Bol ma bu ur nghệ nhân Touneh Ma Bio lĕ bơi tât 60 năm deh, năm deh mô hôm geh dơi mât nău rbĭn kơt ăp bu druh, yơn rnôk Ma Bio njroh săk ueh rbĭn mô êng lah bu ur druh bar pe jât năm đŏng.

Bu ur gôl yôk geh rhop nău ueh bâh ƀon lan n’hanh têh kuăng tâm nău ueh văn hóa way ơm âk nuĭh ŭch rŏng. Yor kơt nĕ, jêng rnôk 7 , 8 năm deh, mpang ti bâh Ma Bio lĕ blău tŭr chĭng, mpang jâng lĕ joat tĭng nău nteh bâh gâr ndrel đah nău njroh tamya bâh bu ur bu klô tâm ƀon. Muh ang ang ueh, găr măt ueh rmên, nău njroh Arya dŭt gơih hao dŭt ueh ngăn. Rlău ma nău njroh Arya, Nghệ nhân Ma Bio hôm nha geh mât rbăy n’hanh ndâk nsơm tay âk nău njroh êng bâh rnoi Chu Ru.

 "Nău ngăn gâp dŭt ŭch nău văn hóa rnoi nơm jêng lah păng lĕ krêp kăr tâm bôk rngok gâp nơm hôm, jêng gâp mơ geh mbơh tơih tay an ăp oh kon sau rơh ba kơi . Ăp nău ueh êng văn hóa geh ăp nău ntoh lư êng jêng gâp ŭch mât rbăy tay lah yor gâp ŭch rŏng nău ueh rnoi nơm, păng lĕ lăp jru tâm săk mham gâp hôm”.

Wa Ma Bio lah ngoăy tâm 9 nghệ nhân văn hóa ta n’gor Lâm Đồng, geh pă nău ntơ Nghệ nhân ưu tú. Yơn lah, bâh jŏ, wa lĕ lah nghệ sĩ ngăn tâm nuih n’hâm ƀon lan. Wa nkoch. deh n’hanh têh kuăng ta dak me Đạ Nhim ntoh lư, nkual neh geh âk nău ueh êng bâh nuĭh Chu Ru, mom wa ta săk mê̆, wa geh n’hir đah nău nteh chĭng, nău njroh rơkel dŭt ueh ta pĭt dak me.

Đah nău ŭch rŏng dŭt n’hâm an geh ndâk nsơm jêng ăp nar, wa Ma Bio nsrôih tâm nău ntĭm nti n’hanh tât aƀaơ lĕ kon său tâm thôn ta thôn Diom A lĕ geh gĭt blău âk nău njroh mprơ n’hanh gĭt tŭr chĭng, mbuh mbuăt n’hanh bâh ăp oh nĕ mbra lah nuĭh ndơn an nău rŏng bâh wa Ma Bio đah rơh ba kơi n’hanh let năp tay.

Yor oh ŭch văn hóa rnoi nơm, oh ŭch tŭr chĭng,goh gâr n’hanh uh mbuăt gay ma mât rbăy n’hanh mât nău ueh êng mpôl rnoi nơm. Oh lĕ geh nti rlău 3 khay đah wa nghệ nhân Ma Bio, oh lĕ gĭt blău tŭr chĭng n’hanh gĭt kăr du đê̆ nău tâm pât mprơ kơt bâh nghệ nhân Ma Bio kơt nău khôm ŭnh gay ma oh geh mât rbăy n’hanh nti an ăp oh kon se ba kơi”.

Ta năp ăp nău  rnoh geh tâm kơt bâh văn hóa dak bah dih, bu ur nghệ nhân mĭn rvê nău tâm rŏng đah ƀon lan, đah lễ hội, đah ăp nău tâm pât mprw way ơm ueh êng bâh rnoi nơm lĕ krêp kăr tâm săk mham n’hanh hoch tâm nting mham bâh wa mbra roh rui lah mô geh mât rbăy nti tay an rơh ba kơi, wa nkoch.

 "Nuĭh mpôl rnoi đê̆ nuĭh aƀaơ lĕ geh djăt nău mprơ mhe âk. Yơn gâp ŭch mât rbăy nău ueh văn hóa bâh rnoi nơm. Gâp geh nău ŭch lah gay ma mât nău ueh văn hóa way ơm bâh nơm, ngăn lah năp lor đah kon său tâm rnoi gâp nơm. Gâp mbra nsrôih kuăl jă ăp oh kon său tât gay ma kơt nti gay ma gâp mbơh tơih tay an ba kơi tay bah roh rui nău ueh êng mpôl rnoi nơm”.

Bu ur nghệ nhân Ma Bio jêng nău ntĭt dŭt rhơn rnê bâh rnoi Chu Ru yor wa lah ăp nuĭh bu ur ntoh lư bâh ƀon lan nơm lĕ ntêm lĕ nău rêh gay ma mât rbăy n’hanh ndâk nsơm tay nău ueh văn hóa bâh ƀon lan Chu Ru ta kơh dak me Đa Nhim, ta nkual neh yôk geh âk nău ueh.

Ta nkuăl Đơn Dương, Ma Bio lah ngoăy tâm âk nuĭh nghệ nhân hôm geh mât rbăy tay âk bâh ăp ntil ndơ dŏng ntoh lư bâh nuĭh Chu Ru. Lĕ rngôch ăp ntil ndơ aơ lĕ geh rnoh năm tât rhiăng năm n’hanh bâh ngih sàn wa dôl gŭ lĕ rlău 100 năm đŏng.

Wa Ma Sa, xã Lạc Xuân, nkuăl Đơn Dương, n’gor Lâm Đồng an gĭt.

  "Tâm ăp nuĭh bu ur bâh ƀon lan Chu Ru rĭ yơ Ma Bio lah nuĭh gĭt tŭr chĭng goh gong, gĭt mât rbăy nău ueh êng aơ. Mô dơn kơt nĕ, yơ hôm nha nti an kon său nơm. Gâp saơ nuĭh ƀon lan Cu Ru dŭt ŭch, dŭt rhơn, ăp ntŭk hăn geh ăp oh kon se jê̆ hăn ndrel mbơh tơih nău ueh rnoi nơm. Êng gâp dŭt rvê tât ba kơi tay nău way ơm ueh rnoi nơm roh rui yơn dŭt lap lah geh yơ Ma Bio hôm nha geh ntĭm nti an ăp oh kon său kơt aơ lah dŭt rhơn ngăn an ƀon lan Chu Ru”.

Đah nău mât rbăy nău ueh văn hóa ơm tu tơm, nĕ lah du trong kan gay ma ƀon lan mpơl nău rŏng têh kuăng ma kơt lah lĕ nău rêh bâh ngêh nhân lĕ bên krêp dăch đah nău ŭch rŏng, mât rbăy n’hanh ndâk njêng tay ăp nău njroh mprơ lĕ chuêl tâm nău mĭn nuih Chu Ru, yơn tât aƀaơ lĕ ndâk nsơm têh dăng tâm ƀon lan Chu Ru. Wa mĭn, hôm săk soan lah hôm tâm rgop kơl, mât rbăy n’hanh pă nău kan an rơh ba kơi gay ma huêng khlăy văn hóa bâh rnoi nơm mô geh roh rui tĭng năm khay.