Từ những ngày 28, 29 tết, các gia đình người Mường ở huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La, đều dọn dẹp nhà cửa, đường làng ngõ xóm. Đàn ông trụ cột gia đình thì dọn dẹp bàn thờ. Những cành đào được bà con đưa về trang trí nhà cửa, thờ cúng tổ tiên.

Phụ nữ thì chuẩn bị gói bánh chưng. Nhà có điều kiện thì thịt con lợn để  gói bánh. Nhà nào cũng tấp nập chuẩn bị đón năm mới. Đến ngày 30 tết, bà con gác lại công việc đồng áng, ruộng vườn, con cháu ở xa đều thu xếp công việc trở về gia đình cùng vui xuân đón tết.

Bà Định Thị Thi, ở bản Nà Cạn, xã Tả Lại, bảo: “Thời xưa, 30 tết mình lấy lá đu đủ, rau củ quả đồ lên để cúng. Bây giờ không làm nữa nhưng trong ngày 30 tết phải có chén chè nóng, đĩa trầu cau, kẹo bánh, hoa quả các thứ, bánh chưng vuông, bánh chưng dài”.

Người Mường chuẩn bị mâm cúng tổ tiên ngày Tết

Đồ lễ thờ cúng tổ tiên của người Mường Mộc Châu gồm: bánh chưng dài, bánh chưng vuông, bánh kẹo, rượu, hương, hoa quả, chè, thuốc lá. Bà con thịt con gà trống, thịt lợn, làm món cá mọk hoặc cá nướng và đặc biệt không thể thiếu 4 sải vải trắng (vải tự dệt), quần áo mới để thờ cúng tổ tiên.

Khi chuẩn bị xong các thủ tục để thờ cúng ngày 30 tết, gia chủ mời ông mo đến khấn mời tổ tiên về vui chung với con cháu. Ông mo thay mặt gia chủ mời tổ tiên 2 bên gia đình nội, ngoại đến ăn tết với con cháu và cầu cho tổ tiên phù hộ cho con cháu năm mới ăn nên làm ra.

Mâm cơm cúng ngày 30 tết của đồng bào Mường có những thứ nông sản do mình làm ra để dâng lên tổ tiên, thờ trong đêm giao thừa. Sau đó, thức ăn bà con sẽ hạ xuống, còn bánh chưng, kẹo bánh, hoa quả... thì để thắp hương cho đến ngày mồng 5 tết mới. Trước khi dọn bàn thờ, bà con làm mâm cơm cúng cáo tổ tiên kết thúc một mùa tết và nhờ ông mo đến cầu khấn giúp, mong các cụ phù hộ cho con cháu luôn khoẻ mạnh, làm ăn phát đạt, mùa màng bội thu, trâu, bò, lợn, gà sinh sôi đầy đàn, hẹn sang năm con cháu làm ăn được sẽ có cỗ to hơn để thờ cúng các cụ.

Ông mo cúng xong, mâm cơm được bày ra, bà con cùng nâng chén rượu chúc tụng nhau năm mới dồi dào sức khoẻ, bản mường yên vui, gia đình ấm no, hạnh phúc.

Lường Hạnh/VOV-Tây Bắc