VOV Tây Nguyên 30 năm rdâk njêng n’hanh hun hao, Pơk ƀoh nău ngơi Rnoi mpôl đê̆ 30 năm ăp tŏng bêng nău nkah ndray. Ntơm bah nău ngơi Rđe lor bôk năp dơi pơk ƀoh …năm 1994, tât aƀaơ, VOV Tây Nguyên hŏ nchih rblang, pơk ƀoh 6 ntil nău ngơi: Rđe, Jarai, Bahnar, Xơ Đăng, K’Ho n’hanh Bu Nong. Ndrel đah ăp nău mhe lư tâm dak n’hanh dak bah dih, hôm geh nkô̆ way nkoch, nău mpât mprơ rong êng an ƀon lan ăp rnoi mpôl đê̆ đŏng. Du njăr trong jong 30 năm nê, mô gĭt dah âk nău nkah jru đah ăp rơh kơn nuĭh ƀư pơk ƀoh nău ngơi rnoi mpôl đê̆ ta Tây Nguyên.

          Ăp nar “Manh gŭ nde sa”

          N’hao êng săk lah nău ngơi rnoi mpôl đê̆ lor bôk năp bah Radio nău ngơi Việt Nam dơi pơk ƀoh ta nkual Tây Nguyên ntơm bah lôch nar neh dak dơn ngoăy, ăp nuĭh ƀư nchih rblang nău ngơi Rđe “geh ndơ” gay nkoch mpeh ăp “công nghệ” n’hanh rêng ƀư pơk ƀoh nău ngơi “dŭt khuch ơm”. Wa Y Khem Niê aƀaơ mpeh ăp nuĭh hŏ dŭt jŏ ơm (lăp pah kan ta nhih pah kan ntơm bah năm 1994) nkoch tay: Lôch rnôk Nhih pah kan way gŭ kan ta Tây Nguyên dơi njêng, drăp ndơ ntŭk ntô mô hŏ geh du ntil ndơ, nhih pah kan ri manh ƀư bah nhih pah kan Vườn quốc gia Yook Đôn ƀơch rgơm (60 Nguyễn Chí Thanh, aƀaơ lah trong Nguyễn Tất Thành).

Nău pơk ƀoh nău ngơi ân nơm geh manh Radio ƀoh rup ƀoh ngơi n’gor Dak Lak. Nău mhe lư n’hanh pơk ƀoh nău ngơi (Yuăn) dơi rmôt phóng viên nchih n’hanh rgum bah ăp báo Trung ương n’hanh n’gor (báo lha) lôch nê njŭn an rmôt rblang nchih ma ti mang mô lah choh ma máy lŭk kŭk tâm ban ma djăr chôk. Lôch rblang, ăp nuĭh răk hôm ncho ndeh wah jâng lơn drơn hăn tât Radio ƀoh rup ƀoh ngơi n’gor Dak Lak (trong Độc Lập – aƀaơ lah trong Lê Duẩn – tâm rle măt đah Bảo tàng Dak Lak), đă wa Y Tuyn Kmăn uănh năl tih di rblang ma nău Rđe lor rnôk lăp ta jrô rhôp nău ngơi. Tâm rnôk nê, ndơ năp dŏng ta jrô rhôp nău ngơi bah Radio ƀoh rup ƀoh ngơi n’gor Dak Lak hôm ƀơch rgơm, rhôp nău ngơi ƀư ma ti ta băng cối da dê. Nuĭh mhe lăp kan, răk tih mbro, ân rvah plơ̆ năp plơ̆ kơi âk tơ̆ gay “nthoi băng”, jêng roh dŭt âk mông nar mơ lôch jêh rhôp du nău mhe. Hŏ kơt nê hôm, ăp nuĭh răk ân kâp lôch rhôp nău ngơi radio n’gor mơ tât he rhôp, jêng geh rnôk tât măng ngo mơ ƀư lôch jêh du nău mhe lư. Ăp nuĭh răk nău ngơi hôm lơn drơn ncho ndeh wah jâng sĭt jay ta njăr trong sop rkŭp rkâp rngot rngăt mô geh du hê nuĭh, rnôk ƀon lan hŏ bĭch lhăt. Nar nthoi tât nar, mô kă rnam mih sial, ăp năm khay “Manh gŭ nde sa” ntoch jong gay mât pơk mbro n’hanh hun hao nău ngơi Rđe an tât rnôk Nhih pah kan way gŭ kan Tây Nguyên geh dơi nhih pah kan têh uĕh ta n’glah puăn trong Lý Thường Kiệt – Phan Bội Châu.

