Ală ngai do, tŭ sầu riêng, măng kụt, chôm chôm dum uă tàm mìr, Khánh Sơn là ù tiah kơh bơnơm tiah đah mat tơngai mut càr Khánh Hòa dê gơ gơs duh hồl ngan wă rò nac lòt nhơl. Tơl mpồl cau jòi tus Khánh Sơn nàng rơ hềp nhơm trồ tiah niam, sa plai chi tàm suơn mờ prài bồ tơngoh tàm ù tiah kơh bơnơm. Nac lòt nhơl ờ mìng sa plai chi mờ gam geh sền lơh piang prùh tàm ding đơr kềng bơnhă ồs, geh trăm să tàm hiòng dà croh Tà Gụ sàng goh, halà lòt tàm gơl gùng kuèl Tà Giang bềng mhual glòm. Ală homestay kềng dòr bơnơm, sap cing, sap đờng lŭ mpong ntas tàm mang sing ồs lơh sàl, lam nac lòt nhơl rê mờ ù tiah brê bơnơm bè ờs mờ rài kis bơh jŏ tàm ƀòn lơgar bềng bơta niam chài. Bi Nguyễn Thế Cường bơh sàh Như Quỳnh, càr Hưng Yên dơ̆ sơn rờp tus Khánh Sơn đơs: “Tus ndo sền gŏ trồ tiah lơngờm ngan. Klo ngai geh tơngai mơya ờ duh rơ ồl, tus trồ mho den lơngờm wơl, niam ngan. Tàm do, nhơm kis mrềt lơngờm, ờ geh thul kơmbuh bơh broă lơh mờ măi mok dê. Plai chi den ờ kas, bơkah tai, ngan là sầu riêng, giă tac lơyah rlau uă dơ̆ pơndrờm mờ Hà Nội, ùr bơklau añ blơi sa gŏ lơngồt bơkah ngan”.

Ờ mìng is Khánh Sơn, uă tiah kơh bơnơm jơnhua bơh càr Khánh Hoà dê kung gam bơtàu tơnguh lòt nhơl mpồl bơtiàn jat gùng dà kơ̆ kơlkap jŏ jòng sùm. Tàm ù tiah kơnhoàl Khánh Vĩnh yau, làng bol neh lam lơh ală tour lòt sền ñrùh dà Yang Bay, brê Giang Ly, jòi git bè niam chài kòn cau Rơglài dê, lơh phan mòn mờ tê, tàñ ồi kòn cau. Ală bơta sền git bulah dềt mơta song ngan, lơh gơlik bơta đềt mềr mờ nac lòt nhơl. Bơtàu tơnguh broă lơh sa suơn sre gơ jat bal mờ sền gàr tiah ơm kis brê bơnơm; bơtàu tơnguh ală broă lơh lòt nhơl mpồl bơtiàn gơ jat bal mờ prap gàr niam chài jơi bơtiàn dồ êt nă cau là ală broă rơndap lơh gam geh Đảng ƀộ ală sàh tiah kơh bơnơm tơmut tàm jơnau rơcang cih jơnau yal cíñ trị yal pơrjum dờng Đảng ƀộ dơ̆ 1 in. Mò Cao Thị Ngọc Thanh, Củ tịc Anih duh broă Làng bol sàh Khánh Vĩnh pà git, tơngai lơh broă rơp tơrgùm ai geh broă lơh làng bol in, rơp sền gròi tus broă bơto broă lơh gơ jat bal mờ dong kờl ală broă lơh sa bè ròng phan, tac bro broă drơng ala, mờ ngan là bơtàu tơnguh lòt nhơl mpồl bơtiàn gơ jat bal mờ niam chài bơh jŏ tàm do: “Sàh sùm wèt tus broă dong kờl làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau dồ bă kơ̆ kơljap jŏ jòng sùm. Tŭ do, geh broă lơh bơtàu tơnguh lòt nhơl mpồl bơtiàn gơ jat bal mờ prap gàr bơta niam chài krơi is, bơtàu tơnguh broă lơh sa suơn sre kơ̆ kơljap jŏ jòng sùm. Do kung là broă lơh sa nàng tam gơl broă lơh sa hìu bơnhă, nàng kờñ dong làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau lik klàs rƀah kơ̆ kơljap sùm”.

