Rê tàm ală ƀòn lơgar bơh kơnhoàl Châu Thành, càr Sóc Trăng dê tàm ală ngai nhai 06 do, bol añ sền gŏ bơta “tam gơl uă ngan” bơh tiah ƀòn lơgar bơh jŏ geh uă ngan kal ke. Bol añ tìp ồng Danh Mô Ry, ơm tàm ƀòn Giồng Chùa A, xã An Hiệp tŭ ồng gam jì nhơ̆t, sơng ka sền gàr sèng bơkào jat kềng 2 gah gùng lòt, ồng đơs, gơl gùng do pờ ơnàng geh uă nam do rau, tàm tơrbŏ bal mờ uă ngan ală tiah bơh kơnhoàl dê, bè xã An Hiệp, Thuận Hòa, thị trấn Châu Thành… bơsong niam ngan broă lòt rê, jun pơndiang phan bơna ai làng bol in. 

Den ồng yal bè ală gùng bơkào, tờm chi lơh niam pa geh tuh dà, ală gùng che ồs đèng sòl àng, mơkung yal, tŭ do làng bol ndrờm sơm bat tê bal pơs wàs gùng lòt sàng goh ngan nàng lơh geh ù tiah sàng goh niam bơnĕ, niam jak tàm ƀòn bơh he dê. Ồng Danh Mô Ry, đơs: "Tŭ do gùng lòt geh lơh ngai sơlơ dờng niam rao mơya gơwèt mờ làng bol den kung pal sơm bat tê bal, pơgồp bal dà kơl hề sơng ka sền gàr sèng bơkào tàm 2 gah gùng dê, bè là dus nhơ̆t, tuh dà sùm nàng bơkào in gơs niam, tơlir, sàng goh, niam bơnĕ, lơh geh ù tiah niam ai ƀòn lơgar he dê niam rlau tai”.

Nàng lơh geh cồng nha do, dùl tàm ală bơta pơnđơl pràn lơh ngan bơh kơnhoàl Châu Thành dê là Mặt trận Dà lơgar ală kấp neh lơh pràn lơh jat geh cồng nha dơ̆ hòi jà “Jơh gùt làng bol tam klăc bal bơt bơtàu ƀòn lơgar pa, tiah drà niam jak”, mờ broă lơh “Ai bơta pràn làng bol sền gròi rài kis ai làng bol in”. Jat hơ̆, tàm 5 nam do, Mặt trận Dà lơgar ală kấp tàm kơnhoàl neh đơng lam, pơgồp bal lam lơh, lơh sùm, rề ơnàng uă broă lơh lơh broă geh cồng nha, bè: “Mpồl làng bol ơm kis atbồ is sền gàr tiah ơm kis bơsong sồ siă”, “Mpồl làng bol ơm kis rcang lài kơryan cau lơh tìs, rềs àr mpồl bơtiàn, cau lơh tìs ma túy”, “Mpồng mut ƀòn làng bol atbồ is”, “Camera lơngăp lơngai” “Móc khoă lơngăp lơngai”, “Sòl àng gùng lòt ƀòn lơgar, bơt bơtàu gùng lòt lam lài, Yồng bồng bi Dà lơgar, tam bơkào lơh niam.... Is ồn, pơgồp bal hòi jà làng bol tă pơgồp priă jền, pà is ù, tă pơgồp ngai lơh broă lơh phan bơna bơt bơtàu, bơtàu tơnguh lơh sa, tơrmù rƀah kơ̆ kơl jăp, bơt bơtàu rài kis niam chài, sền gàr tiah ơm kis. Bơh hơ̆, neh hòi jà làng bol pà is 15 rơbô thơk vuông ù, tă pơgồp bal rlau 1 tơmàn 500 tơlak đong mờ rlau 19 rơbô ngai lơh broă bơt bơtàu ƀòn lơgar pa.

