VOV4.K’ho - Lâm Đồng geh s ền là càr lam lài gùt lơgar bè broă tơnguh bơtàu lơh sa suơn sre jăt broă lơh kông nghệ kao. Phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre càr Lâm Đồng neh geh tàm ală drà kă bro tàm gùt lơgar mờ tăc mờ lơgar bơdìh. Mơya, tài khà priă phan lơh broă, tă priă tàm broă lơh sa gơguh ni sơna, bal mờ broă tăc phan geh lơh ờ ring niam den tàng lơh ờ niam tus mờ cồng nha lơh sa làng bol dê. Tềng đăp mờ bơta mùl màl do, bơdìh mờ broă tơnguh ală broă dong kờl làng bol lơh sa tàm broă lơh, gah lơh sa suơn sre càr Lâm Đồng gam chồl pràn broă lơh jăt rơndăp broă pơgồp bal lơh mờ tăc phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre jăt Nghị định sồ 98 bơh Cíñ phủ dê.

                               Càr Lâm Đồng tơnguh bơtàu 182 mpồl lơh sa mờ kă bro

Kàl biăp pa do bŭ lah geh tơnhào uă, mơya cau lơh broă Phan Tùng Châu, kis tàm thôn Nghĩa Hiệp 2, xã Ka Đô, kơnhoàl Đơn Dương, càr Lâm Đồng kung gam ờ chờ tài priă geh gơmù uă ngan pơn drờm mờ kàl lơh sa lài. Geh jơnau do tài khà priă phan lơh broă sa suơn sre gơguh sùm, priă tă tàm broă lơh sa gơguh ni sơna, tàm tŭ priă tăc phan geh lơh ờ ring niam, ờ geh broă pơgồp bal lơh sa jăt broă lơh kơl jăp. “Tŭ do, khà priă phan lơh broă sa suơn sre gơguh uă ir, priă tă tàm broă lơh sa gơguh. Tàm tŭ hơ̆, phan tăc, jơh ală bơta biăp tàm do ndrờm geh khà priă ờ uă, broă tăc ờ ring niam tài mìng tăc mờ cau tus blơi”.

Sơlơ̆u wơl mờ ồng Phan Tùng Châu, bŭ lah geh gơrềng uă ngan tài broă tă priă tàm broă lơh sa gơguh uă, mơya tài kơnờm mờ khà priă bal mờ broă tăc phan geh lơh ring niam bơh ală broă pơgồp bal lơh jăt jơnau kờñ bơh cau blơi dê, geh uă làng bol lơh broă sa ndai tàm càr Lâm Đồng neh lơh geh khà priă tàm dùl bă ù lơh sa. Geh pơnrơ ngan là tiah tam tờm sầu riêng geh bơta niam uă tàm xã Lộc An, kơnhoàl Bảo Lâm, kơnờm mờ broă lơh jăt geh cồng nha broă rơndăp lơh pơgồp bal lơh sa, lơh mờ tăc phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre jăt Nghị định sồ 98 bơh Cíñ phủ dê, git nđờ rơhiang hìu làng bol tam tờm sầu riêng tàm do neh ring niam tàm broă tăc, gơguh geh uă priă.

Kơnờm mờ broă pơgồp bal, ală phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre tàm càr Lâm Đồng gơguh bơta kwơ bơh 20 tus 25%

