Những ngày giáp Tết nguyên đán Canh Tý, khuôn viên khu du lịch sinh thái cộng đồng Kô Tam (thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) trở nên rộn ràng với những âm thanh vui nhộn của dàn chiêng. Nhiều bài chiêng trình tấu này, do đội nữ nhân viên của khu du lịch thể hiện.

Trước đó gần 1 tháng, 17 nhân viên nữ của khu du lịch đã tranh  luyện chăm chỉ dưới sự hướng dẫn của nghệ nhân dân gian Y Hiu Niê Kđăm.

Chị H Ri Ka Niê, thành viên đội chiêng nữ cho biết, tuy đã biết và nghe nhiều về cồng chiêng trong buôn làng mình, nhưng khi được học trực tiếp, chị vẫn thấy rất khó hòa nhịp. Tuy vậy, với sự chỉ dạy tỉ mỉ của nghệ nhân Y Hiu, chị đã cố gắng tiếp thu thật tốt và đánh chiêng ngày càng nhuần nhuyễn hơn.

Với các học viên, thầy Y Hiu Niê Kđăm dạy rất dễ hiểu, thầy chỉ dạy cặn kẽ cho học viên từng nốt, từng nhịp.

(Nghệ nhân Y Hiu kiên trì giải thích, cầm tay từng em để dạy cách đánh cho đúng âm - Ảnh:VOV)

Tài trợ kinh phí cho lớp truyền dạy  là Công ty Du lịch sinh thái văn hóa cộng đồng Kô Tam. Các nhân viên của Công ty đăng ký học đều được khuyến khích và tính lương như đi làm cho mỗi buổi học. Nhờ đó, mỗi học viên tham gia lớp đều rất hào hứng, tiếp thu tốt. Nhờ sự hướng dẫn tỉ mỉ của thầy Y Hiu , chỉ sau một thời gian ngắn vừa học vừa làm, các học viên đã tiếp thu trọn vẹn các bài chiêng và diễn tấu tốt.

Nghệ nhân Y Hiu Niê Kđăm bắt đầu dạy chiêng từ năm 2002, khi ấy lớp chiêng trẻ của buôn M’duk (phường Ea Tam, thành phố Buôn Ma Thuột) chuẩn bị khai giảng nhưng không tìm được người truyền dạy. Vì không muốn con trẻ bỏ lỡ cơ hội học chiêng, ông đã đăng ký với đơn vị tổ chức để được đứng lớp.

Kết thúc khóa học, phần đông học viên lớp chiêng buôn M’duk đã biểu diễn thuần thục những bài chiêng cơ bản với kết quả vượt trội, hơn hẳn những lớp chiêng được tổ chức cùng thời điểm. Vậy là từ đó, nghiệp truyền dạy chiêng gắn bó với ông, đưa ông đi khắp các buôn trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột và nhiều địa phương lân cận.

Nghệ nhân Y Hiu chia sẻ, ông không thể nhớ hết mình đã dạy bao nhiêu lớp chiêng cho thanh thiếu nhi. Việc truyền dạy chiêng chủ yếu bằng lời nói và cảm nhận chứ không hề có một sách vở nào hướng dẫn cho nên ông đem hết tâm huyết, niềm say mê để dạy cho học trò.

(Nghệ nhân Y Hiu Niê Kđăm tự tìm cách cụ thể hóa các tiết tấu bằng những ký hiệu riêng - Ảnh:VOV)

Nếu học trò chưa hiểu, ông kiên trì giải thích, cầm tay từng em để dạy cách đánh cho đúng âm, đến chừng nào hòa nhịp được mới thôi. Ông còn tự tìm cách cụ thể hóa các tiết tấu bằng những ký hiệu riêng, vẽ lên bảng cho các trò dễ hình dung.

Miệt mài dạy cách đánh chiêng, truyền cảm hứng, thổi hồn niềm đam mê cồng chiêng, mê nhạc cụ dân tộc cho nhiều thế hệ học trò, nghệ nhân Y Hiu Niê Kđăm còn là người biết diễn tấu và chế tác nhiều loại nhạc cụ của dân tộc Êđê. Đây là điều mà không phải nghệ nhân nào cũng làm được.

Đau đáu với sự mai một của những giá trị truyền thống trước áp lực của cuộc sống đô thị, ông còn ấp ủ dự định dạy các em biểu diễn các loại nhạc cụ khác như đàn gong, đing năm, đing buôt.

Cùng với truyền dạy các lớp do Trung tâm văn hóa mở, nghệ nhân Y Hiu còn tự đứng ra truyền dạy cho những thiếu nhi yêu thích đánh chiêng ở ngay trong buôn làng mình. Nhiều phụ huynh tìm đến ngỏ ý trả thù lao, ông đều từ chối.

Ông bộc bạch, niềm vui, hạnh  phúc lớn nhất của ông chỉ đơn giản là nhìn thấy sự trưởng thành của học trò trong từng tiếng chiêng, để tiếng chiêng ấy được nối dài thêm mãi mãi./.

H Xíu/VOV Tây Nguyên