Gam mut tàm tơngai tơnhào kơphê uă ngan. Trồ tơngai duh kàl prang, ƀuơn ngan ai pĭc plai kơphê mờ ìs ro. Kơphê geh kàl tơnhào, geh giă den tàng làng bol ƀòn Bu N’Doh (xã Dăk Wer, kơnhoàl Dăk R’lấp, càr Dăk Nông) cau lơi kung brơn brài lơm. Bi Điểu Suynh, Phó Ƀí thư Ci ƀộ, Kwang atbồ ƀòn Bu N'Doh pà gĭt: ƀòn geh 130 hìu bơnhă kòn cau M’nông mơya geh tus mờr 500 lồ tờm chi jŏ nam, tàm hơ̆ geh rlau 200 lồ kơphê. Kơnờm ngui ală bơta gơguh jak pa tàm tam phan jŏ nam tàm suơn den cồng nha tơnhào kơphê lơh geh rlau 2 tấn 5 tạ gar dùl lồ. Is ồn geh bàr pe hìu bơnhă lơh geh 4 tấn dùl lồ. Tŭ do 1 tấn kơphê gar geh cau kă bro blơi tus tàm hìu mờ giă 110 tơlak đong. Bi Điểu Suynh chờ hờp đơs: jơh ƀòn neh geh rlau 10 nơm rơndeh ôtô, nam 2024 do neh geh tai 3 nơm rơndeh ôtô rài pa. Hìu lơi kung neh geh rơndeh kông nông lơm.

Bi Điểu Suynh geh broă lơh pas jơh nùs mờ chài ngan, geh uă cau tàm ƀòn lơh jat bal, 15 nam lài do, tŭ pa bau, ùr bơklau neh khin cha càn Anih priă jền 100 tơlak đông nàng blơi tờm sơntìl mờ phơng sih tam kơphê, tiêu. Tŭ suơn chi gơ ai tơnhào, tơm jơh dồs, bi wơl tai càn dùl bơnah priă uă rlau tai nàng blơi tai ù, pờ ơnàng suơn chi. Pơgăp mờ do bàr pe nam, tŭ neh tềm pềr geh 800 tơlak đong, bi ờ rơngòt càn tai 1 tơmàn đong nàng lơh hìu ơm dờng niam. Nam lài càn tai 1 tơmàn 500 tơlak đong nàng blơi tai 1 lồ ù tam tờm sầu riêng. Tŭ do 2 nă ùr bơklau bi neh geh rlau 5 lồ ù tam tờm chi jŏ nam, kờp priă rlau 10 tơmàn đong. Tŭ do, bi Điểu Suynh mìng dồs anih priă jền 1 tơmàn đong lơm. Mơya neh geh 3 lồ kơphê ai tơnhào, kờp dŭ rlau 11 tấn gar. Hơ̆ là ờ hềt kờp priă lơh geh bơh 400 tờm điều mờ mờr 500 tờm tiêu gam tàm tơngai tơ̆t plai uă ngan. Bi Điểu Suynh đơs: “Lài do làng bol bol añ ờ hềt gĭt mờ anih priă jền Agribank den kal ke ngan bè priă bơcri nàng bơcri priă ai suơn chi in. Tŭ tus kàl lơh broă kờñ geh priă jền blơi phan bơna, phơng sih, uă hìu bơnhă pal lòt càn priă sa priă cồng uă ngan. Bơh tŭ anih priă jền lơh geh ală bơta ai làng bol in càn priă, broă bơcri priă lơh sa bơh làng bol dê rcang lài rlau. Tŭ do kơphê gam geh giă jơnhoa den rài kis bơh làng bol geh priă jền sùm mờ lơh pas”.

