Dùl mang ngai sơn rờp kàl mrềt dê, tơnơ̆ ală ngai pik kơphe glar bòl mơya bềng bơta chờ hờp, bàr pe nă làng bol ƀòn Ia Nueng bơ tòm tơrgùm tàm hìu ồng Hmrik dê. Đơs ñŏ chờ hờp kềng ală ly dà ce, ly dà kơphe mờng kwèng, ồng tam pà bal mờ làng bol tàm ƀòn tài mìu càl, pik tơnhàu kal ke, hòi jà tơl nă cau pơnđơl pik kơphe di khà dum nàng gàr bơta niam. Gơ wèt mờ bi Thiên, dùl nă cau tàm ƀòn, ală jơnau tam pà, ală jơnau bơto tơngkah bơh ồng Hmrik dê ờ di là jơnau lùp làp bè ờs mờ là jơnau bơsram nàng lơh geh cồng nha. Nđờ nam lài, tŭ ùr bơklau bi Thiên gam rƀah, bi Thiên kờñ huĭ bơta jơgloh rƀah mờ drăp tơrnờm den ồng Hmrik neh tus tàm hìu, bơto bi in bơta chài ròng kơnrồ, bơta chài tam kơphe, pơlam lòt càn priă dong kờl mpồl bơtiàn. Ală jơnau bơto tơngkah, ală bơta dong kờl hơ̆ neh dong bi tam gơl.
Tŭ do, hìu bơnhă bi neh geh mpồl kơnrồ mờr 20 nơm pràn kơldang, geh suơn kơphe 2 lồ ai priă jền lơh geh sùm. Bi Thiên yal: “Geh ồng Hmrik dong kờl, să tờm añ pơnđơl pràn, lơh ngan bơsram bơh ồng, nàng ngui bơta chài măi mok, tam kơphe, tam kòi, ròng phan 4 jơng, iar ada, bơh hơ̆ rài kis hìu bơnhă añ dê rơhời bơtàu tơnguh”.
Jơnau yal bơh bi Thiên dê mìng là dùl tàm ală hìu bơnhă geh ồng Hmrik tề lam, dong kờl mờ tơnguh niam rài kis. Bi Ksor H’Chiêm, kwang bàng Mặt trận bơh ƀòn dê pà git, Ia Nueng geh git tus là dùl tàm ală ƀòn bơtàu tơnguh, ring lơngai, tam klac bal, bềng lìu bơta niam chài, geh dùl bơnah kuơmàng là ală tềl ngềt ngơt bơh ồng Hmrik dê. Ồng rơpua ală bơta tam lah, ală bơta tam pìt tam phà tŭ mìng pa rơp gơlik geh; tus tơl hìu nàng tam pà bal kal ke mờ jòi gùng dà dong kờl; sền gàr bơhiàn bơh yau, sền gàr bơta kuơ mpồl bơtiàn… broă lơi kung gơ gơs krơh niam ai cau kơnòm să tàm ƀòn in bơsram đòm jat. Bi Ksor H’Chiêm yal: “Ồng đơs jơnau lơi là làng bol iat jơnau hơ̆. Ồng ring bal ngan, bơsong tơl broă geh gùng geh dà, cau lơi tìs den kung gŏ gơ lơh nggờc mờ git wờl să. Kơnờm bơngă pin dờn bơh ồng dê mờ broă lơi kal ke kung gơ gơs ƀuơn, kung geh bơsong sơrbac mhar. Ồng lơh ƀòn bol hi gơguh jak rlau. Ồng ờ mìng bơto tơngkah kòn sau sền gàr bơhiàn bơh yau mờ gam tơngkah khi pal kis gơguh jak, tam klac bal”.
