Niam bơnĕ broă Lơh yàng răc dan kờñ geh bơta lơngăp lơngai kòn cau Prum càr Bình Thuận dê
Thứ bảy, 07:43, 21/10/2023 Cau mblàng Ndong Brawl/cau cih: Đoàn Sỹ VOV Ƀòn dờng Hồ Chí  Minh Cau mblàng Ndong Brawl/cau cih: Đoàn Sỹ VOV Ƀòn dờng Hồ Chí Minh
VOV4.K’Ho- Làng bol kòn cau Prum kis tàm càr Bình Thuận geh uă broă lơh yàng tàm rài kis. Tơl broă lơh yàng geh cèng bơta krơi is, mờ Lơh yàng Răc dan (dà kòn cau Prum đơs là Palaw sah) bơh làng bol kòn cau Prum kis tàm kơnhoàl Tuy Phong lơh là dùl broă lơh yàng geh ai tơngŏ niam. Lơh yàng geh bơyai lơh tềng mpồng dà lềng gơwèt xã Phước Thể, kơnhoàl Tuy Phong. Bơta niam bơh broă Lơh yàng do dê là broă geh tơrgùm jơh đah bàr gah jăt yàng bơh là Bàlamôn mờ gah jăt yàng Islam Bà Ni tus bal lơh yàng.

Tàm 7 nam dùl dơ̆, jăt bơhiàn ờs mờng dê, kòn cau Prum kis tàm kơnhoàl Tuy Phong, càr Bình Thuận geh bơyai lơh Yàng răc dan kờñ geh bơta lơngăp lơngai. Do geh sền là broă lơh yàng kwơ màng ngan gơwèt mờ làng bol kòn cau Prum dê. Cau kơ đơng yàng Thường Xuân Hữu, Củ tịc Mpồl duh broă cau kơ đơng yàng Bàlamôn càr Bình Thuận pà git: “Lơh yàng do 7 nam geh bơyai lơh 1 dơ̆. Lài do tài broă lơh sa gơtìp kal ke den tàng làng bol ờ bơyai lơh yàng do, tus nam 2023 do hơ̆ sồng geh bơyai lơh wơl Lơh yàng răc dan kờñ geh bơta lơngăp lơngai tềng mpồng dà lềng do. Lơh yàng do dờng ngan, ờ di ƀuơn geh lơh. Nàng lơh geh broă lơh yàng do pal geh tơl ală cau kơ đơng yàng kòn cau Prum dê bè Bàlamôn mờ cau Prum jăt yàng Islam Bà Ni pơgồp bal lơh, tam klăc bal, ring bal hơ̆ sồng ai geh ngai, nhai bơyai lơh bal”.

Jăt bơhiàn ờs mờng, Lơh yàng Răc dan kờñ geh bơta lơngăp lơngai geh bơyai lơh tàm 2 ngai. Tơl gah jăt yàng geh lơh 1 nơm jơnang is mờ lơh yàng jăt broă lơh gah jăt yàng bơh tơl gah dê, mơya kung gam lơh jăt bơta rơndăp tăp sèng sơl, tềng đăp mờ broă đơng lam bơh ală cau kơ đơng yàng dê.

Lơh yàng Răc dan kờñ geh bơta lơngăp lơngai sơn đờm lơh mờ broă ală cau kơ đơng yàng Cau Prum Bàlamôn lơh yàng tống ôn, lơh kloh gùt dar ù tiah bơyai lơh yàng, nàng ting bơtrơh ală bơta ờ niam, cèng geh bơta niam bơnĕ, lơngăp lơngai ai broă lơh yàng in. Pơn jăt mờ hơ̆, cau kơ đơng yàng cau Prum Bàlamôn răc dan nàng hòi jà yàng tus sền bè broă rơwah anih nàng bơyai lơh chờ kung bè broă tài geh bơta lơi nàng bơyai lơh yàng do. Tơn jơh jơnau răc dan den tus ală cau kơ đơng yàng tàm tơl gah jăt yàng bơyai lơh ală broă lơh yàng krơi is bơh ală gah jăt yàng dê. Jơh ală broă lơh yàng ndrờm wèt tus mờ broă làng bol răc dan kờñ geh bơta pràn kơl dang să jan, răc dan kờñ geh mìu nhàc niam, kàl lơh sa geh tơnhào uă, cau lơh ka tàm dà lềng iang nùs lơh ka.

