VOV4.K’ho - Nam 2021, kơnhoàl Ia Grai, càr Gia Lai geh tai 10 ƀòn ƀòn lơgar pa. do kung là kơnhoàl lam lài tàm broă bơ̆t bơtàu ƀòn lơgar pa càr Gia Lai dê. Broă bơ̆t bơtàu ƀòn lơgar pa neh dong kờl tiah làng bol kòn cau tàm kơnhoàl Ia Grai ngai sơlơ niam bơnĕ, mờ kòn bơnus kung rơhời tam gơl uă tàm bồ tơngoh kơlôi sơnơng, rài kis broă lơh sa, den tàng rài kis ngai sơlơ geh gơguh.

Ală ngai lồi nam 2021, hìu nhă lŏ Ksor Plinh, kis tàm ƀòn Doch Ia Krot, xã Ia Krái, kơnhoàl Ia Grai ờ ru ngan mờ broă pĭc 2 lồ suơn kơphe. Lŏ Plinh pà git, neh 2 nam do, hìu nhă lŏ tus bal mờ hợp ták xã, pơgồp bal mờ mpồl lơh sa kă bro tam kơphe jăt khà 4C. Mơya, ùr bơklao lŏ geh tus bal bơsram bè broă lơh kơphe kơl jăp, gàr niam ờ do ờ dă, ờ ngui sơnơm gơsơ̆t ñhơ̆t, pĭc plai kơphe neh dum rơlao 80%. Broă lơh kơphe ờ do ờ dă geh dong kờl priă mờ cau lơh broă geh gàr niam bơta pràn kơl dang să jan rơlao. Bơdìh hơ̆ tai, cồng nha suơn kơphe kung niam, khà priă tăc kơphe gơguh rơlao tàm drà kă bro 400 đong tàm 1 kĭ.

Ờ mìng tam gơl tàm broă lơh kơphe, tŭ do, hìu nhă lŏ Plinh neh tam gơl uă tàm rài kis pah ngai. Nam 2021 lài do, hìu nhă lŏ Plinh lơh hìu jă brê hờ đah lồi suơn, ntrờn wàng kơnrồ tềng đăp hìu tus hờ ngkời ngài mờ hìu 50 thơ̆k. Lŏ Plinh pà git, bơta do là nàng geh tiah kis hìu nhă ờ do ờ dă, ƀòn lơgar kung kloh niam rơlao. “Lài do, añ mờng ƀồm sơnơm gơsơ̆t ñhơ̆t, tŭ do ai kao jì ñhơ̆t, ai mơ̆ tơwès ñhơ̆t  jơm lơh gơs phơng nàng sih phan tam in. Ƀồm sơnơm kung lơh jăt jơnau bơto sồr, pic tŭ plai neh dum, khà priă gơguh, ờ hoan kal ke. Ƀòn lơgar tŭ do neh niam, geh gùng dă mờ cài kloh niam, geh gùng tam bơkào, geh wàng ròng phan lơh is, hìu lơi kung geh hìu jă brê is bloh”.

Ƀòn Doch Ia Krot, xã Ia Krái, kơnhoàl Ia Grai geh rơlao 50% khà kờp làng bol là kòn cau Jarai. Nam 2021, ƀòn geh xã rơwah là 1 tàm 2 ƀòn làng bol kòn cau tơlòng lài bè broă bơ̆t bơtàu ƀòn lơgar pa. Mơya, mò Ksor Nuch, kwang atbồ ƀòn pà git: mờ bơta mờng tàm broă lơh sa, rài kis bơh làng bol kòn cau Jarai dê, den ală khà broă bè tiah kis (hìu jă brê, dà ngui sa) mờ khà cau tus bal blơi ƀảo hiểm y tế là ală khà broă kal ke ngan kờñ lơh geh.

