Tâm săm ƀŭt nchih nkah “Ntơm ƀon lan ma njêng”, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nŭih nchrăp 10 nau ton hŏ nkah rnôk nê “Dâk tâm nâm n’ha cờ, nuih n’hâm geh nau rnơm, hên răk 10 nau ton: “Phung hên, đội viên Đội VN nkoch trêng nau rklaih tahen, sŏk nau dơi bah du hê tahen kơl an neh dak gay ma ton tâm nâm n’ha cờ chăng, măng 5 mbah”... “Lôch nau ton, ăp nau ntroh “Dăn ton”! Lŏ geh ăp nŭih ntroh rjăp tâm ban lam ma nkuăl bri. Nau mĭn bah phêng hên tâm rnôk nê jêr nkoch ngăn. Âk nau kan têh dăng bah che mbŏ hăn lir, bah ăp tahen cách mạng, bah ƀon lan nơm, rnôk nê ntoh ngăn tâm ăp nau nkah tâm bôk rngok, rnon bah dak, bah ngih, nau ji hek bah rnoi mpôl, bah ăp rơh, ƀư ân mham tâm săk kơt lah nchrăp khuh ƀlŭk. Phung hên chuêl nơm lah 34 kon nŭih đah ăp n’gâr phao dơm, ma saơ aơ lah du rmôt tahen kơt lah geh jrŏng loih, nâp, mô geh du nuih n’hâm dơi lơh, mra lơh ân hăch phung rlăng. Rnơm, nsôih janh, dŭt n’hâm ŭch”.

 Ntơm bah bri Trần Hưng Đạo ndrel bar xã Tam Kim, Hoa Thám (nkuăl Nguyên Bình), phung hên hăn tât xã Minh Tâm, ntŭk gŭ bah rnăk wa Dương Mạc Thăng, Bí thư n’gor uỷ Cao Bằng (kon bu klô đồng chí Dương Mạc Thạch, lah Xích Thắng-Chính trị viên bôk năp bah Đội VN nkoch mbơh nau rklaih tahen). Vơt phung hên tâm ngih jê̆, wa Thăng mbơh, ntŭk aơ kăl e knŭng geh bar pe rnăk tât gŭ, êp nê knŭng lah tơm si, mpa bri. Ngih wa Dương Mạc Thạch kơt lah ntŭk ndâp ngăn gay ăp đồng chí cán bộ Đảng pah kan cách mạng. Ntŭk aơ hŏ râng saơ âk nau nkah, lah ntŭk Wa Hồ tă 2 tŏ tât rđau nau kan, Đại tướng Võ Nguyên Giáp kŏ tă rêh ndrel rđau ntŭ âk nau kan ri ma ma ơm saơ nau kan bah cách mạng, ơm jêng cán bộ leo trong lor bah n’gor. Wa Dương Mạc Thăng nkah tay nau ma Mbŏ păng nkoch tât nar ndâk Rmôt Việt Nam nkoch trêng rklaih tahen; mpeh rnôk sa piăng sât, mô geh boh, ntoh nau nsôih ndrel nau ndrel nuih n’hâm rklaih nau jêr:

‘Wa Giáp geh tâm nchră ma Rnâng kan rđau kan Đội, mông sông bôk năp lah rnôk sông piăng dơm, mô geh byăp, mô geh boh, yor năl lah rnôk lăp đội, mô lah jehe aơ rnôk hăn tâm lơh mra geh rnôk jêr jŏt, mô lah mô geh ndơ sa, ri ma ntoh nau nsôih ndrel nchrăp nuih n’hâm rlet nau jêr. Tĭng bŏ gâp nkoch, rnôk tât rgum, ăp đội viện nŭih geh ao sat, nŭih mô geh kho ao. Nơm knŭng mĭn, rnôk nê ji kăt rlau ma rnôk aơ ma ăp tahen nê knŭng geh du blah kho ao săt dơm, tahen ât rdâng nau ji kăt nê kŏ lah nau nsôih, nau janh ngăn hôm”.

Mpeh rnôk nkah nê, Địa tướng Võ Nguyên Giáp geh nchih nkah: “Tâm nklang yan sial puh rnôk ma bri ji kăt ngăn ngên. Tâm du ntŭk neh lâng, tâm nklang bri krŏng đah âk tơm si prêh sŏng, Rmôt Việt Nam nkoch trêng rklaih tahen bôk năp rgum du rmôt nâp tâm nâm n’ha cờ chăng ntor. Ntoh măt ân n’gor uỷ Cao-Bắc-Lạng ndrel âk mpưm ntoh măt ƀon lan rnoi Tày, Nùng, Mán bah 2 n’gor Cao Bằng ndrel Bắc Kạn tât râng, dâk jêng 2 ntrong êp tahen. Gâp geh ƀư tơm ntoh măt rmôt kan nton mbơh nau ndâk Rmôt Việt Nam nkoch trêng nau rklaih tahen ndrel mbơh kloh nau kan bah Đội đah neh dak”.

