờ nă ùr ơruh gam tàm sơnam tàm kờ` jòi bau

Den tàng bè hơ\ mìng kờ` lòt pơdar dùl dar gùt [òn, kờp geh nđờ gơnru lòng dăp là gơtùi gi\t tơn [òn hơ\ geh nđờ nă ùr ơruh gam tàm sơnam mờr bau.Gơ wèt mờ ală ùr ơruh kòn cau Jeh Triêng, ngai bau rê hờ hìu bơklau, priă jền, biàng mữ digơlan ờ geh mơya lòng là ờ gơtùi ngan ờ geh ờ. Ồng A Chơn, cau kra [òn ơm tàm [òn Đăk Ung, xã Đăk Nhoong, kơnhoàl Đăk Glei, càr Kon Tum đơs gơ dan `o ngan, lòng hơ là lòng lùp bau, lòng hơ bau. Ai do là jơnau bơh tài `chi gơlơh kòn ùr cau Jeh Triêng dê gơlơh sền wơl lòng là phan kuơ bơh bơta kờ` gơboh dê.

Trồ tiah tàm brê do gơ mrềt ngan nuăt ngan, sồr gơ jơr ram. À` lòng, tru\ piang, tru\ biăp, tơn duh dà. Lòng kung bè kòi, phe sơl. Pal geh ồs den hơ\ sồng kis gơtùi.

Cau tờm bơh gơnru lòng dê là kòn ùr kòn cau Jeh Triêng dê. Sơnđờm tus sơnam tàm kờ`, gi\t kơlôi tus bơta kờ` gơboh ùr klau, tus bơta chờ hờp rài kis den broă bơh sơnrờp ùr ơruh kòn cau Jeh Triêng pal lơh là lòt brê jòi lòng. Den tàng bè hơ\ mìng kờ` lòt pơdar dùl dar gùt [òn, kờp geh nđờ gơnru lòng den là gi\t [òn hơ\ geh nđờ nă ùr ơruh gam tàm sơnam tàm kờ` jòi bau

Lài do tu\ brê gam uă, broă lòt jòi lòng ờ hềt gơtìp kơryan tài bơh jơnau sồr sền gàr brê bơh kơrnoat boh lam dê, bơta sac rwah dùl lơm ngan bơh ală ùr ơruh kòn cau Jeh Triêng dê là tờm chi gus. Chi gus kră ngan mơya lòng song, [ươn pah mờ tu\ sing ồs den ồs gơ sa sùm mờ chah lòng hìt ồt sùm.

Gơ wèt mờ cau Jeh Triêng, ngai `ô bau rê hờ hìu bơklau, priă jền, biàng mữ digơlan ờ geh mơya lòng den ờ gơtùi ờ geh ờ. Lòng hơ\ là lòng jòi bau, lòng hơ bau. Ờ mìng sền là phan kuơ bơh bơta kờ` gơboh ùr klau dê, lòng hơ bau bơh ală ùr ơruh kòn cau Jeh Triêng dê gam là jơnau pơrya bơh nùs nhơm dờn bơr gi\t jơnau mờ mè bèp

Mu\t tàm sơnam jòi bau, sơnđờm gi\t kơlôi tus bơta kờ` gơboh ùr klau, tus bơta chờ hờp hìu bơnhă den broă bơh sơnrờp ùr ơruh kòn cau Jeh Triêng pal lơh là lòt brê jòi lòng. Nàng jòi geh lòng hơ bau den ùr ơruh pal sơrlèt gan bòl glar kal ke ngan, ai jơh nùs jơh tồr, mờ nùs nhơm den tàng neh tam gơl lòng, dùl phan dềt rơhền ngan tàm rài kis pah ngai, rềp mềl ngan mờ rài kis ờs mờng pah ngai gơ gơs là phan pơrya, gơ gơs là phan kuơ bơh bơta kờ` gơboh dê.

Bàl sìl ờ khin ngan ơm ntàu kềng gah gơnru lòng hơ bau dăp niam ngan neh dăp jơnhoa rlau mờ lơngkòt ju ơm kềng gah, Y Nhớ nam do neh 24 sơnam đơs bè do.

Ùr ơruh kòn cau Jeh Triêng bơh 15 sơnam là neh gi\t lòt koh lòng. Koh êt ngan kung bơh 400 tus 500 căp nàng tơngo\ bơta ngac chài bơh kòn ùr cau Jeh Triêng dê. Pal geh să ja` pràn kơldang, pal geh bơta ngac chài ngan bơh kòn ùr cau Jeh Triêng dê den hơ\ sồng jòi geh uă lòng.

Tàm ngai `ô bau ùr [ân mờ gơ\p bơyô lòt à` lòng pà mè bèp, oh mi đah hìu bơklau in. Cau geh pà lòng `ô bau sền dờng màng ngan phan pà do mờ mìng ngui tàm ală dơ\ kuơmàng hìu bơnhă dê

Broă lòt jòi lòng hơ bau bơh ală ùr ơruh kòn cau Jeh Triêng dê geh lơh tàm uă ngai, uă nhai mờ geh tu\ lơh tàm uă nam. Gơnru lòng dăp sơlơ dờng, koh sơlơ ring bal, tơl gơl lòng geh pah chài ngan gơ gơs ală gơl lòng sing di tơl mơya ờ go\ tam cah is den sơlơ tơngo\ ùr ơruh hơ\ geh să ja` pràn kơldang, ngac tê, tơryăng tơryồng, hàm kờ` lơh broă. Ală klau pơnu sền tàm gơnru lòng dăp hơ\ geh lơh nền jàu bơta kờ` gơboh ai cau bơyô ơm kis bal jơh dùl rài kis mờ he dê tơnơ\ do in.

