VOV4.K’ho- Mờ bơta kuơ bơkah tơl pràn uă rlau, dà toh be tu\ do gam geh cau ngui sa kờ` ngan. Bal mờ hơ\ là tàm uă nam do, priă tăc be lơh puăc kung sùm kơ\ kơl jăp ngan, cèng wơl cồng nha lơh sa ai cau ròng phan in. Ngui niam bơta pràn geh lài, càr Kon Tum gam bơtàu tơngguh pràn broă ròng be ai dà toh pờ tơlik gùng dà pa ai gah ròng phan bơh càr dê in.

 Tàm wàng ròng be dà toh Măng Đen bơh Công ty Cổ phần Phan lơh sơnơm mờ Phan sa Măng Đen dê tàm kơnhoàl Kon Plông, càr Kon Tum tu\ do geh 8 rbô nơm be bal mờ jơnau kờ` là ròng nàng ai dà toh. Do là wàng ròng be geh ròng dờng ngan rlau jơh gùt lơgar bal mờ be sơntìl geh blơi tơn bơh lơgar Australia mờ lơgar Tây dê bơh nam 2015. Pa do, mpồl lơh sa kă bro do neh sơnđờm geh phan bơna lơh gơlik boh dà toh be tăc tàm drà mờ geh cau ngui sa kờ` ngan. Tiến sĩ phan sa bơkah tơl pràn phan kis là mò Nguyễn Thị Mùi, mò là cau geh dà kơlhề dờng ngan tàm broă jun ală be sơntìl bơh sơnrờp bơh lơgar ndai rê tus Kon Tum pà gi\t, tu\ do, wàng ròng be Măng Đen gam geh ală be sơntìl ai dà toh niam ngan rlau jơh dunia. Broă bơtờp uă sơntìl nàng kờ` ròng uă mờ tăc be sơntìl ai làng bol tàm tiah do in gam geh lơh.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Mùi, yal: Bol a` blơi bơh lơgar ndai 3 dơ\. Dơ\ sơnrờp là 700 nơm. Dơ\ 2 là 1 rbô 800 nơm mờ dơ\ pe là 2 rbô nơm. Tàm do là geh jơh ală be sơntìl kuơ cèng rê ròng neh ai lơh geh dà toh. Geh ală be sơntìl geh nam, mìng 7 nơm lơm bol a` blơi bơh lơgar ndai cèng rê, bol a` lơh broă lơh tàm bơtờp sơntìl pa lơm gời. Geh ală be sơntìl mờ bol a` ai dà toh tơn bè Saanen, Apline den. Tus tu\ do, den jơh ală broă bè broă ătbồ, gơdờp bơta lơh sa- mpồl bơtiàn, bơta ù tiah trồ tiah nàng ai be do in neh go\ geh bơta gơdờp.

Ròng be ai dà toh jăt broă ròng mờ măy mok tàm wàng ròng be dà toh Măng Đen

Jăt Phó Giáo sứ- Tiến sĩ ồng Đinh Văn Bình, ồng là cau kơlôi sơnơng kấp kuang bàng dờng màng bè ròng siam be, lài do là Kuang ătbồ Anih tờm kơlôi sơnơng be mờ rơpài, gơ wèt Bộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn, mờ là cau neh geh mờr 30 nam ơm rềp mờ kơlôi sơnơng phan ròng do pà gi\t, pơndrờm mờ ală bơta phan ròng ndai, den ròng be geh uă bơta niam mờ drà kă bro dà toh be là ờ huan geh ngan. Broă càr Kon Tum mờ mpồl lơh sa kă bro tàm do bơtàu tơngguh ròng be dà toh là dùl gùng dà pa hơ pơrgon cèng wơl cồng nha lơh sa mờ lơh gơlik bơta tam gơl sơrbac mhar ngan ai gah ròng phan in.