Rơh bôk năp bah nuĭh ƀư nău ngơi Rđe aƀaơ hŏ rlu ranh, nê lah ăp wa kơt: Y Ler Niê, H’Ngơi, Y Thoan, H'Wiăk, H'Mrư Ayun, H'Nga Êban, Ksor Roza. Wa Y Khem Niê lah nuĭh n’glĕ dŭt bah rơh bôk năp têk ndrêng tay rơh mom ndăm bah kơi geh âk nău nđơr kan, nê lah H’Zawut Ƀuôn Yă, H’Nêč Êñuôl; Y-Bel Êban, gay Bôk ƀoh nău ngơi Rđe bah Radio nău ngơi Việt Nam mpăr lot, ngai tay.

          “Hăn tât lôch tât dŭt”

          Nău dơn kan tơm bah ăp nuĭh răk- rblang Jrô kan rnoi mpôl đê̆, Nhih pah kan way gŭ kan nkual Tây Nguyên lah răk n’hanh rblang, yơn ntơm bah ăp nar ntơm njêng bôk năp, Ban giám đốc nhih pah kan hŏ ntrŭt nsôr n’hanh têk ndrêng ăp yuh nô hăn jŭr tâm dâng nchih nău nkoch, nău mhe lư, rgum rhôp nău mpât mprơ, nđơn yău n’hanh mâp băl djăt radio. Bah nê, pơk ƀoh nău ngơi rnoi mpôl đê̆ ta Tây Nguyên nsĭt n’hâm n’hôr bah ăp ƀon lan khuh n’gôr n’hanh uĕh lơn. 30 năm n’hanh ăp trong hăn hŏ an tay âk nău nkah uĕh reh.

Nuĭh nchih rblang nău ngơi Ama Zứt (Bôk ntuh nău ngơi Ba Na) nkoch nău “Ƀư kon se 7 năm deh” djăt dŭt uĕh. Nê lah nău lor  bôk năp dơi Nhạc sỹ Linh Nga Niê Kdăm (Groi giám đốc nhih pah kan) hăn mâp băl djăt radio ta ƀon Kơjêng, xã AYun, nkuâl Mang Yang, n’gor Gia Lai. Nar nê nơh, geh du rnăk dôl ƀư ôp brah ta jay rot. Tĭng nău way bah nuĭh Ba Na, rnôk ăp tơ̆ ƀư ôp brah ri dŭt wer mpăng, mô wơt năch. Yơn dŭt lap, nar nê nơh dơn răch brah rhơn kônh wa bah ngai tât khâl dơm, jêng Ama Zứt geh rnôk dơi jă hao jay rot. Lôch “ôp ngơi n’hanh nkoch mbơh êng săk nơm” ri kônh wa năl dĭl, nê lah Ama Zứt – nuĭh way ngơi ta radio ma nău ngơi Ba Na. Ăp nuĭh njôm wăr ôp khâl n’hanh rnê nău ngơi Ba Na bah Radio nău ngơi Việt Nam uĕh ngăn, blău ngăn! Mô dơn nê, kônh wa hôm gĭt dơi Nuĭh nchih rblang nău ngơi Ama Zứt lah kon bah wa A ƀon bah meng nê. Gĭt kơt nê jêng nuĭh tơm jay mơ an lah: “may lah kon său tâm rnăk nê̆”! Lôch lah kơt nê păng nchŏng ti mpeh său mpeh bơ̆ nklăp 7 năm deh lah tăy: “Ri lah bơ̆ may său mê̆”. Ama Zứt rhih rhâl uănh kon se. Nuĭh tơm jay lah tăy: “Păng tâm trŭp moh săk đah bơ̆ may nê mon mê̆”. Tât ta aơ ri Ama Zứt nkah tay nău way ơm bah nuĭh BaNa: Tâm trŭp moh săk lah oh nô, bol bar hê ma ngoăy. Nô ngăch n’guh bôk nhŭp ti tâm ôp “bơ̆ kon”. N’hanh ntơm bah nê, ăp nuĭh rhơn răm nhŭp ti nkoch bri n’gôr gră. Ndăn rnôk dơh soih, Nhạc sỹ Linh Nga Niê Kdăm ndrel Ama Zứt ƀư nar têh khlay ôp brah wơt năch bah ƀon jêng rgum mâp băl djăt radio geh nău dơi ngăn.

Lah nuĭh rgum uănh năl tih di- răk nău ngơi ăp nar rblang n’hanh răk ta jrô rhôp nău ngơi, yơn ăp yuh nô way hăn pah kan mbro tâm ban kơt ăp phóng viên đŏng. Ăp tơ̆ hăn pah kan tât ƀon lan lah du nău nkah jêr chuêl. N’hanh ăp tơ̆ hăn pah kan kơt nê hŏ geh ăp nău nchih nkoch, nău mhe lư, phóng sự nsĭt n’hâm n’hôr bah ăp ƀon lan, rgop ƀư an nău ngơi ăp rnoi mpôl đê̆ geh tay nău rêh ngăn ngăn, uĕh lơn.

Bu ranh gĭt blău lah nuĭh nkah gĭt

Tâm 6 Ntil nău ngơi rnoi mpôl đê̆ tă bah Nhih pah kan way gŭ kan Tây Nguyên ƀư ri nău ngơi Bu Nong dŭt mhe. Lah “dŭt mhe” dơm yơn I ngăn hŏ jŏ 17 năm hôm đŏng. Rnôk nău ngơi dơi pơk ƀoh, lĕ rngôch 4 nuĭh lah ăp bu ur druh bu klô ndăm Bu Nong dôl ta rnoh jât ma pham, bar jât năm deh mhe dơi sơch lăp bah ăp ƀon lan ta Dak Nông n’hanh Dak Lak.

Rnôk nê nơh, nhih pah kan way gŭ kan ta Tây Nguyên hŏ tâm ton manh đah bu ranh gĭt blău Điểu Kâu – nuĭh dơi uănh lah “nuĭh gŭ mĭn nuĭh Bu Nong”, gay ntĭm nti rblang nău ngơi Bu Nong n’hanh uănh năl nău tih di an nău ngơi. Tâm rnôk nê nơh, bol hŏ rlău pơh jât năm deh, yơn đah bôk rngok nkah kơt ơm, bu ranh gĭt blău Điểu Kâu mô dơn ntĭm nti ndê na nê̆ tĭng rplay siƀŭt, ma hôm bun dăp văn hóa Bu Nong an ăp nuĭh răk nău ngơi đŏng. Nuĭh rgum nchih uănh năl nău tih di Thị Đoắt (Kruanh rmôt nău ngơi Bu Nong) nkoch: Đah ăp nuĭh rgum nchih uănh năl nău tih di nău ngơi Bu Nong, bu ranh Điểu Kâu mô dơn lah nuĭh nai ntĭm nti rplay siƀŭt Bu Nong ma tâm ban kơt bôk bơ̆, bôk che dŭt n’hâm ŭch rŏng, têk ndrêng kon său. Păng hôm nti trong mbơh ngơi, gŭ dâk, ntŭk nhih pah kan, uănh khlay tât nău rêh rnôk ăp kon său mhe hăn gŭ ngai đah rnăk wâl, ƀon lan hao nkual ƀon têh Buôn Ma Thuột. Yor kơt nê, bu ranh nuĭh gĭt blău Điểu Kâu hŏ jêng nuĭh nkah gĭt bah nău ngơi Bu Nong./.