Nàng lòt nhơl mpồl bơtiàn tiah kơh bơnơm ngan ngồn “Tơlir” mờ kơ̆ kơljap, kờñ pal sơn đờm bơh broă lơh sa – ngui sa đềt mềr mờ tiah ơm kis. Ală sàh tiah kơh bơnơm bơh càr Khánh Hoà dê pơlam làng bol tam chi sa plai jat gùng dà hữu kơ, tơrmù ƀà ngui sơnơm hoá họk, mờ kung sồr sac rơ wah sồ siă tàm suơn, ờ ngui kơldung ni-lông. Phó giáo sư – Tiến sìh ồng Lê Chí Công, Lam bồ Gah lòt nhơl – Hìu bơsram Đại họk Nha Trang pà git: ală broă lơh lòt nhơl mpồl bơtiàn jat gùng dà kơ̆ kơljap jŏ jòng sùm neh geh bơt bơtàu, rơndap ù tiah lơh anih ơm rlô, lơh wơl ù tiah niam chài bơh jŏ nàng gàr nac lòt nhơl ơm wơl: “Bơtàu tơnguh broă lơh sa suơn sre tơlir, phan hữu kơ. Do là ală bơta rơndap tap sèng gơs dùl phan bơna lòt nhơl kơ̆ kơljap. Kờñ lơh lòt nhơl tơlir den pal lơh gơlik ală phan bơna tơlir, mpồl bơtiàn kung pal git wă tơlir, bơh ờ huan ngui kơldung ni lông tus tơrmù lơyah ngan rlau jơh ngui sơnơm sền gàr phan tam. Hơ̆ kung là ală broă lơh mùl màl nàng bơt bơtàu broă lơh sa suơn sre tơlir, wèt tus phan bơna lòt nhơl đềt mềr mờ tiah ơm kis”.

Tơnơ̆ tŭ tơrgùm dùl càr Khánh Hoà mờ Ninh Thuận, càr Khánh Hòa pa geh ù tiah bơtàu tơnguh lòt nhơl mpồl bơtiàn geh rề ơnàng. Bơta tàm tơrbŏ bal đah ală tiah kơh bơnơm bè Khánh Sơn – Bác Ái lơh gơlik ală anih tus niam ngan, cèng bơta is ồn bơh ù tiah bơh jŏ tàm do dê. Bơh ală suơn tam sầu riêng tàm Khánh Sơn, nac lòt nhơl gơtùi rê hờ Bác Ái nàng gơ rờm bal mờ niam chài kòn cau Prum, sĕ còp ƀòn mòn phan ù buh Bàu Trúc, ƀòn tàñ phan Mỹ Nghiệp halà lòt sền broă pik ño, pik táo tàm Ninh Hải, cùp rùp mờ mpồl be làt tàm ƀlàng nhơt tơlir tàm Ninh Phước. Do ờ mìng là ală anih lòt nhơl mờ gam là rùp pơrya bè broă sền gàr ù tiah brê bơnơm mờ niam chài tàm bơta bơtàu tơnguh. Ồng Lê Văn Hoa, Phó Kwang lam bồ Sờh Niam chài – Tàp pràn să jan mờ Lòt nhơl càr Khánh Hoà pà git: “Kờñ pal sơlơ tơnguh tai mblàng yal, yal tơnggit bơta kuơ niam chài kòn cau gơ jat bal mờ bơtàu tơnguh lòt nhơl. Dilah tàm tơrbŏ bal Khánh Sơn mờ Bác Ái nàng bal mờ gơp pwogồp bal lam lơh tai uă broă lơh. He kung gơtùi bơsram càr Ninh Thuận yau, khi neh lơh niam ngan broă pơgồp bal phan lơh gơs bơh suơn sre mờ lòt nhơl mờ niam chài kòn cau. Jat tàm broă lơh hơ̆, he gơtùi lơh rề ală broă lơh tus ală tiah làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau, tiah kơh bơnơm ndai bơh càr Khánh Hòa pa dê”.

Lòt nhơl tơlir tàm tiah kơh bơnơm càr Khánh Hòa gam gơ gơs là broă lơh sa ai làng bol in, là ù tiah tàm tơrbŏ bal đah prap gàr niam chài, sền gàr tiah ơm kis, bơtàu tơnguh lơh sa. Hơ̆ kung là broă nàng ală ù tiah kơh bơnơm đah jum tàm gùl lơgar brồ să tus drà lòt nhơl dờng mờ bơta is ồn, niam chài mờ bơta kờñ nac lòt nhơl.