Kòn cau Prum sền Lơh yàng Răc dan kờñ geh bơta lơngăp lơngai là kwơ màng ngan. Lài do, jơh ală ƀòn kòn cau Prum ndrờm bơyai lơh, tàm hơ̆ uă ngan là ală ƀòn kis rềp mờ dà lềng. Ală làng bol đơs là, mò pàng lài do bơh kòn cau Prum dê kung kis mờ broă lơh ka ngài tàm dà lềng. Lơh Yàng răc dan kờñ geh bơta lơngăp lơngai geh bơyai lơh tềng anih mpồng dà lềng kung là nàng kah tus ồng pàng lài do mờ răc dan kờñ geh tìp bơta bơtoah, lơh sa geh cồng nha uă. Phó Giáo sư, Tiến sĩ ồng Thành Phần, Kwang atbồ Anih tờm kơlôi sơnơng Việt Nam mờ Đông Nam Á lài do pà git: “Lơh yàng Răc dan kờñ geh bơta lơngăp lơngai do geh bơh rài yau, ƀòn kòn cau Prum lơi kung geh bơyai lơh jơh (ƀòn kòn cau Prum kis tàm Parang, Parik, Kraong, Pajai) mơya rơhời tơnơ̆ do gơtìp roh ờ geh bơyai lơh tai, mìng gam geh ală ƀòn kòn cau Prum tàm tiah kơnhoàl Tuy Phong gam geh bơyai lơh. Lơh yàng Răc dan kờñ geh bơta lơngăp lơngai geh bơyai lơh tơn tềng mpồng dà lềng (anih dà dờng lik tus dà lềng). Jơnau kờñ lơh yàng do nàng ai geh dà lơgar lơngăp lơngai, làng bol pràn kơl dang, mìu niam, nhàc niam, kàl lơh sa geh tơnhào uă. Lơh yàng do geh kwơ màng ngan, geh ai tơngŏ nùs nhơm tam klăc bal đah bàr gah jăt yàng Bàlamôn mờ đah jăt yàng Islam Bàni dê”.

Ờ chờ bè Lơh chờ Katê ha là Ramưwan dê, mơya Lơh yàng Răc dan kờñ geh bơta lơngăp lơngai geh gơrềng uă ngan bè nùs nhơm tàm mpồl bơtiàn kòn cau Prum dê is tàm kơnhoàl, pơgồp bal tàm broă tam klăc bal đah bàr gah jăt yàng tàm mpồl bơtiàn kòn cau Prum. Lŏ Thường Thị Mỹ, kis tàm thôn Lạc Tri, xã Phú Lạc, kơnhoàl Tuy Phong pà git: “Tus mờ broă lơh yàng do añ gŏ nùs nhơm chờ hờp ngan. Bơh broă lơh yàng do, geh prăp gàr bơhiàn ờs mờng bơh kòn cau Prum dê nàng ală rơnàng tơnơ̆ do ing git. Kòn cau Prum kis tàm do geh jăt bàr đah jăt yàng, dùl đah là Bàni mờ dùl đah là Bàlamôn mờ tơrgùm bal nàng bơyai lơh dùl broă lơh yàng pal đơs ngan là niam ngan”.

Kòn cau Prum kis tàm kơnhoàl Tuy Phong geh rơlao 2 rơbô hìu mờ rơlao 10 rơbô nă làng bol. Tàm ală nam do, bal mờ broă sền gròi bơh Đảng, Dà lơgar, rài kis bơh làng bol kòn cau Prum tàm kơnhoàl Tuy Phong, càr Bình Thuận geh gơguh uă tàm jơh ală gah lơh sa, bơta niam chài, mpồl bơtiàn.

Broă bơyai lơh Yàng Răc dan kờñ geh bơta lơngăp lơngai ờ mìng lơh nàng ting bơtrơh jơh ală bơta ờ niam, ală bơta rềs àr tàm rài kis pah ngai, ală bơta lơh gơlik ờ niam tus mờ kòn bơnus mờ gam là ală jơnau răc dan nàng geh bơta lơngăp lơngai pràn kơl dang tus mờ kòn bơnus, mìu niam, nhàc niam nàng kàl lơh sa geh cồng nha uă. Tàm hơ̆ uă ngan là broă tơrgùm bal, tam klăc bal, ring bal đah bàr gah jăt yàng tàm mpồl bơtiàn kòn cau Prum dê. Bơh tŭ hơ̆, lơh geh nùs nhơm tam klăc bal đah ală ƀòn kòn cau Prum dê uă rơlao tai.

Cau mblàng Ndong Brawl/cau cih: Đoàn Sỹ VOV Ƀòn dờng Hồ Chí Minh

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC