Người Pa cô dựng nêu khi có lễ hội lớn, các sự kiện quan trọng như lên nhà mới, mừng lúa mới. Nó là tín hiệu thông báo đến các thần linh người Pa cô làm lễ. 

Trước khi dựng nêu, những người đàn ông trong làng sẽ vào rừng tìm gỗ làm nêu. Cây nếu của người Pa cô ở huyện A Lưới có 5 bộ phận chính: 

Cây cột nêu tức Tân nool cọ, độ dài và kích thước lớn nhỏ của cây nêu tùy thuộc vào lễ hội. Những cây nêu phướn thường cao khoảng 14m. Thân gỗ to, thẳng và thường là thân gỗ có tuổi đời từ 30 - 60 năm. 

Tuy nhiên, hiện nay các loại gỗ quý khan hiếm, người ta chọn gỗ thường hoặc chất liệu khác để chế tác cây nêu.

Cây nêu phướn trong lễ trọng của người Pa cô

Cột cây nêu luôn thẳng, được trang trí đẹp nhất với 3 màu đen, đỏ, trắng. Nét trang trí tỉ mỉ thể hiện tài hoa của nghệ nhân

Hình ảnh sừng trâu biểu tượng cho sức mạnh của cộng đồng, tình đoàn kết keo sơn giữa các thành viên trong gia đình, dòng họ, làng bản và giữa các làng kết nghĩa anh em chung sống hòa thuận và giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống và cầu mong thần linh ban cho sức khỏe, ý chí để lao động, sản xuất tạo ra nhiều của cải vật chất.

Các bông xốp trắng biểu trưng cho các loại lá cây rừng như lá cây A rực, lá cây A rooh... Cây cối chính là biểu tượng cho hình ảnh đẹp thân thiện giữa thiên nhiên và con người.

Giàn cúng cột cạnh cây nêu với những sản vật của một mùa trồng cấy, sản xuất, chăn nuôi.

Đó là tấm lòng của người Pa cô dâng lên thần, tổ tiên

Phần gốc nêu được trang trí đơn giản để buộc trâu, dê tế

Hình ảnh cho chi bồ câu, chim niết ca biểu thị cho sự thanh bình, yên ấm, no đủ của bản làng. Cầu mong các Giàng che chở cho con cháu ấm no. Hình ảnh A têng rool - trang sức nam giới, và A teeng choong - trang sức cho người phụ nữ đạm chạm khắc tinh xảo trên thân cây nêu biểu thị cho sự giàu sang, phú quý và cầu thần linh ban trí thông minh cho con người.

Mâm buộc gà Ra pa pất gioong A oih dùng để buộc con gà sống trên bông nêu.

Ai nhảy bắt được gà người đó được già làng, chủ lễ hội thưởng con gà đó về tạ ơn và cầu may. Bông nêu là biểu tượng cho bông lúa vàng, thể hiện sự tôn thờ của con người đối với Mẹ lúa đã ban cho dân làng một mùa bội thu

Già làng với lễ vật dâng thần

Chùm cúng cây nêu thể hiện sự linh thiêng để già làng tiến hành cúng tế sống và tế chín lễ vật.

Lâm Thanh/VOV4