Nam do neh 77 sơnam, să jan geh uă tŭ ờ gam pràn bè lài do tai, mơya pah tŭ tàm ƀòn geh broă, pơrjum, lơh chờ, tơrña bơsong broă, hòi jà làng bol, ồng Hmrik kung gam lam lài sùm. Ồng Hmrik yal, làng bol tàm ƀòn pin dờn, pồ lơh kra ƀòn den pal sùm lơh ngan, pơnđơl pràn nàng dipal mờ bơta pin dờn, bơta kờñ gơboh làng bol dê. Bulah neh dờng sơnam, ồng kung gam lơh ngan bơsram, cih dờp ală jơnau git wă pa, ală mờng chài pa tàm broă lơh sa. Bal mờ broă lơh sa suơn sre, ròng phan ờs mờng, ƀòn Ia Nueng gam sơn đờm gùng lơh lòt nhơl mpồl bơtiàn, wèt tus bơtàu tơnguh lơh sa lòt nhơl broă drơng ala. Broă lơh sa pa kờñ pal geh rơcang wil tơl, ồng Hmrik lam bàr pe nă kòn sau tàm ƀòn lòt tus Kon Tum, Dăk Lăk, hơ̆ sồng kờp dŭ lòt tus ală càr tiah đah tô mat tơngai mut dà lơgar nàng bơsram bơta chài lơh broă do.
Rài kis geh uă tam gơl, mờ ồng Hmrik sùm tơngkah kòn sau, rài kis bơtàu tơnguh rlau là kơnờm geh bơta sền gròi bơh Đảng, Dà lơgar dê bal mờ uă broă lơh dong kờl lời is ai tiah làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau in; gùng lòt geh pờ ơnàng, dà sàng geh lam rê, dong kờl lơh sa ngai sơlơ ngan ngồn. Den tàng, làng bol pal sùm lơh jat niam ală jơnau lơh nền, gùng dà broă lơh, adat boh lam bơh Đảng mờ Dà lơgar dê. Ồng Hmrik yal: “Mờ gơnoar broă là cau kra ƀòn den he pal sùm lơh ngan lòt bal mờ Dà lơgar, mờ gơnoar atbồ ƀòn lơgar nàng lam sồr, mblàng yal làng bol pơnđơl lơh sa, lơh broă nàng bơt bơtàu rài kis gơguh jak, sền gàr bơta niam chài bơh yau kòn cau dê. Sền làng bol hờm ram, añ chờ hờp ngan. Gam pràn den añ rơp gam tă pơgồp ai ƀòn lơgar, ai sàh in”.
Mò R’Cơm H’Myư, Phó Củ tịc Anih duh broă Mặt trận Dà lơgar Việt Nam sàh Biển Hồ, càr Gia Lai pà git, ồng Hmrik là krơh àng bè nùs nhơm, rài kis, bơta geh kơnòl mờ mpồl bơtiàn. Ờ mìng ƀòn Ia Nueng, mờ làng bol ală ƀòn tàm sàh Biển Hồ ndrờm ki ngàm ồng. Ală dơ̆ hòi jà, mblàng yal bơh sàh dê kơnờm geh ồng mờ gơ gơs ƀuơn ƀuài, geh cồng nha uă rlau. Mò R’Cơm H’myư đơs: “Bơta gơ rềng bơh ồng Hmrik dê là dờng ngan, gơ rề tus uă rơnàng, ngan là ală bơyô kơnòm să, rơnàng ơruh pơnu, mpồl mờ ồng sùm lời uă ngan bơta sền gròi. Ồng bơto khi kis pal git duh rơngòt, sang tĕ ală mờng kwèng ờ niam, sền gròi broă lơh sa mờ sền gàr niam chài kòn cau Jarai tàm rài kis pa. Bơh hơ̆, pơgồp bơnah bơt bơtàu rài kis niam chài, gơguh jak, hờm ram mờ gơboh gơbài”.
Pơn dềt să, rềp mềr mơya geh bơta gơ rề pràn ngan… hơ̆ là bơta ƀuơn sền gŏ tàm ồng Hmrik mờ uă cau kra ƀòn ndai tàm càr Gia Lai. Khi là bơta kơldìng nùs nhơm ai ală rơnàng tàm ƀòn Ia Nueng mờ ală ƀòn kòn cau Jarai, Bahnar tàm gùt càr in. Tàm nùs làng bol dê khi sùm là sơm pòl ồs sền gàr niam chài, tàm tơrbŏ bal ƀòn lơgar, gơ rề rài kis niam, tam klac bal, lơh ngan brồ guh nàng ƀòn lơgar in ngai sơlơ hờm ram mờ bơtàu tơnguh.
Viết bình luận