Rơneh kuăn ôh tá tŭm khế cho drêng ngế hdrêng châ kot mâ ing 23 măng tĭng troh 37 măng tĭng. Tiah hmâ, tung môi rôh mơ-êa cho 9 khế 7 hâi (tơ’mô 40 măng tĭng). A Việt Nam. Tiô mâu hlá mơ-éa tơbleăng tơdjuôm, tơdâng tung lâp tơnêi têa, kơxô̆ ngế rơneh kuăn ôh tá tŭm khế cho dâng 7-10%, tơkéa vâ tối cho 10 ngế muăn châ rơneh mâ mê ai 1 ngế muăn rơneh mâ ôh tá tŭm khế, rêm hơnăm ai dâng 100.000 troh 110.000 ngế hdrêng kot mâ ôh tá tŭm khế.

A Hngêi pơkeăng kân Thiện Hạnh, rêm hâi, ai dâng 30-40 ngế vâi hdrêng kot mâ, tung mê ai dâng 3-5 ngế vâi hdrêng kot mâ ôh tá tŭm khế, châ 10%. Mâu vâi hdrêng kố pơrá châ ối pơlât, rak ngăn a Veăng rak ngăn krâu ăm vâi hdrêng ki nếo kot mâ (NICU) dêi khoa Nhi (Kơvâ pơlât Vâi hdrêng). Ai mâu vâi hdrêng ki nếo bu châ 25, 26 măng tĭng hiăng kot mâ ƀă athế ối tung xoăng nhĕng, lâp châ cho mâu túa kơmăi ki vâ rak vế tơdroăng rêh ăm mâu vâi muăn.

Tiô ƀok thái pơkeăng Trần Thị Mỹ Giêng, Kăn ngăn ‘na pơlât Vâi hdrêng, Hngêi pơkeăng kân Thiện Hạnh, kơxô̆ vâi hdrêng kot mâ tá hâi tro khế mot tung kơbong rak ngăn krâu vâi hdrêng nếo kot mâ rế hía rế hên. Malối ai ngế ki ‘nâ bu nếo châ 24 măng tĭng la hiăng kot mâ. Ƀok thái pơkeăng Trần Thị Mỹ Giêng tối ăm ‘nâi:

“Achê kố, ngin hiăng răk ngăn krâu mâu vâi hdrêng ki kot mâ pá xôp 28 măng tĭng gá chía hên, malối ai ngế ki ‘nâ gá bu kŭn ó, bu nếo châ 24 măng tĭng, hngăm bu dâng 600gr. Pakĭng mê, ngin hiăng păn rak krâu mâu vâi hdrêng ki kot mâ ki tá hâi tro khế 25, 26 măng tĭng ai nôu tro mâu tơdroăng châi tamo ki râ môi tiah tro êi tung dế, ôh tá ai têa, mâu tơdroăng châi tamo râ ki ê. Mâu vâi hdrêng ki kố hmâ ôh tá chiâng hiâm sap ing hneăng apoăng klêi rơneh, tro êi ‘na mơheăm ki râ. Tơdroăng ki pơlât rêh vâi hdrêng kot mâ ôh tá tŭm khế cho môi tung mâu tơdroăng ki chiâng la tơdroăng ki kal tâ cho séa ngăn tơdroăng xông kân xo ah hmôi dêi ngế hdrêng ki mê”.

Tiô mâu ƀok thái pơkeăng chuyên khoa, pakĭng xiâm kối ki hlo nhên pro chiâng kot mâ ôh tá tro khế dêi ngế nôu hmâ trâm cho mâu túa pơreăng ki châi tamo ôh tá kâi pơlât prêi, êi, ôh tá lĕm ‘na pâu ki răk kuăn, ko pâu ki răk kuăn, mơ-êa hên kuăn môi xôh, pêi cheăng hngăm ƀă hên ki ê. Môi tiah ‘na tơdroăng trâm dêi nâ Lê Mai Phương (30 hơnăm) a Pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột dế rak dêi kuăn a kơbong păn rak krâu hdrêng kot mâ, khoa Nhi, Hngêi pơkeăng kân Thiện Hạnh cho môi ngế ki xiâm. Nâ Phương ăm ‘nâi, tơná mơ-êa rôh má péa, tung pơla mơ-êa kuăn ngá, ivá nâ chía lĕm ƀă hmâ lăm khăm đi đo. La troh kuăn ngá châ 28 măng tĭng, nâ Phương hlo lo mơheăm a troăng nŭm, châi tung pơtok mê athế lăm mot a hngêi pơkeăng pơlât. Nâ Phương tối:

“Tung pơla mơ-êa mê ivá á ôh tá ai tơdroăng klâi, hmâ troh khế pơkâ á lăm khăm môi xôh. Troh 28 măng tĭng á lo mơheăm, mot hngêi pơkeăng koi séa ngăn 2 hâi, kơxo hâi má pái mê hlo rế châi ó, tíu ki răk kuăn gá po châ 8cm mê ƀok thái pơkeăng thế po xo kuăn ngá. Păn rak kuăn ngá ki nếo kot mâ ôh tá tŭm khế gá tơbrêi khât, athế ngăn muăn tơrêm tơdroăng, mâu rôh ki hiâm ƀă kơmăi mê athế séa ngăn pơtối hlối, xâu muăn koi hlối, to ton athế muăn riu, chiâng vâ tối ngăn muăn 24/24 chôu.

Mơhúa maluâ kot mâ muăn tá hâi tro khế la kuăn nâ hiăng châ pơlât rêh, drêng nếo kot mâ muăn bu hngăm 1,1 kg, athế koi tung xoăng nhĕng lối 1 khế. Nôkố muăn hiăng châ 1,6kg, hiăng chiâng âu kơ’lo ƀă hiăng chiâng âu tôu nôu.

Tối ‘na tơdroăng ki kot mâ ôh tá tŭm khế ƀă mâu xiâm kối ki xiâm pro chiâng kot mâ ôh tá tŭm khế nôkố, ƀok thái pơkeăng Trần Thị Mỹ Giêng ăm ‘nâi:

“Tung pơla 5 troh 10 hơnăm vêh ngi kố, hlo kơxô̆ vâi hdrêng kot mâ ki ôh tá tŭm khế rế tâk hên. Ki khât pơlât ăm hlo nhên. Hdrối nah, ƀă kuăn ngá mơ-êa pá xôp 26 măng tĭng mê ivá kâi pơlât rêh gá iâ, ƀă nôkố mê hiăng chiâng vâ pơlât rêh châ tâi tâng vâi hdrêng ki bu nếo 23, 24 măng tĭng mơ-êa. Má péa, cho kơxô̆ vâi hdrêng ki mơ-êa ing troăng pâk ‘mot ing kong cho ing klŏng mơnúa pơkeăng, môi tiah ƀă tơdroăng ki mơ-êa hên kuăn ngá tung môi xôh mê kơxô̆ ngế vâi hdrêng kot mâ ôh tá tro khế tâk hên. Má 3 cho hơnăm mơ-êa. Ngế kơdrâi sap ing nôkố pá ‘na tơdroăng cheăng, liăn ngân mê hơnăm mơ-êa hiăng hên xua mê kơxô̆ vâi hdrêng kot mâ ôh tá tro khế tâk hên. Ƀă hngêi pơkeăng kân Thiện Hạnh, tung pơla 3 hơnăm vêh ngi kố, ki hên măng tĭng ki lâi xuân tơdah pơlât vâi hdrêng kot mâ ôh tá tro hơnăm cho pá xôp 32 măng tĭng ƀă mâu tơdroăng châi tamo a vâi hdrêng ki kot mâ ôh tá tro khế xuân rế hía rế râ tâ”.