Kờp tus lồi nam 2023, jơh gùt kơnhoàl geh 25 rơbô 300 hìu bơnhă geh sră jờng rơ hìu bơnhă niam chài, geh rlau 98% mờ 100% tiah làng bol ơm kis lơh geh sră jờng rơ tiah làng bol ơm kis niam chài. Ồng Lâm Hiệp, ơm kis xã Phú Tân tàm ală làng bol geh uă tă pơgồp tàm broă bơt bơtàu ƀòn lơgar pa, đơs: “ Lơh gùng lòt bè hơ̆ làng bol brờn brài ngan, Đảng, Dà lơgar rcang ai làng bol in geh bè hơ̆ cau lơi kung hơn chờ lơm. Gơwèt mờ đah ne den añ kung pơgồp bal bơta pràn lơh gùng lŭ kềng gah bơtơ̆t nàng làng bol in lòt tàm sre, he pơnđơl pràn lơh ngan nàng lơh bè lơi làng bol in geh lòt rê. Đah do den rơndeh lòt gơtùi mờ đah ne kung rơndeh lòt sơl, đah do là gùng dờng ai rơndeh dờng 4 kong in lòt, ai đah ne là rơndeh 2 nơm kong in lơm”.

Ồng Lê Hoàng Nuôi, Củ tịc Ủy ƀan Mặt trận Dà lơgar Việt Nam kơnhoàl Châu Thành, pà gĭt, kơnhoàl Châu Thành geh rlau 50% làng bol jơi bơtiàn dồ ết nă cau ơm kis, tàm hơ̆, uă ngan rlau jơh là làng bol kòn cau Khmer. Lam lơh ală gùng dà broă lơh bơh Đảng, ală broă lơh, rơndăp broă lơh, broă dong kờl jơi bơtiàn neh hời rơ hời tơmut tàm rài kis, phan bơna, nùs nhơm bơh làng bol dê ngai sơlơ bơtàu tơnguh, mơya kung gam geh hìu bơnhă làng bol ờ suk ơm bè hìu ơm sơl, rài kis kung gam kal ke. Den tàng, broă lơh hòi jà tă pơgồp bal kes priă “Tài cau rƀah” pơn jat tai geh kơnhoàl dê lam lơh jrô ơnàng làm uă. Bơh nam 2019 tus tŭ do, kơnhoàl neh hòi jà mờ geh kấp càr tàm pà mờr 29 tơmàn đong, bal mờ ală xã, thị trấn hòi jà tă pơgồp bal 1 tơmàn 670 tơlak đong, kơnhoàl neh lam lơh lơh geh 358 nơm hìu pa mờ lơh niam wơl 12 nơm hìu Tam klăc dờng.

Bơdìh hơ̆, dong kờl sơm kòp, blơi sră Bảo hiểm Y tế ai 390 nă cau in, kờp jơh khà priă rlau 18 tơmàn đong, bơh hơ̆, pơgồp bơnah bal mờ tiah do tơrmù khà hìu bơnhă rƀah gam 2,45%. Ồng Lê Hoàng Nuôi, pa gĭt tai: “Mặt trận Dà lơgar kơnhoàl neh jơh nùs ngan tam gơl pa tơngume, broă lơh lơh broă mờ jơnau kờñ là rềp làng bol, mềr mờ làng bol mờ geh kơnòl mờ làng bol, sền gròi sền gàr bơta kwơ di pal bơh làng bol dê. Mờ Mặt trận kơnhoàl kung neh lam lơh dồ ròt bal ală broă lơh lơh jat broă lơh kis gĭt jơnau gĭt adat, tơn jơh jơgloh tơrmù rƀah, tus bal broă lơh bơt bơtàu gơnoar atbồ, pơgồp bơnah bơt bơtàu Đảng sàng goh pràn kơl dang, kơ̆ kơl jăp. Do kung là dùl kơnòl broă bơh Mặt trận Dà lơgar kơnhoàl dê lam lơh mờ srơh bơt bơtàu ƀòn lơgar pa pơgồp bal mờ tiah drà niam jak tàm tơngai pa”.

Bơh dơ̆ hòi jà neh tàm bơrlŭ bal mờ uă tơngume geh ngan, lơh kah wơl uă ngan nùs nhơm tam klăc bal, geh làng bol dồ nùs bal lơh jat, pơgồp bal bơta pràn bal mờ Đảng, Dà lơgar, gơnoar atbồ tiah do sơr lèt gan kal ke bơta lòng, gàr niam rài kis mpồl bơtiàn, lơh kah wơl tơl bơta ƀuơn, bơta pràn, bơta pràn tàm dơlam is bơh làng bol dê nàng pơgồp bơnah lơh geh cồng nha kơnòl broă cíñ trị, lơh sa, niam chài- mpồl bơtiàn.