Bau uă nam, tu\ do neh geh 2 nă kòn, mơya bi A Kham ơm tàm [òn Dục Nhầy 2, xã Đăk Dục, kơnhoàl Ngọc Hồi kung gam sùm sơl ngai `ô bau, ùr ban mờ gơ\p bơyô à` 100 căp lòng lòt tus pà hìu đah klau in. A Kham sùm chờ hờp ngan bè pơ ùr he dê bè do.

Sền go\ geh gơnru lòng dăp dờng bè hơ\ den là gơlơh chờ hờp ngan bè pơ ùr. Tài bơh sền go\ cau pơ ùr geh să ja` pràn kơldang ngan. Bàr là ngac chài ngan, tơryăng tơryồng ngan. A` gơlơh chờ hờp ngan bè cau pơ ùr tơryăng tơryồng, jak broă tàm hìu.

Tàm ngai `ô bau ùr [ân mờ gơ\p bơyô lòt à` lòng pà mè bèp, oh mi đah hìu bơklau in. Cau geh pà lòng `ô bau sền dờng màng ngan phan pà do mờ mìng ngui tàm ală dơ\ kuơmàng hìu bơnhă dê

Rài kis bơh cau Jeh Triêng dê ngai do ờ gam kơnờm uă ir mờ lòng. Ală mang mrềt noăt neh geh ồi tơ\ ram lơbơn ngan. Broă tru\ gơm biăp piang bal mờ lòng kung neh geh bơnhă đèng, bơnhă gas ala mơya bơhiàn rcăng lòng hơ bau kung gam là broă ờ gơtùi ờ geh gơ wèt mờ tơl nă ùr ơruh kòn cau Jeh Triêng. Bơta niam ngan là bơhiàn niam do gam geh să tờm ală cau prăp gàr, jàu yal tơngi\t tam gơl is nàng gơ in dipal mờ rài kis pa tu\ do mờ kơrnoat boh lam gam ngui tu\ do dê.

Bi Y Châu, ơm tàm [òn Đăk Ba, xã Đăk Dục, kơnhoàl Ngọc Hồi là dùl tàm ală ùr ơruh lam lài ngui lòng chi bời lời ala lòng chi gus nàng lơh lòng hơ bau, pin dờn pà gi\t, ngui lòng chi bời lời lơh lòng hơ bau nàng gơ in [ươn mờ bơtàu tơnguh geh rài kis hìu bơnhă dê in tai.

Tu\ do, bol oh jòi lòng bời lời nàng ờ duh pal lòt tus tàm brê koh chi lơh lòng tai. Ngùi lòng bơh chi bời lời nàng dan bau ờ huan bòl glar kal ke rlau mờ kung [ươn sơl. Bal mờ gơ kung dong bơtàu tơnguh lơh sa hìu bơnhă sơl.

Bơta niam ngan là bơhiàn niam do gam geh să tờm ală cau prăp gàr, bơto yal wơl tam gơl is nàng gơ in dipal mờ rài kis pa tu\ do mờ kơrnoat boh lam gam geh ngui tu\ do. Broă lòt jòi lòng sùm là broă kơn jơ\ bòl glar ngan là broă is bơh ùr ơruh dê den tu\ do geh bơta dong kờl bal bơh cau pròc mhàm tàm hìu bơnhă mờ gơ\p bơyô dê. Bơnah lòng bơh rhiang căp tu\ do kung geh tơrmù sơl

Ờ mìng sền là phan kuơ bơh bơta kờ` gơboh đah ùr ơruh mờ klau pơnu dê lơm gời ờ, lòng hơ bau bơh ală ùr ơruh kòn cau Jeh Triêng dê gam là bơta pơrya bơh bơta dờn bơr gi\t jơnau mờ mè bèp. Tàm ngai `ô bau, ùr [ân mờ gơ\p bơyô à` lòng tus pà mè bèp oh mi đah bơklau in. Cau geh pà lòng sền dờng màng ngan phan pà do mờ mìng ngui tàm ală tu\ kuơmàng bơh hìu bơnhă dê lơm.

Ngai do ala tài jòi lòng bơh brê bơnơm, ală ùr ơruh kòn cau Jeh Triêng ngui lòng bơh brê tam mờ lòng bơh chi bời lời tơnơ\ tu\ tăc kơmhò. Broă lòt jòi lòng sùm là broă is bơh ùr ơruh dê bòl glar kal ke ngan den tu\ do geh bơta dong kờl bal bơh cau tàm hìu bơnhă mờ gơ\p bơyô dê. Bơnah lòng bơh rhiang căp tu\ do kung geh tơrmù sơl.

Mờ broă lơh pa, boh bơr gi\t jơnau bơto tơngkah kòn bơnus bơh ală rơnàng cau tàm pơn jat tai dê den tàng lòng hơ bau- phan kuơ bơta kờ` gơboh dê gam pơn jat tai geh ală ùr ơruh kòn cau Jeh Triêng prăp gàr, bơto yal wơl tơn tàm rài kis ờs mờng pah ngai.

                                                                           Cau mblàng Lơ Mu K’Yến