Git lài bơta do, bơh tàm bồ nam, Ƀan Ñân zân ƀòn Doch Ia Krót pogồp bal mờ kra bòn, cau geh bơngă pin dờn bal mờ mpồl cau ùr neh blơi is ƀảo hiểm y tế, jơh ală hìu ndrờm lơh hìu jă brê niam, gàr niam khà broă tiah kis. Tàm ƀòn geh uă gơl gùng tam bơkào geh đoàn viên ơruh pơnu, mpồl cau ùr sền gàr, pơgồp bal tàm broă dong kờl ƀòn geh niam. Mò Ksor Nuch, kwang atbồ ƀòn pà git, lồi nam 2021, ƀòn Doch Ia Krót neh lơh geh tơl khà bơ̆t bơtàu ƀòn lơgar pa: “Bol añ lơh jăt jơnau đơng lam bơh xã, lòt lam sồr làng bol, kơ̆p kờñ làng bol lơh ngan tàm broă lơh sa, bơsram broă lơh sa mờ cau ndai. Bol añ lam sồr nàng làng bol tam gơl nùs nhơm kơlôi sơnơng tàm rài kis, bè tàm hìu den pal pơs wàs kloh niam, pal geh sră ƀảo hiểm y tế nàng lòt piam kòp tàm hìu sơnơm tŭ gơtìp kòp tê jê să, bañ ting lềng phan ròng, pal geh wàng krơ̆ is, bañ diàng rơpu, kơnrồ tềng đăp hìu tai. Làng bol rơhời kung wă, git tàm broă lơh sa nàng ring niam rài kis, bañ kơ̆p gơn tàm broă dong kờl bơh dà lơgar bè lài do tai. Bol añ kung gơlơh chờ ngan”.

Ồng Ksor Bhơih pà git, kơnờm mờ broă tam klăc bal bơ̆t bơtàu ƀòn lơgar pa, den tàng rài kis làng bol neh tam gơl, tơnguh uă ngan: “Lài do làng bol gơtìp kal ke ngan, ờ git tàm broă lơh sa. Bol añ pal lòt tus tơl hìu nàng lam sồr nàng làng bol in wă rơlao. Làng bol kung chờ hờp iăt mờ dờn bal, lơh ngan tàm broă lơh sa, pơs wàs kloh niam hìu đam, ƀòn lơgar. Làng bol git mờ tus blơi is sră ƀảo hiểm, git lòt tus hờ hìu sơnơm tŭ gơtìp kòp tê jê să. Bơh tŭ geh broă bơ̆t bơtàu ƀòn lơgar pa den rài kis làng bol kung tam gơl uă”.

Ồng Nguyễn Đức Tấn, Củ tịc UɃÑZ xã Ia Krái, kơnhoàl Ia Grai, càr Gia Lai pà git, xã geh 10 ƀòn làng bol kòn cau. Bồ nam 2021, xã Ia Krái gam 7 khà broă ờ hềt lơh geh, tàm hơ̆ geh: gùng lòt, bơtơ̆t rơbòng dà, hìu bơsram, priă geh, bơto bơtê mờ bơsram, tiah kis mờ ờ do ờ dă tàm phan sa. Mờ broă lơh ngan bơh jơh ală mpồl lơh broă cíñ trị, bal mờ broă tam klăc bal, dùl nùs bơh làng bol, xã hòi jà tă geh 10 tơmàn 100 tơlăk đong nàng lơh pa rơlao 2 kơi sồ gùng lòt tus tàm tiah lơh broă, dong kờl 127 hìu rơƀah lơh hìu jă brê, lơh hìu uă bơta ngui, hìu pơrjum UɃÑZ xã, dong kờl ală ƀòn blơi phan ngui chài rơgơi, lơh hìu pơrjum mpồl bơtiàn. Nhai 12 nam 2021, xã Ia Krái neh lơh gơs 19 tàm 19 khà broă mờ di tŭ lơh gơs broă bơ̆t bơtàu ƀòn lơgar pa. Ồng Nguyễn Đức Tấn, Củ tịc UɃÑZ xã Ia Krái pà git: “Tus tŭ do, tàm xã neh tam gơl uă ngan. Gùng lòt geh bơcri priă lơh, làng bol tam gơl jơnau git wă, tàm hơ̆ uă ngan là làng bol kòn cau. Ală broă lơh tơrlòng tơlir, kloh, niam tàm ală ƀòn, ală gùng ƀòn, gùng dềt geh lơh niam, geh lơh pơngàr, geh tam bơkào, kloh niam tiah kis”.

Nam 2021, xã Ia Krái là 1 tàm 2 xã ƀòn lơgar pa kơnhoàl Ia Grai dê. Ală ƀòn làng bol kòn cau Jarai geh lơh niam mờ gùng dă mờ bê tông song niam bơnĕ, hìu geh lơh dờng ơnàng mờ ală bă suơn kơphe gam hòn tơlir niam neh pà gŏ broă bơ̆t bơtàu ƀòn lơgar pa neh dong kờl rài kis làng bol tàm do gam rơhời tam gơl, tơnguh pah ngai.

Cau cih Nguyễn Thảo-Cau mblàng Ndong Brawl