Maluâ tơdroăng khăm pơlât hiăng rơkê plĕng hiăng ai hên tơdroăng ƀlêi chiâng tơƀrê tung tơdroăng pơlât rêh mâu vâi hdrêng ki kot mâ ôh tá tro khế, la tiah mê kơxô̆ ki kố nôkố rế hía rế hên pơkâ ăm tơdroăng ki hngăm hngo ƀă pơloăng mơnúa ăm tá kơvâ khăm pơlât ƀă rơpŏng hngêi dêi ngế hdrêng, xua mê vâ pơlât rêh, păn roăng chiâng môi ngế hdrêng ki kot mâ ôh tá tŭm khế gá kal hên tơdroăng ki ‘no hrê liăn ngân, mơni kô tâk troh lối 100 rơtuh liăn klêi kơ’nâi hiăng ôh tá riân kơxô̆ liăn châ ƀaoh hiâm ‘no hrê ăm, pakĭng hnoăng cheăng, tuăn mơno rak ngăn, tung pơla tơdroăng ki rêh dêi ngế hdrêng ki kot mâ ôh tá tro khế bu iâ. Ƀă mâu rơpŏng ôh tá ai liăn ngân lơ pá ai kuăn mê kố cho tơdroăng ki khéa hơ’nêng kân tá hiâm mơno ƀă liăn ngân.

Drêng mơ-êa kuăn ngá, ngế nôu ki lâi xuân púi vâ dêi kuăn tơná mo lĕm, tŭm khế nếo kot mâ. Mơhé ti mê, tung pơla mơ-êa, ai hên tơdroăng kô trâm ƀă ngế nôu ƀă kuăn ngá. Vâ mâu kơdrâi ki tơmiât vâ lơ dế mơ-êa hlê tơ’nôm tơdroăng rak ngăn ivá tung pơla dế mơ-êa kơdroh trâm xía vâ pôi tá rĕng kot mâ drêng hâi tŭm khế, Khu chêh hlá tơbeăng ai tơpui tơno tơ’nôm ƀă ƀok thái pơkeăng Trần Thị Mỹ Giêng, Ngế pơkuâ Khoa Nhi, Hngêi pơkeăng kân Thiện Hạnh.

-Ô ƀok thái pơkeăng! Mâu tơdroăng ki xiâm ing lâi pro ngế nôu rĕng mơhum kuăn ngá drêng hâi tŭm khế?

-Ƀok thái pơkeăng Trần Thị Mỹ Giêng: “Tiô riân, ai dâng 40% ngế rĕng mơhum kuăn ngá tá hâi tŭm khế. Ki u ối, tiô riân xua ing mâu tơdroăng ki ê, má môi cho hơnăm dêi ngế nôu. Kơxô̆ mơngế rĕng mơhum kuăn ngá hâi tŭm khế kô trâm hên tâ a ngế nôu ki nếo pá xôp 20 hơnăm ƀă  kơpêng 35 hơnăm; má péa cho mâu ngế nôu mê ai tơdroăng châi tung châ drêng dế mơ-êa mê cho kơtêi kơtâu têi, nŭm nheăn, mâu tơdroăng châi ai rơtốu, mê cho rơtôu troăng nŭm, ‘mêi tung têa ki lo hdrối kot mâ kuăn lơ mâu tơdroăng ki ê pro tơdroăng ki ‘mêi tung châ chiâng tâk; mâu ngế nôu ki mơ-êa ai tơdroăng tơviah tơ ê ‘na troăng nŭm troăng mơhum kuăn môi tiah a tíu pâu kuăn tíu ai kuăn ngá vâ khêh ing pâu kuăn, pro kuăn ngá ôh tá ối ton a pâu kuăn dêi nôu; lơ mâu tơdroăng ‘na cheăng kâ, rêh ối pơlê pơla, ‘na hyôh kong prâi tơnêi tíu ki rêh ối, lơ xua pêi cheăng hngăm, rêh ối tung mâu tíu ai trếo ‘mêi, tro hrik hên lơ achê  tíu ai ngôi hât, trếo pơkeăng xuân pro ăm ngế nôu rĕng mơhum kuăn ngá drêng tá hâi tŭm khế; tơdroăng ki ê nếo,  nôkố  kơxô̆ ngế mơjiâng kuăn tung kơmăi (IVF) lối hên, tiô riân ngăn drêng pro IVF, kơxô̆ ngế nôu rĕng mơhum kuăn ngá tâk hên, xua pro IVF mê kơxô̆ mơngế mơ-êa péa ngế kuăn, pái ngế kuăn tâk, xua  tiah mê kơxô̆ mơngế rĕng mơhum kuăn ngá xuân tâk há”.  

