VOV4.K’ho - Tŭ do, kòp Kovid-19 neh “gơmù”, khà cau gơtìp kòp gơmù uă ngan. Bơta do pà gŏ cồng nha bơh broă cit sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp Kovid-19. Mơya, mùl màl do gam lơh gơtìp tus mờ bơta geh uă cau ờ sền gròi, sền ờ sơ̆p broă cit sơnơm vaccine ding bơtơl. Tŭ do, càr Dăk Lăk neh chồl pràn broă lam sồr tơnguh uă jơnau git wă ai làng bol in mờ lơh jăt broă lam sồr tus tơl xã, sơnah ƀòn lơh lơh jăt broă cit sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp Kovid-19 ding dơ̆ 3, ding dơ̆ 4 ai làng bol bơh 14 sơnam rơlao hờ đang in.

                       Càr Dăk Lăk lơh ngan geh 95% khà làng bol cit tơl 3 ding sơnơm vaccine

Bơh àng drim gờñ, mò Võ Thị Tứ, kis tàm ƀòn 9, xã Ea Tiêu, kơnhoàl Cư̆ Kuiñ neh tus tàm hìu pơrjum ƀòn nàng cit ding dơ̆ 4 bơh sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp Kovid-19. Mò pà git, bŭ lah ờ hềt gơtìp mờ kòp Kovid-19, mơya tài geh kòp lài den tàng tŭ kơno gơnoar atbồ ƀòn yal den mò neh rơcang lòt cit sơnơm vaccine: “Añ nam do 71 sơnam, geh gùng dà broă lơh bơh dà lơgar là cit sơnơm Kovid den tus tŭ do añ neh cit tus ding dơ̆ 4 bloh, gŏ bơta pràn kơl dang să jan bè ờs, kung ờ hềt gơtìp kòp Kovid lơi, bơklao añ kung lam sồr lòt cit, broă dà lơgar neh sồr den he pal lòt cit nàng sền gàr bơta pràn kơl dang să jan să tờm he dê”.

Kung tus gờñ tàm hìu pơrjum ƀòn 9, xã Ea Tiêu, bi Đặng Thuyết Vinh đơs là, broă cit sơnơm vaccine ờ mìng sền gàr bơta pràn kơl dang să jan să tờm mờ gam pơgồp bal tàm broă rơcang sơndră mờ kòp Kovid-19 ai mpồl bơtiàn in tai. “Ngai do gŏ xã, ƀòn yal geh cit sơnơm vaccine ding dơ̆ 4 nàng sền gàr ai mpồl bơtiàn in, den añ kung tus bal cit ding dơ̆ 4. Añ gŏ broă cit sơnơm vaccine den geh dà lơgar dong kờl làng bol in, do là broă lơh nàng gàr niam dùl mpồl bơtiàn den tàng tŭ kơno jơnau yal lòt cit sơnơm den he lòt mơ”.

Ồng Nguyễn Khắc Dũng, Kwang atbồ hìu sơnơm kơnhoàl Cư̆ Kuiñ pà git, kơnờm mờ broă git ngui uă broă lam sồr, làng bol gŏ geh bơta kwơ bơh broă cit sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp, den tàng làng bol neh tus cit tơl mờ di tơngai. Bơdìh mờ ală anih cit geh ơm dùl bă, ală mpồl cit sơnơm ntrờn bơh tàm ală xã, sơnah ƀòn, ƀòn drà gam tus tơl hìu nàng cit làng bol in. Kơnờm mờ hơ̆, den tàng khà làng bol geh cit ding dơ̆ 3 tàm kơnhoàl Cư̆ Kuiñ neh geh mờr 90%: “Hìu sơnơm kơnhoàl neh yal, dan mờ UɃÑZ kơnhoàl lơh rơndăp broă đơng lam gơnoar atbồ ală xã in tus tơl ƀòn nàng lơh jăt niam broă lam sồr làng bol bè broă cit sơnơm vaccine nàng rơcang sơndră mờ kòp gơtờp. Dơ̆ bàr tai den tŭ do, kòp tàm mpồl bơtiàn kung gam gơtìp mờ khà bơta pràn sơndră mờ kòp kòn bơnus dê gơmù rơhời jăt mờ tơngai. Hìu sơnơm den neh crơng gơs ală anih cit ơm dùl bă tiah tàm hìu sơnơm xã kung bè tàm ƀòn mờ anih cit ntrờn tus tơl hìu, tơl nă cau geh rài kis gơtìp kal ke, cau kra, cau ờ geh cau ròng siam hơ̆ sồng cau lòt rê gơtìp kal ke den tus tàm hìu nàng cit ală cau do in”.