 Phó Giáo sư- Tiến sĩ ồng Đinh Văn Bình, đơs: Be krơi mờ phan ròng ndai sa nha chi, nha nhơ\t, biăp ndrờm gơtùi lơm mờ bè là sa kloh ngan. Ală bơta lơi gơdùh tàm ù là ờ go\ sa mờ ơm là ơm tàm hìu rơng. Be gơ ơm kis sàng goh ngan bè hơ\ den phan bơna dà toh be kung là uă ngan phan sa ờdo ờdă ai kòn bơnus in. Dà toh be ală sơ`io khà bơnah phan bơkah tơl pràn bơh gơ dê ndrờm uă rlau pơndrờm mờ dà toh kơnrồ mờ ndrờm bal mờ dà toh kòn bơnus dê. Dà toh be là phan sa bơkah tơl pràn kuơmàng kas mơda ngan ai kơnòm dềt in, ai cau kra mờ ai ală cau kòp tê jê să in. Tu\ do, phan bơna dà toh be bơh Việt Nam he dê geh uă tiah tăc cih yal là dà toh be mơya ngan ngồn dà toh be lơm gời 100% den là dùl êt ngan.

Sền gàr be kòn

Bơta geh ngan broă ròng be ai dà toh tàm Kon Tum pà go\, pah ngai dùl nơm be ai bơh 3 tus 3 li\t mờ nggùl dà toh. Kuơmàng kung geh sơl dùl nơm be ai tus 6 li\t dà toh dùl ngai. Mờ priă tăc tàm drà là bơh 70 rbô tus 100 rbô đong tàm dùl li\t dà toh be bè tu\ do, den cồng nha lơh sa cèng wơl ai cau ròng phan in là loh làng ngan. Tàm càr Kon Tum, nàng bơtàu tơngguh be dà toh, gơnoar ătbồ tiah do ai tơl bơta [ươn ai mpồl lơh sa kă bro in, ngan là bè ù tiah mờ sră nggal bơcri priă. Bè đah mpồl lơh sa kă bro geh kơnòl là “cau dong kờl” bơh cau lơh broă sa dê tàm broă bơtàu tơngguh mpồl be.

Tềng đăp măt, Công ty Cổ phần Phan lơh sơnơm mờ Phan sa Măng Đen neh lơh bal mờ cau lơh broă sa tàm kơnhoàl Kon Plong, Kon Rẫy tam rlau 100 lồ nhơ\t mờ tơngời ai tờm. Mpồl lơh sa kă bro geh kơnòl blơi phan sa tơn siam be in mờ gam rơhời tàm jàu kòn sơntìl, bơta chài ai cau lơh broă sa kă bro in nàng ròng uă be ai dà toh bơdìh mờ mpồl lơh sa kă bro. Thạc sĩ lơh sơnơm phan ròng bi Hoàng Như Thành, ătbồ Wàng ròng be dà toh Măng Đen, Công ty Cổ phần Phan lơh sơnơm mờ Phan sa Măng Đen, pà gi\t: Bol a` geh lơh gơlik geh phan ròng niam ngan mờ bơtàu tơngguh, lơh broă bal mờ làng bol cau lơh broă sa rề ơnàng ală anih, ală wàng ròng phan. Pơgồp bal nàng kờ` ai pà sơntìl, bơto pơlam bơta chài mờ blơi jơh phan lơh geh. Jơnau kờ` là nàng lơh gơlik phan bơna bơkah niam ngan ai cau ngui sa in.

Măy păt is dà toh be

 Tàm ală nam tus, càr Kon Tum geh jơnau kờ` bơtàu tơnguh mpồl be dà toh gơguh tus pơgăp 100 rbô nơm. Mờ cồng nha lơh sa neh geh đơs nền, broă ròng be ai dà toh là gùng dà pa tàm càr do mờ gam geh uă mpồl lơh sa kă bro kung bè cau lơh broă sa sền gròi bơcri priă.

            Cau cih Khoa Điềm- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến