Dưới cái nắng 40 độ ở nơi bao quanh toàn đá vôi, đá tai mèo, cô giáo Nông Thị Lưu – giáo viên điểm trường Chè Lỳ A, xã Bảo Lạc, huyện Bảo Lâm phải băng qua con đường ngoằn ngoèo bụi mù cách nơi ở hơn 2km để tới mỏ nước.

Nước trong bể còn chưa đầy nửa gang tay, cô giáo Lưu phải chui qua miệng bể, từ từ đưa can xuống, nhẹ nhàng chắt từng ca nước cho đến khi đầy can 20 lít.

Nước là thứ vô cùng quý giá với cô và trò ở Chè Lỳ. Mỗi khi trời nắng, con đường bụi mù, hầm hập oi ả khiến hành trình đi lấy nước ở nơi gian khổ nhất của tỉnh Cao Bằng đã xa lại càng xa hơn.

Cô Lưu chia sẻ, nhiều lúc cũng nghĩ đến việc rời xa nơi này vì cuộc sống quá khó khăn, nước sinh hoạt thiếu thốn nghĩ cực và tủi lắm nhưng lại nghĩ đến các em học sinh, đành gạt bỏ ngay suy nghĩ đó.

Ở Chè Lỳ A, dân khổ về nước, lúc nào mưa dân hứng nước mái nhà dùng, dạo này hạn hán, dân phải đi chở nước, gánh nước ở xa, thậm chí là không có đủ, còn tranh nhau lấy.

Đi hơn 2 cây số mới có nước, ai có xe máy thì lấy xe máy chở, ai không có xe máy thì đi bộ. Đi xuống dưới xóm chỉ có 1 mỏ nước, hứng 1 xô phải 2-3 tiếng mới được 1 xô.

Cách đây mấy năm, nhà nước đầu tư xây dựng 1 cái bể giữa xóm, nhưng nguồn nước chảy ít, nhiều hộ cạnh nguồn dùng chung nên nước không chảy đủ về xóm.

Để có thêm nguồn nước dự trữ sinh hoạt hàng ngày, các cô giáo ở điểm trường Chè Lỳ A đã nghĩ ra sáng kiến tích trữ nước trong những bao tải dứa lót nilong. Một hệ thống ống dẫn đơn giản được kéo vào căn phòng chưa đầy 20m2.

Từ nơi ngủ, nơi làm việc đến căn bếp nhỏ, những gì có thể chứa được nước đều được các cô tận dụng.

Cô giáo Trần Thị Vực cho biết, “trong cái khó đành ló cái khôn”, ở đây toàn phụ nữ nên việc đi lấy nước là cả hành trình gian nan, vì vậy đành phải nhanh trí nghĩ ra cách tích trữ nước cho đỡ vất vả. Lúc  đầu hứng nước từ mái nhà, xách từng xô vất vả quá, sau nghĩ ra lấy máng, vòi dẫn vào từng phòng sẽ tiện, thuận lợi và đỡ vất vả hơn”.

Bám trường, bám bản được 7 năm, cô giáo Hoàng Thị Điệu nghĩ lại thời gian đầu đến đây thấy cuộc sống gian nan vì điều kiện sinh hoạt thiếu thốn hơn những gì cô tưởng tượng. Nhưng cô giáo trẻ này đã quyết tâm bám trụ ở nơi xa nhất, khó nhất, khổ nhất của tỉnh Cao Bằng với ước mong mang con chữ cho những đứa trẻ trên đỉnh Chè Lỳ A. 

Hơn thế nữa, ước mơ lớn nhất của cô Điệu và cũng là ước mơ của tất cả người dân trên đỉnh Chè Lỳ A là nơi đây sớm có dự án nước sạch để cô trò và người dân không còn đau đáu, khổ sở vật lộn với từng giọt nước được coi là “quý hơn vàng”.

Cô giáo Hoàng Thị Điệu cho biết, khi trời mưa giáo viên phải thức cả đêm để hứng nước, tận dụng từng giọt nước lúc trời mưa để sử dụng lâu dài. Nếu lâu ngày mà trời không mưa thì chúng em phải xuống khe, dùng xe máy để chở các can nước màng về sử dụng. Giặt giũ thì chúng em phải xuống khe suối chứ không dám sử dụng nước tại phòng. Nước tích trữ chỉ để sử dụng cho sinh hoạt như tắm và đun nấu.

Ở Chè Lỳ, hộ dân nào có điều kiện mới có nhiều lu chứa nước trong nhà. Gia đinh nào có trên 10 cái lu nước để hứng nước mưa được coi như 1 tài sản quý giá.

Không chỉ ở Chè Lỳ A, con đường tới đỉnh Lũng Mần cũng khô cằn gấp vạn lần bởi thiếu nước. Ở nơi này người ta gọi chung những đỉnh núi là Phja Phạ - có nghĩa là núi trời, những dãy núi vút cao xuyên thẳng lên những đám mây, quanh năm không nhìn thấy đỉnh.

Cuộc sống của đồng bào nơi đây từ lúc sinh ra cho đến lúc chết đi chỉ gắn liền với đá, với đất cằn khô.

90 hộ dân ở Lũng Mần cuộc sống vô cùng khó khăn, thiếu đất canh tác, thiếu nước sinh hoạt, muốn xuống trung tâm xã phải đi hơn 20km đường núi, người lạ không quen đường cũng chẳng biết khi nào tới nơi.

Từ Chè Lỳ A sang đến Lũng Mần cũng mất cả tiếng đồng hồ, đây là những nơi ở Cao Bằng ít người đặt chân đến. Người dân chỉ mong trong tương lai không xa, họ được đi những con đường trải bê tông, có nước sinh hoạt, cuộc sống khấm khá hơn.

Hiện tại, các cô giáo cắm bản, đồng bào Mông, Tày, Nùng, Lô Lô vẫn ngày ngày tất tả đi trên con đường bên triền núi, lễ mễ xách những chiếc can nhựa đựng nước. Biết đến bao giờ, nước về đến nơi tận cùng khó khăn của mảnh đất phên dậu Cao Bằng. Hay “nước” vẫn chỉ là nỗi ám ảnh của cô trò, người dân sống trên đỉnh núi Chè Lỳ A, Lũng Mần?

Cùng xem một số hình ảnh về vùng cao Bảo Lâm và khó khăn của những người dân ngày ngày Cõng nước lên “đỉnh trời”:

Đỉnh Chè Lỳ A nhìn từ trên cao. Khu vực này chủ yếu là chủ yếu là nơi sinh sống của đồng bào dân tộc H'mông

Thiếu thốn nước sinh hoạt, hàng ngày người dân phải đi con đường bên triền núi khoảng hơn 2km để múc nước về sinh hoạt

Hàng ngày các cô giáo tại điểm trường Chè Lỳ A phải đi quãng đường hơn 2km để lấy nước

Nguồn nước khan hiếm nên phải chui tận xuống bể để chắt chiu từng ca nước

Để có nước sinh hoạt hàng ngày, các cô giáo nghĩ ra sáng kiến chứa nước trong bao tải có nilong

Nước là tài sản vô cùng quý giá với cô, trò trên đỉnh Chè Lỳ

Căn phòng nhỏ chưa đầy 20m2 đã trở thành "bể nước" bất đắc dĩ.

Từ Lũng Mần nhìn xuống dòng sông Nho Quế

Xóm Lũng Mần có hơn 90 hộ dân sinh sống, cuộc sống vất vả, nước thiếu khiến điều kiện sinh hoạt càng trở lên khó khăn

Tiến Cường – Nguyễn Dương/VOV Đông Bắc