Ồng Võ Hữu Long, Kwang atbồ Kông ty TNHH lơh sa kă bro Long Thủy kis tàm thôn 6, xã Lộc An pà git, bơh nam 2014 tus tŭ do, drà kă bro mờ broă tăc ai plai sầu riêng tàm càr Lâm Đồng geh ring niam. Ờ hềt geh nam lơi khà priă plai sầu riêng gơmù tàm khà hờ đơm 40 rơbô đong tàm 1 kĭ ha là gơtìp tàm bơta pal dong klàs tài drà kă bro gơtìp lơyài. Tàm hơ̆, kơnờm mờ broă pơgồp bal lơh sa kơl jăp mờ geh cồng nha đah mpồl lơh sa kă bro mờ làng bol lơh broă sa, plai sầu riêng tàm do gam uă ù tiah nàng pơn jăt tai tơnguh bơtàu tŭ neh geh tăc mờ lơgar bơdìh mờ gùng kă bro tờm. Ồng Võ Hữu Long đơs: “Plai sầu riêng bơh he dê tăc mờ lơgar bơdìh ờ gơtùi kờñ ƀồm sơnơm là ƀồm ha là pĭc plai gam lir là pĭc, tài tŭ neh tus bal mpồl pơgồp bal lơh sa den Hợp ták xã pal pĭc plai sầu riêng di tơngai ai mpồl lơh sa kă bro in. Mờ añ tăc mờ lơgar bơdìh cèng plai sầu riêng hơ̆ tăc den khà priă tàm pơrlòng bơh plai sầu riêng he dê hơ̆ sồng gơguh, tàm pơrlòng jai mờ lơgar Thái Lan. Tŭ tus bal broă pơgồp bal là geh bơta ring bal bè hơ̆, bơta kwơ geh uă là bè hơ̆. Gam làng bol lơh sa is hờ bơdìh, broă cau lơi cau hơ̆ lơh, ồng do lơh niam ồng ne lơh ờ niam den dŭt ndơl ndrờm là phan ờ niam. Den tàng, tŭ tus bal broă pơgồp bal lơh sa là geh kwơ rơlao, làng bol lơh broă sa lơh is, ờ geh cau gơtùi atbồ”.

Tàm càr Lâm Đồng, broă rơndăp lơh pơgồp bal lơh sa, lơh mờ tăc phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre jăt Nghị định sồ 98 bơh Cíñ phủ bè broă lam sồr tơnguh bơtàu broă lơh bal, pơgồp bal tàm broă lơh sa mờ tăc phan geh lơh, geh lơh tàm tơngai bơh nam 2019 tus 2023, mờ kờp jơh khà priă di pơgăp 270 tơmàn đong. Tàm hơ̆, geh rơlao 51% khà priă bơh dà lơgar bơh khà priă bơ̆t bơtàu ƀòn lơgar pa mờ pơgồp bal mờ ală broă lơh, broă rơndăp lơh ndai; mờr 49% khà priă gam tai là priă càn lài bơh mpồl lơh sa kă bro, hợp ták xã bal mờ làng bol.

Ồng Nguyễn Văn Châu, Phó kwang atbồ Sở Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn càr Lâm Đồng pà git, tŭ do càr Lâm Đồng neh lơh mờ tơnguh bơtàu geh 182 mpồl pơgồp bal, mờ mờr 16 rơbô hìu tam phan mờ 2 rơbô 445 hìu ròng phan. Khà lơh sa geh bơh broă pơgồp bal tàm nam 2021 geh 14 rơbô 378 tơmàn đong, geh 20% khà priă lơh bơh gah lơh sa suơn sre tàm càr dê. Mìng is biăp, kơnuh, plai chi ris gơguh bơh 20 tus 25% khà phan geh lơh pơn drờm mờ lơh sa bè ờs. Tus do, gah lơh sa suơn sre pơn jăt tai dong kờl, lam sồr nàng tơnguh bơtàu tai uă broă lơh pơgồp bal pa, di pal mờ jơnau kờñ lơh sa bơh làng bol dê. Ồng Nguyễn Văn Châu đơs: “Bơnah uă làng bol lơh broă sa neh pơgồp bal mờ mpồl lơh sa kă bro, hợp ták xã bơh broă lơh tus mờ broă tăc phan geh lơh. Ală phan geh lơh jăt mpồl geh ring niam broă tăc, tơnguh uă bơta kwơ, gàr bơta niam, ờ do ờ dă kloh niam tàm phan sa. Mơya, mờ cồng nha neh lơh geh bè hơ̆, mơya khà phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre càr dê ngai sơlơ gơguh den broă kờñ tăc ring niam bơh broă pơgồp bal gam uă ngan. Tàm broă rơndăp lơh bơ̆t bơtàu wơl gah lơh sa suơn sre tơngai bơh nam 2022 tus 2025, bol añ kung gam ai dùl bơnah khà priă nàng pơn jăt tai lơh jăt broă pờ ơnàng mờ tơnguh bơtàu tai ală broă pơgồp bal lơh sa pa”.

Cau cih Quang Sáng-Cau mblàng Ndong Brawl