Di jăt mờ tơngai yal bơh lài, lŏ Nguyễn Thị Diễm Thương, kis tàm ƀòn Đăk Kual 2, xã Dăk Ndrung cèng kòn ùr mờr 6 nhai tus hờ hìu sơnơm xã nàng cit ding dơ̆ 3 sơnơm vaccine 5 tàm 1 rơcang sơndră mờ ală bơta kòp ƀạc hầu, bơsiă iar, tŭ tơl, kòp lơng mờ kòp as sồt klờm soh, kòp as sồt ngkàr tơngoh tài bơh vi khuẩn Hib lơh gơbàn.

       Càr Dăk Nông bơto bè broă tơnguh bơta pràn broă lơh sơnơm tàm broă cit sơnơm sơndră mờ kòp gơtờp

Lŏ Thương pà git, broă cit sơnơm rơcang sơndră mờ kòp tơl den tàng kòn lŏ dê geh pràn kơl dang sùm. “Kwang bàng lơh sơnơm yal tơngai cit añ in, mờ mờr tus tŭ cit den kwang bàng hòi añ lài mờ dùl ngai nàng lòt cit. Đơs bal kòn dềt tŭ do is mờ lài do, tơl bơta kòp tê jê să he ờ git lài den tàng he pal cit sơnơm rơcang sơndră mờ kòp ai oh kòn in tơl”.

Kung ndrờm mờ lŏ Nguyễn Thị Diễm Thương sơl, kơnờm mờ broă lam sồr bè cồng nha bơh broă cit sơnơm rơcang sơndră mờ kòp, den tàng bŭ lah hìu ngài mờ hìu sơnơm, gùng rơndeh lòt gơtìp kal ke, mơya lŏ Thị Bân kis tàm ƀòn Bu Ndrung, xã Dăk Ndrung, kơnhoàl Dăk Song kung gam cit tơl, cit di tơngai ai 3 nă kòn in. “Ai kòn lòt cit tơl sơnơm nàng tơnơ̆ do he ờ hoan pal ngòt ir, đơs bal là iang nùs ngan. 3 nă kòn tàm hìu añ bŭ lah ờ geh rơndeh lòt, añ kung lòt jơng nàng cèng kòn lòt cit sơnơm. Bun kung cit, đơs ngan là geh cit tơl jơh ngan”.

                                            Bơtê bơto bè broă sền gàr bơta pràn kơl dang să jan

Dăk Song là dùl tàm ală tiah lam lài tàm broă cit sơnơm rơcang sơndră mờ kòp tàm càr Dăk Nông dê. Jăt ồng Nguyễn Văn Sơn, lơh broă tàm hìu sơnơm kơnhoàl Dăk Song yal, nàng ai geh nùs nhơm pin dờn tus mờ làng bol, Hìu sơnơm neh tơnguh broă đơng lam ală hìu sơnơm xã lơh pràn broă lam sồr tơnguh jơnau git wă, mờ sền wơl, lơh nền ală broă bơta bè phan bơna, phan lơh broă, sơnơm vaccine, gàr niam broă cit sơnơm... Tàm ală ngai cit sơnơm, Hìu sơnơm sồr kwang bàng tơnguh broă sền ală hìu sơnơm xã tàm broă lơh jăt broă geh ai cit sơnơm sơndră mờ kòp. “Bơh bồ nam, bol añ neh pơgồp bal mờ gơnoar atbồ tàm ƀòn nàng lùp sền tus tơl nă kòn dềt, dơ̆ bàr tai là sền bơh tàm phần mềm den bol añ neh at bồ niam ală cau. Tàm phần mềm geh jơnau yal loh làng den bol añ hòi, geh ờ uă cau tus tơn den ƀuơn, gam geh cau lơi ờ gơtùi tus ha là tài geh broă lơi ndai mờ ờ hềt lòt cit sơnơm den geh jào ai cau lơh sơnơm tàm ƀòn in nàng tus lùp sền wơl cau hơ̆ gam geh măt tàm ƀòn lah ờ, nàng gờñ gŏ ală cau ờ hềt geh cit sơnơm ha là neh cit sơnơm mơya ờ hềt tơl ding nàng cit bơtơl mơ ală cau do nàng gàr niam broă rơcang sơndră mờ kòp ai kòn dềt in”.

