VOV4.Sêdang – Châi rơví ko cho tơdroăng châi ki hmâ trâm hlo a hên ngế, vai krâ xuân môi tiah vâi droh rơtăm, vâi ối nếo. Kố cho tơdroăng châi ki ôh tá tơniăn hmâ pro ăm ngế ki mê chiâng pou pr^ng, vung vế, klêk tuăn, hêng hêa, prôk ôh tá trâng. Tơdroăng châi kố hmâ tơ’lê tro ah tro nếo, tơdjâk ‘mêi ăm tơdroăng rêh kâ ối dêi kuăn mơngế. ‘’{ok thái pơkeăng hnê tối’’ hâi kố ai mơnhên ‘na tơdroăng châi rơví ko, xuân ai hnê ‘na túa ki vâ hbrâ mơdât tơdroăng châi kố.

Châi a rơví ko, ngế ki châi mê kô tâ pôu pr^ng, pôu ‘mêi tung ngôa, klêk tuăn, hêng hêa, malối drêng hơ’lêh dế ối ‘nâi ah kơdrâ xông, drêng mê ngế ki châi thế ôi môi tíu ôh tá chiâng tơdro klêng tê. Pak^ng mê, ngế ki mê ôh tá tro klâi, lơ ối ôh tá tơdrăng.

Châi rơví ko cho tơdroăng châi [ă hmâ trâm, hiăng trâm nah trâm nếo, tơdjâk troh tơdroăng cheăng [ă ki pơxúa tung rêh ối. Ai péa túa châi rơví ko.

Châi rơví ko xúa troăng kơxái veăn: Ăm hlo dêi tơdroăng châi môi tiah pôu pr^ng ko drêng hơ’lêh túa ối, kố vâ môi tiah tơdroăng châi ki ôh tá rơ-iô, bú pro ăm mơngế ki châi ối ôh tá sôk, la xuân ối chiâng prôk, tâng a’ngêi, ki pôu pr^ng ko bú iâ tê, bú ai sap tung môi iâ tê, gá hmâ pro drêng hơ’lêh ối môi tiah ngu nge#ng ko, drêng dế koi ah xông ối ‘nâi gá kơdrâ pro chiâng rơví ko. Pak^ng mê, châi rơví ko xúa kơxái veăn ối pro ăm pin chiâng pôu pr^ng ko ó [ă ton, ngế ki châi mê ôh tá chiâng xông tâ, ôh tá chiâng dế koi klêi mê xông ối ‘nâi. Malối drêng pôu pr^ng ko hnối lo hêa hên [ă lo hêa ton, klêk tuăn, oh tá tâng, hngăm ko, ôh tá kâi tơmâng ôh ta mot tung tuăn drêng vâi tơpui [ă hía hé.

Châi rơví ko xua troăng mơheăm ngôa: Cho tơdroăng châi hmâ trâm [ă hnối pro ‘mêi tung mơheăm ngôa, ngế ki châi mê xông prôk pá, drêng hơ’lêh túa ối tâ vung vế, pôu pr^ng ko, ‘nâ hía hnôi pro lo hêa. Châi rơví ko xúa kơxái hveăn cho xúa tơdroăng ki pro ‘ro tung mơheăm ngôa, ôh tá tơniăn tung troăng ki vâ djâ troh a mâu kơxái veăn a xiâm ngôa, mâu troăng hveăn ngôa ku ku\n, ki xiâm xua troăng mơheăm ki djâ mơheăm troh a xiâm ngôa tro pơchêh, toăng kơto mơheăm [ă hía hé.

Ki xiâm:

-Mâu ngế hơnăm hiăng krâ xua mâu tơmeăm tung châ rế pá hro mê hmâ pro chiâng châi rơví hên tâ a mâu hơnăm ối nếo.

-Ngế lối piê lơ mâu ki lối hrế luâ râ kô tro châi rơví ko.

