Mường Hong ndrel Ngọc Linh lah 2 xã ach o ngăn bah n’gor Kon Tum, đah âk rnoi Xơ đăng rêh. Nau rêh tâm dăch ma bri, trong hăn ro ri jêr ngăn, Mường Hong ndrel Ngọc Linh âk năm kơt lah tâm ƀah ma bu, ach o mro. Âk rmôt hăn kan hăn hăn joi uănh nkô̆ mhâm ƀư 2 xã aơ ach o gay ma rklaih. Ntơm bah âk nau mĭn, năm 2021 Rnâng kan n’gor uỷ Kon Tum hŏ ndâk nau kan, rmôt kan gay ma kơl an 2 xã Mường Hong ndrel Ngọc Linh, nkuăl Đăk Glei, ach o ngăn bah n’gor gay hun hao văng sa rêh jêng. Knŭng 4 năm, 2 xã tâm nkuăl yôk prêh hŏ geh nau rgâl. Nhoat hun hao tă bah nau kan gưl uỷ đảng, n’gâng kan lăp ƀư nau kan kơl an kônh wa rnoi Xơ đăng ntŭk aơ hun hao nkuăl tăm tơm dak Sâm Ngọc Linh:

            ‘Bah năp nơh lah nkuăl ach o ngăn bah n’gor, mra lah ach o ngăn, ntơm bah rnôk geh nau ntrŭnh kơl an bah n’gor uỷ kŏ kơt lah nkuăl uỷ hŏ kơl an xã âk ngăn gay ma rgâl nau mĭn, nau kan, kônh wa blau pah kan jan sa, ƀư dơi âk nau geh, nau dăng bah nkuăl gay ma rgâl”.

            Tâm bri ơm ôi, wa Y Bia, rnoi Sơ đăng, tâm ƀon Làng Mới, xã Mường Hoong, nkuăl Đăk Glei, n’gor Kon Tum, nsôih hao yôk gay ma uănh tơm sâm Ngọc Linh, ngai ma ngih nklăp 10km. Tâm nâm tơm bri, bơi tât 300 tơm sâm ntơm 4-5 năm dôl ma hun hao ueh. Păng bun neh tâm tơm, wa Y Bia mô dơi mpôn nau rhơn ôh: Mir sâm aơ dôl ma yơng ntil, pơk hvi. Nau aơ geh geh dơi ntơm rnôk năm 2021, cán bộ bah n’gor, nkuăl, xã tât bonh, đă, ri wa manh prăk Ngân hàng Chính sách xã hội gay ma ntuh kơl tăm Sâm Ngọc Linh:

            ‘Ntil tăm geh 4 năm ri bum păng nklăp 1,2 rkeh prăk, yơn lah nơm mô ŭch tăch ôh, aơ gâp lŏ yơng ntil tay yor ngih hên ê geh âk, ri gâp hăn rvăt ndơ bu gay ma sĭt tăm ntop tay. Prăk rvăt kon ntil ri gâp manh ngân hanhg chính ách kơl an ân ăp rnăk manh ri ma hên manh 85 rkeh ntơm năm 2021”.

            Ndrel ma bri klơ yôk Ngọc Linh, wa A Năng, Groi Bí thư Chi bộ Làng Mới, xã Mường Hoong, dôl ndrel ma rnăk vâl chăm tơm sâm rlau 4000 tơm. Wa lah ngoai tâm âk nŭih bôk năp manh prăk ngân hàng gay ma tăm sâm Ngọc Linh. Tât rnôk aơ, du năm, knŭng êng prăk tăch n’hao ndrel grăp sâm wa geh 300 rkeh prăk. Wa A Năng mra ndrŏng ngăn tâm pe puăn năm tay, rnôk ma bum sâm lĕ kranh. Mô êng nsôih ƀư tuch tăm ân săk nơm, wa hôm kơl an kônh wa tâm ƀon hun hao tơm sâm mhe. Lah nŭih bu rnơm ndrel geh nau blau kan, Wa A Năng ndrel kônh wa Làng Mới ndâk ntŭk tâm rgop tăm sâm Ngọc Linh, mât njrăng bri, njrăng sâm, tâm kơl hun hao:

‘Ndâk rmôt ri nơm bonh đă lăp nsum tâm rmôt kan gay ma tâm ban nau tăm sâm. Jêh nê, gâp tâm rgop tâm pă nau kan, nơm geh kon ntil, ăp rnăk geh prăk gay ma tăm. Ndrel du nkuăl neh bri ri nơm tăm, mât chăm, uănh njrăng nsum, tâm nchră mbơh nau ma rmôt nê”.

            Rêh jŏ tâm nkuăl yôk Ngọc Linh, kônh wa rnoi Sơ đăng tâm 2 xã Mường Hoong ndrel Ngọc Linh mơng ma tơm bri krŏng, tơm sâm Ngọc Linh. Yơn nau yơng kon ntil, tăm tâm ăp bri ri mhe ƀư dơm.  Wa A Cẩm, Groi Kruanh UBND xã Mường Hoong mbơh, nau tăm sâm Ngọc Linh geh ƀư ntơm rnôk Bôk nau kan bah n’gor uỷ ndrel nkuăl uỷ kơl an hun hao gay huch ach o. Âk rnăk manh prăk gay ma tăm sâm. Rnoh prăk ân manh tâm năm 2020 knŭng geh 2 rmen, rnôk aơ hŏ tât 36 rmen. Tâm ăp thôn, ƀon kŏ geh tâm rnglăp, tâm boh tăm sâm. Tĭng wa A Cẩm, nau dơi bah yôk Ngọc Linh dôl geh ƀư săk tam gay kônh wa rklaih ach o, ƀư sâm geh:

            ‘Nau mĭn bah nŭih ƀon lan geh nau rgâl. Nŭih ƀon lan manh prăk gay hun hao văng sa, ngăn lah hun hao tơm sâm Ngọc Linh, aơ lah tơm tăm khlay ngăn gay ƀon lan ndrŏng”.

            Nau tam bah nau bonh đă, nkoch trêng kŏ kơt lah nau kơl an bah ăp gưl, uỷ đảng, n’gâng kan n’gor Kon Tum hŏ kơl an ƀon lan tâm 2 xã Mường Hong ndrel Ngọc Linh rgâl nau mĭn, janh manh prăk, ŭch ntuh kơl. Tâm nkuăl yôk prêh tâm nklang bri, 2 xã ach o bah Kon Tum jŏ geh 35 ha sâm Ngọc Linh, nchrăp geh âk jêt rmen prăk ăp năm.

            Tĭng wa A Phương, Groi Bí thư Rnâng kan nkuăl uỷ, Kruanh HĐND nkuăl Đăk Glei, sŏk tơm sâm Ngọc Linh ƀư ntrong, ăp tơm êng geh rnoh kơt cà phê, sâm rse ndrel âk ntil dak si êng tâm di ma neh ntu, mih nar ri ƀư tĭng ba kơi, kônh wa rnoi Sê đăng tâm nkuăl yôk Ngọc Linh dôl ăp nhoat ƀư ueh n’hâm dăng rklaih ach o, âk rnăk mra ndrŏng:

            ‘Rnôk aơ nau mĭn bah kônh wa mô geh nsing tâm Ngih dak ôh, ma ân geh nsing tâm nau nsôih dăng êng bah ăp rnăk. Rnôk aơ mpeh hun hao văng sa bah kônh wa 2 xã Mường Hoong, Ngọc Linh, ngăn lah rnoi Sơ-đăng ta aơ hŏ rgâl kloh n’hêl ngăn”./.