Tâm rơh rƀŭn dân quân, tự vệ, du kích tal bôk năp geh ƀư tâm nkuăl Định Hoá, n’gor Thái Nguyên lơ 24/5/1975, N’gâng kan Quân uỷ tahen neh dak ndrel dân quân Việt Nam hŏ mbơh nau rđau bah Chính phủ ntrŭnh “Jêt nau ton nâp” ndrel “12 nau ƀư nâp tâm nau bonh đă” bah đội viên dân quân, tự vệ ndrel du kích. Jêh nê, nau ton geh bư. 10 nau ton geh đồng chí Võ Nguyên Giáp răk ndrel ma ăp ty yor dŭt n’hâm nâp janh: Dăn ton...dăn ton.

Nuih n’hâm bah 10 nau ton nê lah: Ƀư nâp nau kan đah neh dak, đah Đảng, đah ƀon lan, mra tâm lơh khĭt tâm nâm n’ha cờ bah neh dak. Nê lah n’hâm dăng ngăn, lah rjăp nuih n’hâm tâm rnglăp, nau nsôih, geh nau dơi, mô klavch khĭt, jêr jŏt mât neh dak, nsôih tâm lơh, geh nau dơi, mô klach khĭt, jêr nsôih mât neh dak, ƀư tơm bah neh dak, mât ƀon lan. Trung tá Nguyên Quân, Cán bộ Đoàn 559 ơm bah tahen Trường Sơn, Groi kruanh Khoa Lịch Sử, Ngih săm ƀŭt Đảng Tổng cụ Hậu cần, năm aơ 95 năm ân lah, nơm lap ndrel ŭch ngăn rnôk râng tahen ntơm năm 1946 ndrel rlet rlau 2 nau tâm lơh bah rnoi mpôl. Nau rêh tahen lơn ma kơl wa gĭt kloh lơn tay nau ton nâp bah 10 nau ton rnôk nê:

 “10 nau ton bah tahen ri nau khlay ngăn nê lah nau rjăp, păng geh nau tâm boh đah tahen đah Đảng, đah ƀon lan. Tât rnôk aơ đah Đảng hôm ntoh lah du rmôt ƀư nau kan rjăp ngăn, nau ƀư rjăp nê păng geh nsum ma lôch nau rêh, đah ăp nŭih tahen. Phung hên hăn tâm lơh ta miền Nam năm 1968, rnôk nê năl lah hăn tâm lơh ri mô geh kâp nar plŏ sĭt, yơn hôm nsôih hăn, ndri moh ndơ hŏ nsŭk hên hăn tâm lơh? Nau khlay ngăn rnôk nê lah nau kan đah Đảng, đah ƀon lan, đah nau đăp mpăn dah rŏng bah neh dak”...

Tâm di ma nau ton nê, ntơm bah du rmôt tahen 34 nŭih, tahen nơm hŏ ăp njoat ndâk njêng, têh dăng. Rnôk aơ, tâm nâm yôk Slam Cao, 10 nau ton geh nchih nkah trah ma lŭ ta ntŭk nkah Ndâk rmôt Việt Nam nkoch nau rklaih tahen. Trung tá Nguyễn Ngọc Quân, Chính trị viên Đồn Biên Phòng Quang Long, N’gâng kan rđau tahen Biên phòng Cao Bằng lah rjăp:

‘Ăp nar ngoai ăp pơh, dâh tâm nâm n’ha cờ bah neh dak, geh răk 10 nau ton bah tahen, phung hên, ăp tahen tâm rmôt tahen ƀon lan Việt Nam kŏ rnơm saơ nau rhơn, ntô̆ n’hao, ryơk, ndơn saơ jru nau khlay bah 10 nau ton bah tahen. Săk gâp ndrel ăp đồng chí cán bộ tahen tâm rmôt mro nkah, tă bah nê nsôih ƀư ân dơi nau kan, nau ƀư bah nơm tâm ăp ntŭk moh nau kan, tâm rnglăp, tâm ban, rklaih nau jêr jŏt, ndơn ndrel ƀư jêh ăp nau kan geh jao”.

Đah 34 tahen bôk năp ndrel ăp kơn rơh tahen ƀon lan Việt Nam, 10 nau ton ne ehôm nkah mro tâm ăp cán bộ, tahen. Mô êng lah tahen tâm lơh, kuăn nâp n’gâr phao mât neh ntu, gôl dak, dak lêng, nkuăl neh bah neh dak, ma ăp nô hôm măng nar leo tât nau rêh hơm răm, đăp mpăn ân ƀon lan. Ngăn lah, tâm rnôk geh nau tât khuch, âk rmưn tahen mô klach nau khĭt ôm, jêr jŏt tâm nkuăl neh bôk năp gay mât ân ƀon lan, ƀư ueh nau kan tĭng nau ton, ƀư ntor lơn n’ha cờ ueh ma Đảng, ƀon lan jao đă./.