Tâm rnôk tâm lơh Tây Nguyên năm 1975, ăp rmôt tơm bah nơm hŏ ƀư nau tâm lơh săk tam, ƀư phung rlăng rgum tât Kon Tum ndrel Pleiku, tâm rnôk nê ntrong lơh bah nơm lah Buôn Ma Thuột. Lơ 10/3/1975, tâm rnôk ăp rmôt tơm bah nơm pơk hvi nau tâm lơh ta Buôn Ma Thuột, ngăch ƀư rai phung rlăng. Nkre lah, Sư đoàn 10 ndrel Sư đoàn 230 lơh tâm trong 14, koh trong hăn kơl an tă bah pleiku, ƀư kol ntŭk tâm lơh Buôn Ma Thuột. Tă râng tâm lơh kăl e, Thiếu tá Phạm Văn Tốn, Kruanh Chính trị Trung đoàn Pháo binh 54, Sư đoàn 320 nkah tay:

‘Lơ 8 rtoh phao, lơh in dơi Cẩm Ga (rnôk aơ tâm nkuăl Chư Sê) ri rnôk nê ăp ntŭk kŏ lơh tĭng. Tĭng nau rđau tă bah ba lơ, pháp binh hên hôm gŭ du ntŭk gay kâp rmôt tahen Quân đoàn 2 tât kơl an ân Buôn Ma Thuột ri mra tâm lơh dơm”.

Buôn Ma Thuột mô hôm dơi, nau njrăng rdâng bah Tây Nguyên geh n’glưh. N’gâng kan kơl mbơh nchră nau ân tahen Việt Nam Cộng hoà đă rhuăt tahen tă bah Gia Lai, Kon Tum tĭng trong 7 (rnôk aơ Quốc lộ 25) tât Phú Yên, yơn aơ lah nau tih trong. Ăp rmôt tahen bah nơm lơh dăng, lơh mro tâm trong 7, ƀư phung rlăng mô hôm dăng, âk rbăn tahen geh nơm nkhĭt ndrel nhŭp têh. Nau hăn nchuăt du ngăch jêng nau khuch, nkah nau n’glưh lĕ bah ntŭk phung rlăng tâm Tây Nguyên. Lơ 17/3/1975 tahen nơm lăp tât Pleiku, rklaih Gia Lai. Đại tá Nguyễn Vị Hợi, tahen jănh dăng kăl e, nkoch:

‘Lơ 17 ndrel 18/3, Quân đoàn 2 bah phung rlăng rhuăt luh tâm trong 7, yơn mô di lah nchuăt du. Yơn geh hên lơh, rdâng, ri ma mô dơi n’hao ƀư tay. Lơ 18/3, phung rlăng joi trong gay ma rhuăt du, ri rnôk nê mơ nkoch lah nchuăt du nde”.

Lơ 26/3/1975, ăp rmôt tơm bah nau râng rklaih Tây Nguyên geh ndâk ƀư jêng Quân đoàn 3 (Binh đoàn Tây Nguyên) lŏ lơh tât đồng bằng. Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, rđau kan Quân đoàn 3 mbơh:

‘Nau khlay bah nau tâm lơh bah Tây Nguyên lah geh nau ntơm ndâk luh bah Quân đoàn 3. Rnôk tahen dôl lăp tât Trung Trung Bộ, Bộ Chính trị ntrŭnh nau rnôk nê hŏ tât, ndâk nkre du rmôt ƀư tơm, ân dăng gay ndrel ma Quân đoàn 1, Quân đoàn 2, Quân đoàn 4 gay nchrăp ân rklaih Sài Gòn’.

Rlet rlau 50 năm, Quân đoàn 3-Binh đoàn Tây Nguyên lŏ têh dăng, hun hao jêng trong nâp, blau, mra tâm lơh tâm ăp nau tât. Dŭt năm 2024, Quân đoàn 3 ndrel Quân đoàn 4 ƀư dơi jêng Quân đoàn 34, nkah nau hun hao tâm nau dăng janh ơm.

            Di nkah 50 năm nar rklaih dơi bah Buôn Ma Thuột, rklaih n’gor Dak Lak, mhe rlau kŏ geh nau tâm mâp cán bộ, nau nti kơl an nau râng ndâk ntŭk kan ntĭm nti cách mạng ta Dak Lak rnôk tâm lơh mprơ Mỹ ndrel jêh lôch rklaih.

            Tâm rnôk mâp, ăp ntoh măt ndrel nkah ăp năm râng tâm lơh, ngăn lah rnôk geh dơi ndrel bah kơi nar rklaih đăp mpăn. Nkoch tât nau rhơn, nuih n’hâm jêh rnôk mâp nai ntĭm nti, đồng chí, nŭih pah kan nsum; nkah tât ăp tahen nơm lĕ khĭt. Wa Hà Ngọc Đào, Kruanh Ban liên lạc nai ntĭm nti ơm, Dak Lak mbơh: aơ lah nau kan ueh di nkah 50 năm dơi rklaih Buôn Ma Thuột; lah rnôk tâm mâp gay nkah nau ơm ndrel nkah ăp rơh nai ntĭm geh âk nau rgop ân nau hun hao n’gor Dak Lak:

            “Nau tâm mâp aơ 50 năm mơ geh du tŏ đah rnoh tŏng bơi tât 100 nŭih ri rhơn ngăn. Âk oh, nô gŭ ngai, ngai ma rhiăng km kŏ tât ta aơ gay ma tâm mâp đồng chí, nŭih kan nsum nơm, nkoch nau mĭn tâm nuih n’hâm nơm tâm rnôk tâm lơh ndrel kŏ kơt lah jêh rnôk rklaih tât rnôk aơ, ntơm ăp nar bôk năp ntrơn ntơm nau ntĭm nti tâm nkuăl geh phung rlăng jêng nau kan ntĭm nti cách mạng ri âk nau jêr ngăn. Nuih n’hâm bah khân păng têh ngăn gay dơi geh kơt nar aơ, ntơm bah nau ntĭm nti hôm nse tât rnôk aơ lŏ ndơn ƀư tay ndrel hun hao”.

            Tâm rnôk tâm lơh mprơ Mỹ kơl an neh dak, geh 45 cán bộ, nai nti hăn B geh rgum, kơl an ân ntŭk kan ntĭm nti Dak Lak. Ăp nai ntĭm nti nkre ndâk, ntĭm nti, nkre râng nau kan tuch tăm ndrel tâm lơh, mât ntŭk ân tât nar geh rkaih đăp mpăn. Khay 8 năm 1975, Ty Giáo dục n’gor Dak Lak geh ndâk, ăp cán bộ, nai ntĭm lŏ mât, râng ndâk ân ntŭk kan ntĭm nti tâm nkuăl tât rnôk rlu ranh. Aơ lah rmôt kan tơm, rgop nau dơi an hun hao bah ntŭk kan ntĭm nti Dak Lak ntơm bah ăp nar bôk năp rklaih đăp mpăn tât rnôk aơ./.