Tiah sền gàr brê bơnơm Nà Hẩu mờ kờp jơh bă brê geh is rlau 16 rbô lồ ơm tàm ù tiah 4 xã: Nà Hẩu, Đại Sơn, Mò Vàng mờ Phong Dụ Thượng, kơnhoàl Văn Yên, càr Yên Bái. Tiah do geh brê geh is li la, uă ngan, cèng bơta tiơng pơn rơ is bơh ù tiah đah tô Việt Nam dê bal mờ uă jơi phan kis, chi che kuơmàng bè tờm chò nâu, dổi, trám, de, lát hoa, pơ mu… Tiah sền gàr brê bơnơm do kung là tiah ơm kis bơh mờr 72 jơi phan brê, 240 jơi sềm, mờr 50 jơi phan wìn, tàm hơ̆ geh uă jơi phan geh mat tàm sră Pơrhê Việt Nam mờ dunia bè be brê, krih, kuañ jù, vọoc jù bùh, kòp bồ dờng, me ka jut bơkàu, sềm brà phồng,..
Ơm tàm tiah tờm bơh tiah sền gàr dê, mờ rlau 4 rbô 500 lồ brê kuơmàng, xã Nà Hẩu geh rlau 460 hìu bơnhă làng bol kòn cau Mông ơm kis. Nàng sền gàr niam ală bă brê bơh yau, bơh jŏ, làng bol neh ai tơlik ală jơnau sồr bè broă sền gàr brê mờ geh ƀòn lơgar ki ngàm ngan. Dùl tàm khà hơ̆ là lam lơh ngan ngồn bơta pin dờn duh khoai brê. Tŭ do, broă do neh bơtàu tơnguh gơs Dơ̆ lơh yàng sa tềp brê Nà Hẩu di tàm bồ nam pa pah nam mờ uă bơhiàn lơh yàng krơi is, bè: pơ dơng phan duh khoai yàng brê, rac yàng hòi dan mờ yàng brê ai pà phan kuơ bơh brê, hòi dan mìu niam càl niam, chi che gơs niam, kàl lơh sa tơnhàu geh uă. Ồng Sùng A Xà, dùl nă làng bolơm tàm thôn Bản Tát, xã Nà Hẩu pà git: “Jat bơhiàn ờs mờng bơh cau Mông dê den bơh rài yau neh geh bơhìn duh khoai yàng brê. Pah nam, cau bơ jơu geh lơh yàng, rac yàng nàng sền gàr ală bă brê, sền gàr dà. Dilah cau lơi lơh tìs, mus kơl brê, kơl tờm chi dờng den rơp gơtìp kòp jê…”
Bơh bơhiàn bơh yau, bơta pin dờn ki ngàm, sền gàr brê; sền brê là hìu bal bơh ƀòn lơgar dê, bè hơ̆ den tàng thôn, ƀòn lơi tàm Nà Hẩu kung geh dùl bă brê ờ ai mus kơl, brê ndu gơn rơh. Bă brê do ơm tàm ù tiah niam ngan rlau jơh thôn dê, geh uă bơta tờm chi dờng kuơmàng ờ huan geh… Mờ ală jơnau sồr “ờ gơtùi lơh tìs”, den tàng brê sùm geh sền gàr niam mờ ală bă brê hơ̆ neh gơ gơs tiah sền gàr brê bơnơm. Bi Sùng A Chua, dùl nă klau pơnu kơnòm să tàm xã Nà Hẩu pà git: “Bơh dơ̆ lơh yàng duh khoai yàng brê, bol oh geh ồng mò, mè bèp bơto tơngkah pal sền gàr brê gơ in niam mờ ờ dŏ di mus kơl brê nàng rơcang sơndră gơtìp klàr ù, tơrlah ù… Bơh hơ̆ nàng brê gơ gơs là tiah ơm kis bơh xã dê jơh bal tềng đap mat mờ tơnơ̆ do tai”.
Bè đah gah lơh broă geh gơnoar là Hạt Kiểm lâm Văn Yên, Mpồl atbồ Tiah sền gàr brê bơnơm Nà Hẩu neh jơh nùs pơgồp bal mờ gơnoar atbồ xã bơyai lơh jàu ơpah atbồ, sền gàr rlau 3 rbô 700 lồ brê geh is kuơmàng ai mpồl bơtiàn ală thôn tàm kơnhoàl in nàng làng bol in geh dờp kuơ bơh broă tơm priă sền gàr tiah ơm kis brê. Xã kung neh lơh ală mpồl sền gàr mờ rơcang sơndră ồs sa brê. Bal mờ hơ̆ là sơlơ tơnguh broă mblàng yal, bơto bơtê làng bol; bơyai lơh ai làng bol in kĭ sền gàr, rơcang sơndră ồs sa brê; lơh glài kràñ ală broă lơh tìs…
Ồng Vũ Minh Phúc, Kwang atbồ Hạt Kiểm lâm Văn Yên, càr Yên Bái pà git: “Bol hi git nền mpồl bơtiàn làng bol ơm kis, làng bol tus bal tàm broă atbồ, sền gàr brê là mat, là tồr, là cau gròi sền, là cau dong mpồl kiểm lâm git gŏ, lơh glài di tŭ ală broă lơh tìs. Bè hơ̆ den tàng tàm ală nam do mờ tơngai tus, bol hi pơn jat tai tìp mat tơm boh bơr mờ mpồl bơtiàn làng bol ơm kis, iat jơnau đơs bơh kâp hơ đơm, bơh hơ̆ lơh ală broă lơh, broă rơndap lơh dipal, nàng lơh bè lơi sền gàr niam bă brê gam geh tŭ do, kơryan tus khà lơyah ngan rlau jơh ală broă lơh tìs”.
Bơta ki ngàm, sền gàr brê mờ bơta jơh nùs jơh tồr bơh làng bol ơm kis bơh jŏ tàm ƀòn lơgar dê; bal mờ bơta lơh ngan bơh gah lơh broă geh gơnoar dê, ală bă brê bơh yau, brê kuơmàng tàm tiah tờm bơh Tiah sền gàr brê bơnơm Nà Hẩu dê bè hơ̆ mờ dờng ơning ơnàng jat nam nhai. Nàng bơh hơ̆, làng bol geh sền gàr, rài kis rơhời geh tơnguh niam mờ rlau mờ hơ̆ tai là neh, gam ai Nà Hẩu gơ gơs là anih tus niam ngan ai nac nhơl chờ rềp ngài kờñ nhơl chờ sền git in.
Viết bình luận