Ồng K’Ndum, Củ tịc Mpồl Cau ling yau xã Dăk Wer yal là: Tơnơ̆ tŭ lơh jơh kơnòl broă lòt ling ồng rê wơl ơm kis tàm ƀòn Bu N’ Doh, hìu bơnhă gơwèt hìu bơnhă rƀah.  Ù mìr den ơnàng mơya mìng tam bùm blàng mờ tùc kòi den priă lơh geh ờ uă, rài kis kal ke, sùm pal dờp phe dong kờl bơh Dà lơgar dê. Nam 2013, ồng khin cha càn anih priă jền 50 tơlak đong nàng bơcri priă bơtàu tơnguh suơn kơphê. Gĭt broă tềm pềr den lơh sa kơ̆ kơl jăp rơ hời, neh gơ gơs pas gơs. Tŭ do mờ 1 lồ 5 sào kao su mờ 3 lồ 5 sào kơphê mờ 400 tờm tiêu, pah nam tơnơ̆ tŭ kờp jơh tơl priă tă bơcri lơh, ồng lơh geh rlau 1 tơmàn đong. Ồng K’Ndum neh lơh hìu dờng niam, blơi tơl làm măi mok phan bơna drơng broă lơh sa, drơng rài kis pah ngai:“Anih priă jền Agribank dong kờl ai hìu bơnhă añ in càn 200 tơlak đong. Bơh khà priă do añ lời bơcri priă sơng ka sền gàr suơn tiêu, kơphê, kao su. Kung bè hơ̆ hìu bơnhă añ geh rài kis kơ̆ kơl jăp rlau, ờ gam kal ke suơ̆i siar tài bơh kơlôi rcang ờ geh priă bơcri ai suơn chi bè lài do in tai”.

Rài kis bơh làng bol tàm xã Dăk Wer dê uă ngan kơnờm tàm tam tờm chi jŏ nam, bè: tiêu, kao su, kơphê, sầu riêng. Kơnờm lơh jat ală gơguh jak mờ bơta chài pa, tam gơl sơntìl phan phan tam, phơng sih ai suơn chi in den khà tơnhào gơguh, lơh geh priă cồng uă. Ồng Võ Ngọc Anh, Phó Củ tịc Anih duh broă làng bol xã Dăk Wer, pà gĭt: priă lơh geh kờp bal tơl nă cau tàm xã nam 2023 neh geh 55 tơlak đong; nam 2024 do kờp dŭ rơ̆p rlau 60 tơlak đong. Ală nam pa do, cau lơh broă sa, is ồn là làng bol kòn cau M’nông neh khin cha càn priă nàng bơcri bơtàu tơnguh lơh sa den tàng ală hìu bơnhă pas gơs sơlơ uă rlau. Mìng is gơwèt mờ Anih priă jền Agribank Nhân Cơ, neh geh tus 378 hìu bơnhă cau lơh broă sa xã Dăk Wer càn rlau 220 tơmàn đong tơrgùm tam, sơng ka sền gàr tờm chi jŏ nam. Jơh ală hìu bơnhă càn priă ndrờm ngui di mờ jơnau kờñ, ngui geh cồng nha den tàng ờ geh cau lơi dồs lời jŏ ngai, dồs ờ niam. . Ồng Võ Ngọc Anh, đơs: “Làng bol gĭt càn priă nàng sơng ka sền gàr phan tam kung bè phan ròng gàr niam bơtàu tơnguh rài kis lơh sa. Tus tŭ do xã neh lơh sir broă lơh ƀòn lơgar pa tơnguh uă sơnrờp bơh càr Dăk Nông dê”.

Ồng Thân Văn Chí, Phó Kwang atbồ Agribank càr Dăk Nông pà gĭt: kờp jơh priă dồs tàm ù tiah jơh gùt càr dê neh lơh geh 14 rơbô 446 tơmàn đong, pơndrờm mờ bồ nam neh gơguh dồs tus 1 rơbô 500 tơmàn đong: “Nàng pơgồp bơnah kơryan càn priă sa priă cồng uă, Agribank Dăk Nông sùm crăp rcang ai tơl priă jền nàng lơh geh jơnau kờñ càn priă bơh làng bol dê in, is ồn là làng bol tàm ală tiah ƀòn lơgar pa, tiah sar lơgar ngài. Tàm tŭ broă lơh lơh sa kă bro, bol añ sùm kơlôi sơnơng ală broă lơh ală phan bơna càn priă di pal mờ làng bol”.

  Kơnờm càn priă, kơnờm dồs mờ lơh pas là bơta mờ ală cau lơh broă sa tàm xã Dăk Wer, kơnhoàl Dăk R’lấp – xã ƀòn lơgar pa tơnguh uă sơnrờp bơh càr Dăk Nông dê neh mờ gam lơh jat geh cồng nha.