Năm nay, 65 hộ dân ở làng Pu Tá, xã Măng Ri đón Tết như vui hơn, vì làng đã có thêm nhiều hộ trồng được cây sâm Ngọc Linh và cả một số dược liệu khác nữa.

Ông A Tôn, một trong những người trồng sâm Ngọc Linh giỏi nhất làng Pu Tá cho biết: Trồng được cây sâm Ngọc Linh là giàu bền vững. Từ khi biết cây sâm là một loại cây quý, có giá trị có thể phát triển kinh tế gia đình, bà con đã biết quý trọng, tìm cách trồng nhiều hơn, bảo vệ nó để có được kinh tế ổn định. Nhờ trồng sâm bà con phát triển kinh tế, có ăn cái mặc, mua được xe, xây được nhà, mua sắm đầy đủ đồ dùng trong nhà, có tiền cho con cái đi học”.

Với giá bán trung bình trên 100 triệu đồng một kg sâm Ngọc Linh tươi gồm cả lá như hiện nay, nhiều hộ dân Xơ đăng ở các xã: Măng Ri, Tê Xăng và Ngọc Lây của huyện Tu Mơ Rông đã thành tỷ phú. Thế nhưng không chủ vườn nào muốn vào rừng nhổ bán sâm Ngọc Linh trừ khi có việc đột xuất cần tiền.

Trồng được cây sâm Ngọc Linh là giàu bền vững.

Mỗi cây sâm Ngọc Linh một năm ra hoa một lần, trung bình mỗi cây cho từ 25 đến 30 hạt, cá biệt có cây tới 50 hạt. Cuối năm thu hoạch mỗi hạt sâm bán ngay cũng được trên 100.000 đồng, nếu ươm nảy mầm thành cây giá bán không dưới 300.000 đồng.

Mùa sâm Ngọc Linh ra hoa - Ảnh: VOV

Điều đặc biệt ở xã Măng Ri cũng như Tê Xăng và Ngọc Lây, những hộ nghèo cũng trồng được sâm Ngọc Linh. Bởi vậy mới nói cây sâm Ngọc Linh không chỉ là cây phát triển kinh tế mà còn là cây nghĩa, cây tình.

Để nhiều người cùng trồng được cây sâm, bà con cho nhau mượn, rồi chia sẻ nguồn giống. Ông A Sĩ, Bí thư Đảng ủy xã Măng Ri là người đi đầu bảo tồn giống sâm Ngọc Linh rồi chia sẻ lại cho bà con.

Ông A Sĩ cho biết: ông hiểu rằng, nếu cứ khai thác sẽ hết Sâm, vì vậy, ông nhân giống vườn nhà, mua thêm giống bà con đi lấy từ rừng về để trồng. Ông trồng từ năm 2003, năm 2004 bây giờ ông chia giống cho bà con. Nhiều nhà đã có được nhiều sâm từ nguồn giống sâm mà ông chia sẻ.

Cùng với sự sẻ chia hỗ trợ trong nội bộ cộng đồng, một số doanh nghiệp trồng sâm Ngọc Linh ở huyện Tu Mơ Rông cũng có những hình thức hỗ trợ hiệu quả cho người dân.

Công ty Cổ phần sâm Ngọc Linh Kon Tum là một điển hình. Công ty đã nhận người của khoảng 300 hộ dân Xơ đăng vào trồng sâm, cấp quần áo bảo hộ, nuôi ăn ở và mỗi tháng trả từ 3 đến 5 triệu đồng tiền lương.

Để người dân gắn bó hơn với doanh nghiệp lại phát triển được kinh tế gia đình, mỗi năm Công ty hỗ trợ mỗi người 100 cây sâm giống để trồng riêng làm vốn. Đồng thời Công ty hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc cho người dân.

Bởi vậy, với người Xơ-đăng, cây sâm Ngọc Linh không chỉ quý về giá trị mà còn là nghĩa tình, là hiệu quả nhiều mặt mà loại cây dược liệu này mang lại cho cuộc sống người dân.

Ông A Phú, Thôn trưởng thôn Long Láy cho biết, trồng được sâm Ngọc Linh bà con có thu nhập, có nhà xây, con cái có điều kiện học hành. Để trồng được sâm, bà con biết phải giữ rừng, không phá rừng làm rẫy. Được Công ty hỗ trợ tối đa, hướng dẫn nhiệt tình người Xơ- đăng biết cách trồng sâm và làm theo hướng dẫn. Bà con bảo nhau cố gắng trồng sâm, không lấy sâm giả, không lấy giống ở vùng khác về trồng và cùng nhau bảo vệ rừng.       

Tính đến cuối năm 2020 tỉnh Kon Tum có tổng diện tích cây sâm Ngọc Linh khoảng 630ha, trong đó hàng chục ha thuộc sở hữu của người dân Xơ đăng ở ba xã Măng Ri, Tê Xăng và Ngọc Lây thuộc huyện Tu Mơ Rông.

Một làng của người Xơ đăng ở xã Măng Ri, huyện Tu Mơ Rông - Ảnh: VOV

Nhờ phát huy được tinh thần tương thân, tương ái trong nội bộ người dân và trách nhiệm với cộng đồng của doanh nghiệp nên diện tích cây sâm Ngọc Linh tại địa phương này đang không ngừng mở rộng.

Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 ở vùng trồng sâm Ngọc Linh, Tu Mơ Rông như vui hơn bởi cây sâm Ngọc Linh không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao cho người trồng mà còn là biểu tượng của tinh thần vì cộng đồng phát triển./.

        Khoa Điềm/VOV Tây Nguyên