-Ôh tá ai mơheăm ngôa mơni xúa klêi kơ’nâi mơhum kuăn ngá, [ă mâu kơnốu ‘nâ hía xúa tro rong pro ôh tá ai mơheăm. ‘Nâ hía xua tro mâu tơdroăng châi ki lâi ‘ló pro chiâng hêa lo mơheăm, ‘na hía lăm mơdrah lo mơheăm hên.

-‘Nâ hía tuăn ngôa hmếo pơ tơche#ng hên.

-Pêi cheăng hngăm lối hên, lơ ối ‘nâi ton ngăn a kơmăi vi tính.

-Kơtêi kơtâu chôa pro mơheăm ôh tá kâi tâk troh a ngôa xuân cho môi tung mâu tơdroăng ki xiâm pro châi rơví ko. Ôu drôu lối hên xuân cho môi tơdroăng ki xiâm pro châi rơví ko.

-Tung châ tro trếo ‘mêi, lơ tro mâu trếo ki xúa ing pơkeăng cho môi tung mâu tơdroăng ki xiâm pro chiâng châi rơví ko.

Mâu ngế ki tơ’lêi tro châi rơví ko:

Kơxo# mơngế ki tro châi rơví ko hên xua tơdroăng pêi cheăng tơbrêi, iâ châ xông prôk klêng tê [ă lơ nhăng ngăn to a kơmăi vi tính hên, lơ ối tung veăng ki po hyôh hngiú mê ah gá pro kơxiâng miâ, kơxiâng rơno\ng kô tơ’lêi tro hngiú, ton ing mê ah kô pro chiâng tơhdot troăng mơheăm kơxiâng miâ ki kân, xua kơtêi kơtâo chôa, pro ôh tá krá xếo kơxiâng rơno\ng, gá tro tơhmât, mơdiê troăng mơheăm ki vâ djâ mơheăm kơtâu troh a ngôa [ă hên tơdroăng ki ê.

Xua mê, vâ hbrâ mơdât tơdroăng châi kố, tâng hiăng tro nah vâ pôi tá tro xếo pin pôi ta ối ‘nâi ton môi tíu tung veăng. Ôu têa môi hâi 2 lit. Kơhnâ pơtâp ivá rêm hâi, malối pơtâp dêi ko\ng, rơno\ng, kung kui. Pơtâp ‘no hyôh a 2 pâ tuăn [ă tơdroăng xo péa kơpeăng ko\ng pêi kơdât dêi a péa pâ tuăn môi pâ pro sap 50 troh 100 hdrôh

Mơngế ki châi xuân ôh tá chiâng hvái dêi rơno\ng lơ xông tâng klêi mê, ối ‘nâi lối re\ng, pôi tá vê rơxế ki kơmăi têi, tâng hmâ tâ dêi tơná vung vế ko. Pak^ng mê, ngế ki mê xuân thế kơdroh hiâm mơno tô, tơche\ng tơmiât hên, pôi tá pơchuât ngăn hlá mơ-éa drêng ối ‘nân a ô tô, thế ối ‘nâi lơ koi tâng dêi tơná pôu pr^ng ko [ă hía hé.

Pôu pr^ng ko iâ ăm ‘nâi hdrối dêi tơdroăng ki rơ-iô, la tâng tâ dêi tơná kơdrâ châi ko, kơdrâ tơngê hmân sap 38 độ C tơngi klêng, lơ mâ ôh tá xáo hlo, vung vế, ngăn oh tá ‘nâi kơ’no tơmeăm klâi, mâ rế pá xao hlo, tuăn rế tá tâng thế lăm khăm tơdrêng hlối.

Ngế ki châi mê thế lăm khăm, xua pa k^ng châi rơví ko, mâu tơdroăng ki ăm ‘nâi hdrối mê kô ăm ‘nâi cho tơdroăng châi troăng hveăn ngôa, mơ-êi ngôa, tơdroăng châi Parkinson, châi plâi nuih, lơ hên tơdroăng châi khăng kơbre#n.

Tơdroăng ‘’Ivá [ă rêh ối‘’ hâi kố troh akố hiăng tâi. Pó kô tơmâng ngin tối roh kơ’nâi ah nếo.

Gương tơplôu [a\ tơbleăng