VOV4.Mnông: Ăp trong hăn to\ bê tông kloh ueh nthoi hăn let dâng lo\ n’hanh thôn [on têh ndro\ng, ăp ngih jay têh ueh ndâp mpơl tâm mir cà phê, tiu, tơm sa play âk rklê…lah ăp ntu\k ntoh ang ta xã Hoà Xuân. Nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột, n’gor Daklak lôch 2 năm [ư lôch rdâk njêng nkual [on lan mhe. Nău geh bâh bôk nău kan nkual [on lan mhe njêng ta Hoà Xuân mô dơn lah nău ueh mhe. Nkual [on lan aơ dôl rgâl mhe ngăch yor nu^h [on lan le\ ngăch nănh kan lơn tâm nău m^n nău kan.

            Wa Phạm Mạnh Hùng ta thôn 1, xã Hoà Xuân an lah, nkual [on lan mhe lah nău nsan [ư rgâl nău rêh tâm ban nău m^n kan bâh nu^h [on lan. Lah kơt ntơm nơh, ta Hoà Xuân kơt lah geh tơm cà phê, ba lo\ n’hanh mât rong du đê|, r^ a[aơ le\ ntoh âk ntu\k mât rong, tuch tăm têh hvi. Kơt rnăk vâl wa Hùng, 2 ha tăm cà phê n’hanh tiêu, a[aơ le\ jêng mât tăm âk ntil ndơ, tăm tâm breh sầu riêng, bơ, rong ka, rong s^m yến. đah nău kan âk tơm tăm, âk kon rong kơt a[aơ, wa Hùng le\ đăp mpăn mpeh nău geh bâh rnăk vâl nơm.

            “Bar pe năm aơ rnoh khlay cà phê, tiu thuk jêng lah rnăk vâl gâp le\ rgâl tăm tâm breh đah tơm nơ đah sầu riêng đah tơm tiu cà phê gay ma ba kơi tay lah roh ndơ aơ r^ ndơ êng he hôm nha geh ndơ pe\ lêh tăch rgâl na nao đo\ng. bar năm dăch aơ, ăp khay le\ geh tât prăm pơh rkeh prăk tâm du hê nu^h. nău nkual [on lan mhe r^ nu^h [on lan n’hao nău rêh âk, lah mô geh bôk nău kan aơ r^ nău rêh nu^h [on lan mhâm geh kơt a[aơ. Tât a[aơ lah le\ geh nău dơi âk ngăn bâh bôk nău kan nkual [on lan mhe hôm”.

            Ndrel đah nău rgâl mhe nău kan hun hao wa\ng sa, do\ng khoa học ta nău pah kan jan sa, nu^h [on lan xã Hoà Xuân hôm nha ngăch tâm nău joi ntrong pah kan [ư tay ăp nău nău rnôk mông ru gay ma n’hao nău geh tâm rnăk vâl.

            Kơt yuh H’Don Ktul, [on Drai Hling, rlău ma 4 sào ba lo\, 7 sào mir, hôm nha geh nti nău kan [ư nglaih chuh châm cứu, sai yuh [ư an du ntu\k kan rdâk [ư ngih jay. Yuh H’Don an g^t, bâh ăp nău kan aơ, ăp khay rnăk yuh geh tay 10 rkeh prăk đo\ng:

            “Mpôl hên nti [ư nglai châm cứu, bôk năp mô g^t, yơn lah nti r^ blău đo\ng. gâp ndăn [ư ta nar, ta măng rnôk s^t pah kan. Nău kan aơ du\t ueh, mô geh hoach mông nar. Nău rêh a[aơ u\ch sâm geh kơt bu r^ jêr yơn le\ đăp mpăn oi đo\ng”

            Mbra dơi saơ, lôch 2 năm geh tâm di nău mpo\ng nkual [on lan mhe, nău rêh bâh xã Hoà Xuân le\ geh âk nău rgâl, nău ueh tâm nău rêh bâh nu^h [on lan le\ n’hao ăp nar.a[aơ, rnoh ndơ sông sa bâh xã le\ geh rlău 12 rbăn tấn, hao 2 rbăn tấn đah năm 2011, rnoh cà phê hao rlău 5 tạ/ha, le\ rnoh ndrôk rpu, kik djăr hao rlău đah năm 2011, rnoh rnăk ach o hôm ba dâng 4%. Wa Y No Knul, groi kruanh [on drai Hling an g^t, ăp nău rgâl ne\ bâh nău kơl kan bâh bôk nău kan nkual [on lan mhe.

            “Nău rdâk njêng nkual [on lan meh ns^t tay nău rgâl mhe, nău rhơn an [on lan. [on lan g^t tăm tâm breh ăp ntiltơm sa play kơt lah bơ, sầu riêng, tiu..tâm mir cà phê gay ma n’hao nău geh. Rlău ma ne\, tâm ăp nar rlu, kêng măng s^t hăn kan [on lan g^t ndăn  pah kan gay ma n’hao nău  geh, geh ăp nu^h hăn pah kan ta ăp cty doanh nghiệp ta Bình Dương, Đồng Nai gay ma geh tay prăk an rnăk vâl nơm…geh ăp nu^h êng mô hăn kan an ăp doanh nghiệp r^ [ư ngih jay an bu…rđil đah ntơm nơh le\ geh nău rgâl âk, [on lan le\ mô hôm geh kơr, an gơih pah kan jan sa gay ma n’hao nău geh an rnăk vâl”.

            T^ng nău mbơh bâh wa Nguyễn Đức Thuận, kruanh Uỷ ban nhân dân xã Hoà Xuân, gay ma mât, nâp ueh nău ntơ xã geh di nău mpo\ng nkual [on lan mhe, ăp gâl kan, n’gâng kan n’hanh [on lan xã Hoà Xuân way ua\nh năl na nê| nău kan rdâk njêng nkual [on lan mhe lah ntrong kan mbro, [a [ơ n’hanh jo\ jong, yor nkô| mpo\ng kan rdâk njêng ns^t tay nău kan tơm lah n’hao nău rêh, nău m^n an nu^n [on lan pah kan:

            “N’hao nău geh lah ngoăy tâm âk nău mpo\ng kan ba kơi tay an geh dâk bôk năp. Rnôk ma le\ n’hao âk hôm r^ mbra hun hao le\ rngôch ăp nău mpo\ng kan êng. Mbra geh mpo\ng tât 43 rkeh lôch ne\ 53 rkeh n’hanh mbra âk tay lơn. Ta ntu\k mbra geh nău ua\nh kơp tâm nău pah kan jan sa, mpo\ng an [on lan geh nău nkra [ư ăp ntil nndơ do\ng, mơh ndơ rgâl mhe r^ tâm let năp tay an geh nchră”.

            Nău rêh hơm răm dôl ntoh ndrel đah nău ntoh luh ăp nar lơ ma âk ăp nău kan wa\ng sa nâp nâl ta xã Hoà Xuân lah nău an saơ săk rnglăy ma bôk nău kan rdâk njêng nkual [on lan mhe ns^t tay.

Nu^h rblang: Thị Đoắt