Jăt ƀák sĩ Hoàng Hải Phúc, Phó kwang atbồ drơng broă gròi sền kòp tê jê să càr Dăk Lăk (CDC) yal, ală cau lơh broă gah lơh sơnơm neh kơlôi sơnơng mờ yal bơta pràn rơcang sơndră mờ kòp bơh broă sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp Kovid-19 ờ di geh sùm jŏ jòng ha là geh sùm tàm să kòn bơnus dê, mờ geh gơmù jăt tơngai. Mùl màl, tơnơ̆ mờ tŭ cit tơl 2 ding sơnơm vaccine den bơta pràn sền gàr să jan là rơlao 80%, tơnơ̆ mờ bơh 3 tus 6 nhai, den bơta pràn do gơmù rơhời, mìng gam 50%. Di lah cit tai ding dơ̆ 3, bơta pràn sơndră mờ kòp gơguh tus 70%, mơya gơmù rơhời bơh nhai dơ̆ 4 mờ tus nhai dơ̆ 6 gơmù mìng gam 30%. Den tàng, di lah ờ cit ding dơ̆ 4 mờ bơta pràn sền gàr să jan geh gơmù rơhời. Nàng geh sùm bơta pràn sơndră mờ kòp tàm mpồl bơtiàn, CDC Dăk Lăk neh dan mờ Sở Y tế tơlik rơndăp broă lơh mùl màl, sồr ală tiah tàm  càr pal lòt tus tơl gùng, teh tơl hìu, sền tơl nă cau nàng cit sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp Kovid-19 ding tai ai làng bol in: “Bol añ neh bơto ală kơnhoàl, thị xã, ƀòn dờng bal mờ 184 xã, sơnah ƀòn nàng lam sồr mờ dong kờl tơl hìu sơnơm xã neh lơh 3 mpồl cau lơh sơnơm ntrờn nàng cit sơnơm vaccine kòp Kovid tàm gùt càr bơh tŭ do tus ngai 30 nhai 5 nàng geh khà jăt jơnau kờñ bè neh hơ mờ Cíñ phủ tàm tơngai tus”.

Kờp tus tŭ do, khà geh cit sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp Kovid-19 ding dơ̆ 3 tàm càr Dăk Lăk mìng rơ̆p geh rơlao 44% mờ ding dơ̆ 4 mìng rơ̆p geh 7,9%. Nàng geh 95% khà làng bol bơh 18 sơnam rơlao hờ đang geh cit tơl 3 ding sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp Kovid-19, bơh ngai 11 nhai 7, càr Dăk Lăk lơh jăt broă cit rơlao 100 rơbô ding sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp kovid-19. Mò H’ Yim Kđoh, Phó Củ tịc UɃÑZ càr Dăk Lăk pà git, nàng broă cit sơnơm lơh geh cồng nha, càr neh jào khà kờñ geh mùl màl mờ pơgồp bal mờ kơnòl bơh cau lam bồ tàm ală tiah dê:“He pal ai loh làng kơnòl bơh cau lam bồ gơwèt mờ broă cit sơnơm vaccine, geh broă lơh glài nền nòn di lah ờ lơh geh jăt jơnau kờñ neh geh ai. Ƀòn lơgar lơi ờ tơl niam tàm broă cit sơnơm, khà cau cit sơnơm vaccine ai làng bol in ờ uă tài tài bơh bơta tờm lơh tus bơta kòp gơtờp tàm càr den cau lam bồ kấp ủy tàm ƀòn lơgar hơ̆ pal dờp kơnòl”.

Kòp Kovid-19 ờ hềt jơh ngan, ală bơta tam gơl jơi pa bơh virus Sars-CoV-2 kung gam ờ hềt git lài. Den tàng, sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp Kovid-19 kung gam geh sền là “sră nggal” niam ờ do ờ dă nàng dong kờl să jan geh sền gàr, tơmù bơta di gơlan gơtìp chơ̆t. Broă cit sơnơm vaccine ding bơtơl mờ cit tai là pal geh nàng geh sùm cồng nha bơta pràn nàng sền gàr să jan tềng đăp mờ kòp Kovid-19, tàm hơ̆ uă ngan là ală cau dờng sơnam ha là cau lơh broă tàm tiah di gơlan gơtờp kòp uă. Tàm hơ̆ uă ngan tàm jơnau yal pa ngan bơh Ƀộ Y tế dê, jơi tam gơl să BA.5 gơwèt jơi tam gơl să Omicron pa geh gŏ tàm lơgar Việt Nam, cèng “bơta krơi is” bơh Omicron là lơh gơtờp mhar mờ di gơlan lơh gơtìp kòp pa. den tàng, làng bol pal pơn jăt tai lơh jăt ală broă rơcang sơndră mờ kòp di pal mờ broă lơh bal mờ rài kis, kung bè broă cit sơnơm vaccine jăt tơngai neh geh ai cit bơh gah lơh sơnơm bơto sồr.

Cau mblàng Ndong Brawl