-Rĕng mơhum kuăn ngá ai klâ xoăng môi tiah lâi? Ƀă hdrêng ki rĕng kot mâ mê kô trâm mâu tơdroăng klâi ‘na ivá ?

-Ƀok thái pơkeăng Trần Thị Mỹ Giêng: “A mơngế ki rĕng kot mâ, klâ tiô mâu khu: Kot mâ ki lối rĕng cho o ngá ki mê kot mâ drêng nếo pá xông 28 măng tĭng, tung tơdroăng rak ngăn kuăn ngá ki rĕng kot mâ mê,  vâi ôi klâ tiô mâu ngế ki rĕng kot mâ tâ nê nếo, ki nếo pá xôp 26 măng tĭng; khu ki ối kơbâng, cho kuăn ngá hâi teăm kêi cho ing 28 măng tĭng troh 32 măng tĭng; khu ối kơbâng ki ing 32 măng tĭng troh pá xôp 34 măng tĭng; khu kơbâng hrá  sap 34 măng tĭng troh pá xôp 37 măng tĭng; kuăn ngá ki kot mâ sap ing 37 măng tĭng tơngi klêng vâi tối cho hiăng tŭm khế.

Pin ‘nâi tiah kố ƀă ngế hdrêng ki rĕng kot mâ, tung châ vâi hdrêng hâi  teăm hbrâ tơdroăng tơná vâ klêh klêa, tâi tâng mâu kơ koan tung châ ngế hdrêng ối kơbâng, malối ‘na troăng hriâm. Tâi tâng vâi hdrêng ki rĕng kot mâ mê, xôu vâi hâi teăm kêi, ngế hdrêng ôh tá chiâng vâ hiâm xêh mê chiâng tơ’lêi pá kâi hiâm, ‘mêi troăng hiâm klêi kot mâ ki ki hmâ trâm hlo. Má péa cho tơdroăng ‘na ki tô hngíu tung châ, mâu vâi hdrêng ki rĕng kot mâ tơ’lêi kơdroh tô, rĕng tro hngíu ƀă kô cho môi tung mâu tơdroăng ki  xiâm pro tơ’lêi hlâ. Pakĭng mê, ối ai mâu tơdroăng ki ê ‘na plâi nuih, trếo kơhiâm, miễn dịch cho kế mơjiâng chiâng mơheăm. Xua mê, mâu ngế nôu ki tơ’lêi rĕng mơhum ngá drêng kuăn ngá tá hâi tŭm khế kal thế lăm pôu mâu hngêi pơkeăng vâ ai tŭm ivá rak ngăn ‘na trếo kơhiâm ăm vâi hdrêng ing chôu phut apoăng kêi kot mâ cho môi tơdroăng ki kal. Ƀă mâu ngế ki rĕng kot mâ, tơdroăng tơrŭm pơla mâu ngế rơkê ngăn ‘na vâi kơdrâi mơhum kuăn ngá, ngăn vâi hdrêng tung tơdroăng tơdah drêng ing chôu phut apoăng kot mâ cho tơdroăng ki thế pêi pro ahdrối. Xua mê, a Hngêi pơkeăng kân Thiện Hạnh, ngin ai môi khu thái pơkeăng, ƀok thái pơkeăng châ hriâm tŭm têk ‘na tơdroăng vâ mơdêk mo lĕm ivá a kơ’nong ki mơhum kuăn, kơbong pâ xo kuăn ngá ƀă vâi hdrêng ki lâi rĕng kot mâ. Xua mê, kal tơmâng pêi pro krâu khât ‘na troăng hiâm ing chôu phut apoăng, thế ăm kuăn ngá châ tơtô vâ ví pôi ăm kuăn ngá tro hngíu, kơjo kum ăm hriâm vâ ví tơdroăng tơhmât xô. Xua mê, tơdroăng tơmâng achê ƀă mâu ngế rĕng mơhum kuăn ki hâi tŭm khế phá tâ mâu vâi hdrêng ki kot mâ tŭm khế. Xua tung pơla 60 phut apoăng drêng kot mâ vâi hdrêng tâng pin tơmâng ngăn pêi pro oh tá krâu mê kơxô̆ vâi hdrêng tơ’lêi hlâ kô hên, kơpêng 50% ƀă hdrêng rế rĕng kot mâ hâi tŭm khế mê kơxô̆ tơ’lêi hlâ thăm rế hân tâ”.