Jăt Sở Y tế càr Dăk Nông yal, bŭ lah gơtìp ơm ing cit sơnơm sơndră mờ kòp tài gơrềng bơh kòp Kovid-19 tàm 2 nam pa do, mơya tài kơnờm bơh broă tus bal pràn, geh kơnòl bơh ală mpồl lơh sơnơm dê, bal mờ broă ring bal bơh làng bol dê tai den tàng khà cau geh cit sơnơm sơvaccine tàm broă cit sơnơm rơcang sơndră mờ kòp càr dê geh cồng nha niam. Jơh nhai 9 nam 2022, khà cit sơnơm rơcang sơndră mờ kòp bơh gùt càr dê geh 70% khà broă rơndăp lơh geh ai. Tàm 3 nhai lồi nam, càr lơh ngan geh 90% khà cau geh cit tơl ală bơta sơnơm vaccine.

Tŭ do càr Dăk Nông gam geh sùm 150 anih cit sơnơm ơm kơ̆ dùl bă tiah mờ geh ai tai ală anih cit ntrờn di lah kờñ. Gah lơh sơnơm kung rơcang tơl cau lơh broă, phan lơh broă bal mờ sơnơm nàng gàr niam broă cit sơnơm geh cồng nha kơl jăp. Ồng Huỳnh Thanh Huynh, Phó kwang atbồ Sở Y tế càr Dăk Nông pà git bè ờ uă broă lơh nàng gàr niam tàm nam 2022 geh khà cau cit sơnơm vaccine rơlao 90% rơlao hờ đang: “Bol añ geh kơrnoăt lơh geh dùl mpồl, tơngu me tờm mìng là dong kờl mờ ai broă lơh di pal; lài ngan là ring bal mờ ală kơnhoàl, ƀòn dờng sền wơl ală cau tài broă tam gơl khà kờp làng bol tŭ do cau cit sơnơm ơm kis bè lơi nàng ring bal. dơ̆ bàr tai là ai anih cit di pal. Bal mờ hơ̆, bol añ kung dan mờ ală Anih lơh broă dờng ai gờñ sơnơm vaccine tàm broă cit sơnơm sơndră mờ kòp do nàng gah lơh sơnơm càr Dăk Nông geh tơl cau cit sơnơm”.

Jăt jơnau bơto sồr bơh gah lơh sơnơm dê: Lài mờ tàm tŭ geh bun, cau ùr bun pal cit ờ uă bơta sơnơm vaccine sơndră mờ ală bơta kòp ngòt rơngơ̆t bè: Ƀạc hầu, bơsiă iar, tŭ tơl, kòp nggù, Rubella, kòp rang, kòp toh dà, kòp HPV mờ kòp viên gan B,... di lah ờ cit ding sơnơm vaccine do, kòn tŭ deh di gơlan gơtìp kòp bơh dềt mờ lơh ờ niam tus mờ bơta pràn kơl dang să jan... Gơwèt mờ kơnòm dềt sơnam bơh mầm non tus mẫu giáo pal geh cit tơl 11 bơta sơnơm vaccine, tàm hơ̆ geh: sơnơm vaccine kòp nggù kàl; sơnơm vaccinesơndră mờ kòp as sồt klờm soh, kòp as sồt tồr, kòp as sồt ngkàr tơngoh, kòp mồr mhàm tài phế kầu khuẩn; sơnơm vaccine kòp ƀạc hầu-bơsiă iar-tŭ tơl; sơnơm vaccine kòp rang-bòm-Rubella nàng sơndră mờ kòp ƀuơn gơtờp mờ ngòt rơngơ̆t tus mờ bơta pràn kơl dang să jan kòn dềt in.