-Mâu tơdroăng ăm hlo ki tơ’lêi rĕng kot mâ mê cho ki klâi? Ngế nôu thế pro ti lâi drêng trâm môi tung mâu tơdroăng ki ăm ‘nâi hdrối mê, ô ƀok thái pơkeăng?

-Ƀok thái pơkeăng Trần Thị Mỹ Giêng: Mâu ngế nôu ki dế mơ-êa drêng kuăn ngá hâi teăm châ 37 măng tĭng la trâm hlo mâu tơdroăng tiah kơ’nâi kô: má môi, ki rĕng ăm ‘nâi cho châi klêa, hên ngế châi klêa ôh tá ‘nâi xiâm ing lâi, bú tâ châi i-iâ klêa a pá xôp; má péa châi rơtếo, châi ko, vung vế ko,  kơtêi kơtâu têi, lo hêa hên, mâu tơdroăng ăm hlo xiâm ki pro chiâng kơdrâ; má 3 cho lo têa hmâng vâ a tíu nŭm, têa pro mơ’nok, têa khêi lơ pơchêh lo têa hdrối kuăn ngá vâ kot mâ; lơ hdrối mê tâ dêi tung klêa ti lâi hía ‘lo, lơ kuăn ngá tâ tơvaih tâ rôh ki ê, lơ tah hên hdrôh tâ lơ iâ tâ ƀă hên tơdroăng ki ê... mê cho mâu tơdroăng ăm ‘nâi hdrối ngế nôu kô rĕng mơhum kuăn ngá drêng hâi teăm tŭm khế. Drêng ngế nôu trâm môi tung mâu tơdroăng ki ƀok thái pơkeăng nếo tối kơpêng mê, tơdrêng mê thế lăm pôu hngêi pơkeăng ki pêi cheăng ngăn ‘na mơhum kuăn tung kong pơlê lơ  tíu khăm pơlât ki achê vâ rĕng khăm ngăn pôi tá mơdon. Xua tung iâ phut tê tâng ôh tá va rĕng hmâng kô trâm tơdroăng ki ôh tá mơhúa tá nôu ƀă kuăn ngá.

-Vâ hbrâ lơ rĕng mơhum kuăn drêng hâi tŭm khế, ngế nôu kal pêi pro mâu tơdroăng klâi hdrối ƀă tung pơla dế mơ-êa kuăn ngá?

-Ƀok thái pơkeăng Trần Thị Mỹ Giêng: Vâ hbrâ rơnáu lơ rĕng mơhum  drêng kuăn ngá tá hâi tŭm khế mê pin thế ‘nâi mâu tơdroăng ki tơ’lêi pro rĕng mơhum kuăn mê. Má môi, ‘na hơnăm mơ-êa kuăn ki hiăng tro hơnăm cho sap 20-25 hơnăm, hơnăm rế hên ki pro kuăn ngá tơ’lêi ôh tá tŭm khế rế hên tâ. Má péa, thế ai tơdroăng ôu kâ trếo kơhiâm, pơtê tro tơdroăng, ví pêi cheăng hơngăm ƀă lơ ối ton tung tíu ki ai trếo ‘mêi; má pái kal thế khăm ngăn kuăn ngá tiô rơnó vâ teăm châ ‘nâi, rĕng hbrâ hdrối kuăn ngá kô tơ’lêi rĕng kot mâ, lăm khăm tro hâi khế ƀok thai pơkeăng thế.

-Mơnê hên kơ ƀok thái pơkeăng hiăng hnê mâu tơdroăng ai pơxúa mê âi!